TY  - JOUR
T1  - AHISKA BÖLGESİ TÜRKLERİ AĞZINDAN DERLEME SÖZLÜĞÜNE KATKILAR-I
TT  - CONTRIBUTIONS FROM THE DIALECTS OF AHISKA REGION TURKS TO THE COMPILATION LITERATURE-I
AU  - Bulut, Serdar
PY  - 2017
DA  - December
DO  - 10.31455/asya.364920
JF  - Asya Studies
JO  - Asya Studies
PB  - Mehmet Akif KARA
WT  - DergiPark
SN  - 2602-2877
SP  - 9
EP  - 16
VL  - 2
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Günümüzde Ahıskabölgesi terimi, 16 Mart 1921 Moskova Antlaşması ile sınırlarımız dışında kalanve Gürcistan’ın Güney-Batı bölgesindeki Adigön, Ahıska, Aspinza, Ahılkelek veBogdanovka ile bu idari birimlere bağlı 200’ün üzerinde köyden oluşan bölgeyiifade etmektedir. Ahıska Türkleri, Eski Sovyetler Birliği’nin değişikbölgelerinde yaşadıkları halde kendi benliklerini, inançlarını, konuşma dilini,örf ve âdetlerini eksiksiz koruyabilmişlerdir. Belli bir edebiyatlarıolmamasına rağmen sözlü kültür sayesinde edebi özelliklerini bugünlere kadargetirebilmişlerdir. Oğuz ve KıpçakTürklerinin kaynaşıp harmanlandığı bir coğrafya görünümü veren Ahıska Bölgesi Ağzı,Türkiye’nin kuzeydoğusunda yer alan Artvin ilinin Ardanuç, Artvin Merkez,Yusufeli, Şavşat ilçeleri, Ardahan’ın Posof yöresi ile büyük ölçüde paralel,Erzurum’un Çoruh ırmağı ve kollarındaki yerleşim birimleri ile pek çok özellikbakımından ortak, bazı hususlarda ise Doğu Karadeniz ağızları ile de ortaklaşanyönlere sahiptir. Ahıska Ağzı görüldüğü gibi Türkiye Türkçesi ağızlarının birkolu hüviyetindedir. Ahıska ağzı, kendine has özellikleriyle Türkiye Türkçesiağızlarının bakir bölgelerinden biri olarak varlığını devam ettirmektedir. 1932 yılındakurulan Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin önderliğinde “Türkiye’de Halk AğzındanSöz Derleme Dergisi” ortaya çıkarılmıştır. Bu dergi zenginleşerek “DerlemeSözlüğü”nü meydana getirmiştir. Bu “Derleme Sözlüğü” günümüzde yapılankatkılarla zenginleşmektedir. Çalışmamızda Türkiye Türkçesi’nin bir kolu olanAhıska ağzından “Derleme Sözlüğü”ne kelime düzeyinde önemli katkılarsağlanacaktır. Bu sayede “Derleme Sözlüğü” daha da zenginleşecektir.
KW  - Ahıska Ağzı
KW  - Derleme Sözlüğü
KW  - Ahıska Bölgesi Türkleri
KW  - Türkiye Türkçesi
KW  - Ağızlar
N2  - Nowadays, theAhiska region term refers to the region of more than 200 villages affiliated toadministrative units including the territory of Adygön, Ahiska, Aspinza,Ahlkelek and Bogdanovka which are outside our borders with the Moscow Treaty of16 March 1921, located in the South-West region of Georgia. Although they livedin different parts of the former Soviet Union, Ahıska Turks have been able toprotect their own selves, beliefs, speech language, customs and customs.Although they do not have a certain literature, they have been able to bringtheir literary qualities up to today thanks to oral culture.The dialects ofAhiska region which gives a geographical view where Oguz and Kipchak Turks areblended, Artvin, Ardanuc, Artvin Merkez, Yusufeli, Shavshat districts locatedin the north-east of Turkey, Ardahan's Posof region and Çoruh Ridge of Erzurumin some respects it also has commonalities with the Eastern Black Sea dialects.As it is seen, Ahiska Turkish Dialects are branch of Turkish dialects. With itsspecial features, Ahiska Turkish Dialects continue to exist as one of the freshregions of Turkic dialects. Under the powerof Turkish Language Research Association founded in 1932 "Journal of theWord of the People in Turkey" was revealed. This magazine enriched "Dictionaryof Compilation". This "Dictionary of Compilation" is enrichedwith the contributions made today. In this study, from the Ahiska Dialectswhich is one of the branches of Turkish Dialects significant contributions tothe "Compilation Dictionary" will be provided at the word level. Inthis way, "Compilation Dictionary" will be enriched even more.
CR  - Aliyeva, M. (2011). Ahıska Türklerinin Ağzında Atasözleri. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 12, 585-590. Balcı, E. (2014). Ahıska-Posof Ağzından Kelimeler ve Cümleler. Bizim Ahıska Dergisi, Sonbahar, 40-44. Bayraktar, R. (2012). Sovyetlerin Milliyetler Politikası ve Ahıskalı Türkler. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XXXV,223-248.  Bozkurt, F. (2012). Kâşgarlı Mahmûd-Dîvânü Lugat-it-Türk, Konya: Eğitim Yayınevi. Bulut, S. (2013). Türkiye Türkçesi Ağızları Üzerine Çalışma Yapılmayan İl ve İlçeler, Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume:8/1, Winter, p.1129-1149. Bulut, S. (2016). Divânü Lügâti’t-Türk’ten Ahıska Türkleri Yazılı ve Sözlü Diline Geçen Atasözleri. Litteraturca-Journal of Turkish Language and Literature, 2/3, 95-112. Demiray, E. (2011). Ahıska Türkleri Ağzı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kayseri:  Erciyes Üniversitesi. DS/I:	Türk Dil Kurumu (2009). Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü. I. Cilt, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. DS/II:	Türk Dil Kurumu (2009). Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü. II. Cilt, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. DS/III:	Türk Dil Kurumu (2009). Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü. III. Cilt, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. DS/IV:	Türk Dil Kurumu (2009). Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü. IV. Cilt, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. DS/V:	Türk Dil Kurumu (2009). Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü. V. Cilt, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. DS/VI:	Türk Dil Kurumu (2009). Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü. VI. Cilt, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Ercilasun, A. B. (1983). Kars İli Ağızları. Ankara. Erdem, M. D., Kirik, E., Üst, Sibel ve Dağdelen, G. (2009). Türkoğlu Ağzı (Kahramanmaraş Ağızları-1). Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4/8, 2522-2565. Erdem, M. D. ve Bölük, R. (2011). Kaş (Antalya) Ağzı Özellikleri Üzerine. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6/1, 406-447. Erdem, M. D. (2013). Ağız Sözlükçülüğü Üzerine. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8/95, 95-102.  Gülensoy, T. (2011). Köken Bilgisi Sözlüğü 1-2, 2. Baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Gülensoy, T. ve Alkaya, E. (2011).Türkiye Türkçesi Ağızları Bibliyografyası. Ankara: Akçağ Yayınları. Hacılı, A. ve Poladoğlu, A. (2001). Ahıska Türk Folkloru. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. Karahan, L. (1996). Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Küçük, S. (2016). Derleme Sözlüğünde Çocuk Diline Ait Adlandırmalar. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11/10, 423-442.  Tekin, F. ve Cantürk, S. (2014). Giresun ve Yöresi Ağızlarından Derleme Sözlüğü’ne Katkılar. Diyalektolog, 9, 33-46. Telli, B. (2017). Güneydoğu Anadolu Bölgesi Ağızlarında Geçen İkilemeler Üzerine Bir Değerlendirme. Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi, 3/6, 133-149.  Turan, Z. (2006). Artvin İli Yusufeli İlçesi Uşhum Köyü Ağzı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Türk Dil Kurumu (2011). Büyük Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Yavuz, S. (2011). Türkiye Türkçesi Ağızlarında Bağlaçlar. Diyalektolog, 3, 59-107. Yavuz, S. (2013). Adıyaman İli ve Yöresi Ağızları. Ankara: Tuskish Studies Yayınları. Yavuz, S. ve Telli, B. (2013). İç Anadolu Bölgesi Ağızlarında Geçen İkilemeler Üzerine Bir Değerlendirme. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6/3, 376-402. Yüzbey, İ. (2008). Ahıskalı Türkler ve Kültürleri. Turkish Studies- International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 3/7, 679-695. Zeyrek, Y. (2001). Ahıska Bölgesi ve Ahıska Türkleri. Ankara. 	Kaynak Kişiler Ali Yafitov (1990) (Saatli/Azerbaycan) Köşeli Salayev (Azerbaycan) Kamran Yusupov (1990) (Saatli/Azerbaycan) Abdülhaluk Fezayıl (Bursa/Türkiye) Nilüfer Gürgenzade (1987) (Giresun/Türkiye)
UR  - https://doi.org/10.31455/asya.364920
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/396249
ER  -