TY  - JOUR
TT  - Kent Folkloruna Yöneliş ve Trabzon Kent Kültüründe Pazarcı Folklorunun Yeri
AU  - Aça, Mustafa
PY  - 2018
DA  - January
Y2  - 2018
DO  - 10.21547/jss.368810
JF  - Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
JO  - GAUN-JSS
PB  - Gaziantep University
WT  - DergiPark
SN  - 1303-0094
SP  - 95
EP  - 112
VL  - 17
IS  - 1
KW  - Trabzon
KW  - urban culture
KW  - occupational law
KW  - marketplaces
KW  - market vendors
N2  - Türkiye merkezli kent kültürü araştırmalarında kenttarihi, kent mimarisi, kent arkeolojisi ve sanat tarihi konuları öncelikledikkate alınan konular arasında olmuştur. Kent folklorunu oluşturan kültürelyaratım ve aktarım grupları ve ortamları henüz yeterince keşfedilebilmişdeğildir. Bütüncül kent kültürü araştırmalarında kent ve kentli kimliğini inşaeden tüm bileşenlerin birlikte değerlendirilmesi gerekliliği aşikârdır. Kentintaşınmaz/somut kültürü kadar kent yaşamını oluşturan sosyal gruplara ait günlüksüreçler, üretim ve pazarlama teknikleri, kimi zaman ritüel karakterleriyledikkat çeken uygulamalar, enformel kurallar, hafıza ve paylaşım alanları, gizlidiller ve jargonlar, inanış ve kabuller ve lakaplar gibi hususlar, bütüncül birbakış açısı ile değerlendirilmelidir. Batı ve Kuzey Avrupa ile Kuzey Amerikamerkezli kent folkloru araştırmalarında bu hususların titizlikle ele alındığıgörülmektedir. Kent kültürünün temsilcileri konumunda olan pek çokfarklı zümrenin katılımıyla oldukça renkli uygulamaların ortaya çıktığı pazaryerleri, kent dokusu içinde önemli bir kültürel sahne işlevi görmektedir. ÇalışmadaDoğu Karadeniz sözlü kültürünün önemli temsil alanlarından biri olan Trabzon’unkent kültüründe değişen sosyo-kültürel ve ekonomik yapıyla uyumlu biçimde sürekliliğinikoruyan pazarcılığın meslek uygulamaları kapsamında gelişen kültürel hafızasıtespit edilmeye çalışılmıştır. Alan araştırmaları sırasında kullanılan gözlemve mülakat yöntemleri ile tespit edilebilen nispette pazarcıların meslekisüreçler içinde yarattıkları ve icra ettikleri folklorik unsurlar, kentfolkloruna etkileri de dikkate alınarak değerlendirilmeye çalışılmıştır.Değerlendirmeler, meslek hukukundan inançlara, iletişim teknikleri ve davranışkalıplarından jargona kadar zengin bir içeriğe sahip olan pazar yerlerinin kentfolklorunun dinamik temsil alanlarından biri olmayı sürdürdüğünü göstermiştir.
CR  - KK-1: Dursun Kurt, Trabzon 1965, ilkokul, pazarcı
CR  - KK-2: Neriman Akpınar, Akçaabat 1952, ilkokul, çiftçi/pazarcı
CR  - KK-3: Melahat Ergü, Akçaabat 1953, okuryazar değil, çiftçi/pazarcı
CR  - KK-4: Emine Öztürk, Trabzon 1963, ilkokul, çiftçi/pazarcı
CR  - KK-5: Sedat Kurt, Trabzon 1989, üniversite, pazarcı
CR  - KK-6: Mümin Demir, 1953 Trabzon, ilkokul, esnaf
CR  - KK-7: Şaban Şahin, 1955 Trabzon, ilkokul, hademe
CR  - KK-8: Muammer Yurtsever, Trabzon 1952, ilkokul, pazarcı
CR  - KK-9: Özer Uçar, Trabzon 1954, ilkokul, pazarcı
CR  - KK-10: Narin Altuntaş, Trabzon 1964, ilkokul terk, çiftçi/pazarcı
CR  - KK-11: Neriman Kurnaz, Trabzon 1958, okuryazar değil, çiftçi/pazarcı
CR  - KK-12: Sevim Kasap, Trabzon 1960, ilkokul, çiftçi/pazarcı
CR  - Bilecik, F. (2002). Satıcı argosu, Türk kültüründe argo, Emine Gürsoy Naskali ve Gülden Sağol (Ed.), s. 123-127, Haarlem: Türkistan ve Azerbaycan Araştırma Merkezi (SOTA).
CR  - Birkalan, H. (2002). Pazar Konuşmaları: Argoya halkbilimsel bir yaklaşım, Türk kültüründe Argo, Emine Gürsoy Naskali ve Gülden Sağol (Ed.), ), s. 41-47, Haarlem: Türkistan ve Azerbaycan Araştırma Merkezi (SOTA).
CR  - Caferoğlu, A. (1952). Erkilet çerçilerinin argosu ‘Dilce’, İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 4 (4), s. 334-344.
CR  - Clinton, C. A. (1977). The Use of cultural ecology in an urban occupational group, Anthropological Quarterly (Golden Anniversary Special Issue on Industrial Ethnology), 50 (1), s. 39-44.
CR  - Çiğdem, S. (2007). Eski çağ’da Trabzon limanı: askeri ve ekonomik yönden gelişimi ve doğu-batı ilişkilerindeki rolü, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (2), s. 133-155.
CR  - Dede, M. E. ve Yolcu, M. A. (2016). Eskişehir kent kimliğinde Kırım Tatar mutfağının etkisi, Türk Dünyası Kültür Araştırmaları Dergisi (Sempozyum Özel Sayısı), 2016, 2 (7), s. 207-214.
CR  - Degh, L. (1965). Folklore and related disciplines in eastern Europe, Journal of the Folklore Institute, 2 (2), s. 103-119.
CR  - Doğan, N. (2008). Bir toplumsal katman olarak Samsun pazarcılarının dil edimleri üzerine toplumdilbilimsel inceleme, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1 (2), s. 102-113.
CR  - Drews, R. (1991). Karadeniz’de en eski Grek Yerleşmeleri, Ömer Çapar (Çev.), Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, 15 (26), s. 303-327.
CR  - Emir, O. (2011). Prehistorik dönemden Roma dönemine kadar Trabzon ve çevresi, Trabzon: Serander.
CR  - Gül, M. (2003). XIII.-XV. yüzyıllarda Anadolu Türkleri ile Trabzon imparatorluğu arasındaki ilişkiler, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (12), s. 421-37.
CR  - Günay U. (1987). Folklor nedir?, Türk Folkloru Araştırmaları 1987, s. 23-30.
CR  - Hahanov, A. (2004), Panaret’in Trabzon tarihi, Enver Uzun (Çev.), Trabzon: Eser Ofset.
CR  - İnan, K. (2013). “Mahmiye-i Trabzon mahallâtından” on yedinci yüzyıl ortalarında Trabzon’da sosyal ve iktisadi hayat, Trabzon: Trabzon Belediyesi.
CR  - Karataş, H. C. (1970). Artvin Şavşat’ın pazarcı eğlenceleri, Türk Folklor Araştırmaları, 12 (253), s. 5702-5703.
CR  - Kaynardağ, A. (1984). Tarihi değişen yönleri ve gizli diliyle İstanbul Bitpazarı/Bitpazarı’nın gizli dili ve argosu, Folklor ve Etnografya Araştırmaları 1984, s. 267-283, İstanbul: Anadolu Sanat.
CR  - Kushner, G. (1970). The antrophology of complex societies, Biennial Review of Antrophology 1969, 6, pp. 80-131, Stanford: Stanford University.
CR  - Oğuz, M. Ö. (2001). Kentlerin oluşumu ve gelişimi süreçlerinde Türk halkbilimi, Millî Folklor, 7 (52), s. 46-49.
CR  - Oğuz, M. Ö. (2007). Folklor ve kültürel mekân, Millî Folklor, S. 76, s. 30-32.
CR  - Öksüz, M. (2006). Onsekizinci yüzyılın ikinci yarısında Trabzon: toplum-kültür-ekonomi, Trabzon: Serander.
CR  - Özsait, M. (1999). İlkçağ tarihinde Trabzon ve çevresi, Trabzon Tarihi Sempozyumu (6-8 Kasım 1998) Bildiriler, Kemal Çiçek vd. (Ed.), s. 35-45, Trabzon: Trabzon Belediyesi.
CR  - Shayegan, D. (1991), Yaralı bilinç, geleneksel toplumlarda kültürel şizofreni, Haldun Bayrı (Çev.), İstanbul: Metis.
CR  - Spicer, E. H. (1974). The problem and meaning of structural change in AAA.,  Anthropology News, 15 (2), s. 1-13.
CR  - Steward, J. H. (1950). Area research, theory and practice, New York: Social Science Research Council.
CR  - Sümerkan, M. R. (2011). Trabzon’un yaşlı bakkalı mumhaneönü, Trabzon: Heyamola.
CR  - Tan, N. (1976). Satıcı sözleri, Türk Folklor Araştırmaları, 16 (321), s. 7624-7627.
CR  - Tan, N. (1979). Satıcı sözleri-II, Sivas Folkloru, S. 78, s. 7-8.
CR  - Tellioğlu, İ. (2007). Osmanlı hakimiyetine kadar Doğu Karadeniz’de Türkler, Trabzon: Serander.
CR  - Uysal, A. E. (1968), Street cries in Turkey, The Journal of American Folklore, 81 (321), s. 193-215.
CR  - Weaver, T. ve White, D. J. (1974). The antrophology of urban environments, Colorado: Society for Applied Anthropology.
CR  - Yıldırım, D. (1991). “Türk folklor araştırmalarının problemleri”, Millî Folklor, 2 (11), s. 13-20.
UR  - https://doi.org/10.21547/jss.368810
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/414882
ER  -