@article{article_364944, title={Kıyasa Muhalefet: Şairlerin Aruz Tasarruflarına Mukayeseli Bir Bakış}, journal={Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi}, volume={4}, pages={387–416}, year={2017}, author={Düzenli, Mesut Bayram}, keywords={Arabic prosody,rhetorical books,fesâhat,an opposition to grammatical rule,Arabic prosody savings}, abstract={<p>Klasik Türk şiirini incelediğimizde şairlerin, Türkçeyi aruz veznine tatbikleri esnasında </p> <p>yaşadıkları sıkıntılar sebebiyle kelimelerin yapısını değiştirmek gibi bazı uygulamalara/tasarruflara </p> <p>başvurduklarını görüyoruz. Bu tür uygulamaların, aruz ilmi dışında, fesâhat ilmiyle de yakın ilgisi </p> <p>bulunmaktadır. Zira fesâhatin şartlarından biri de “kıyâsa uygunluk”, yani şiiri oluşturan kelimelerin </p> <p>yapısının dilbilgisi kurallarına uygun olmasıdır. Bu bakımdan belâgatin ilk şartı olan fesâhat açısından </p> <p>şiirin değerlendirilmemesi, şiir-vezin münasebetine dair yapılacak incelemeyi muhtemelen noksan </p> <p>bırakacaktır. Diğer taraftan şairlerin aruzla ilgili uygulamalarını göz önüne aldığımızda, “zihâf, imâle, </p> <p>med, tahfîf, kasr, ünlü düşmesi” gibi kavramların, şiir-vezin ilişkisini değerlendirmede yeterli olmadığı </p> <p>da âşikârdır. </p> <p>Çalışmamızda Osmanlı belâgatinin temelini oluşturan Miftâhu’l-Ulûm ve Telhîsü’l-Miftâh adlı </p> <p>meşhur kitaplardan başlayarak Anadolu sahasında belâgate dair yazılmış önemli eserleri taradık. </p> <p>Böylece belâgatçilerin, şairlerin aruz tasarruflarına yönelik yaklaşımlarını ortaya koymaya çalıştık. </p> <p>Ayrıca vezinle ilgili az önce saydıklarımızın dışında, Tanzimat dönemi belâgat kitaplarında </p> <p>kullanılmaya başlayan pek çok kavrama daha rastladık. Bu kavramların şiir-vezin ilişkisinin </p> <p>incelenmesinde göz önünde bulundurulmasının, bundan sonraki araştırmalar için son derece yararlı </p> <p>olacağı kanaatindeyiz. </p>}, number={2}, publisher={Marmara University}