TY  - JOUR
T1  - KIRIM SAVAŞI’NDA (1853 – 1856) RUS – İRAN YAKINLAŞMASINA KARŞILIK OSMANLI’NIN İNGİLTERE İLE İZLEDİĞİ POLİTİKANIN ESASLARI
TT  - The Basis of Ottoman Policies Towards England In The Aftermath Of Russo-Iranian Rapprochement In Crimean War (1853-1856)
AU  - Uluerler, Sıtkı
PY  - 2018
DA  - January
DO  - 10.18069/firatsbed.387986
JF  - Firat University Journal of Social Sciences
PB  - Fırat University
WT  - DergiPark
SN  - 1300-9702
SP  - 327
EP  - 346
VL  - 28
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Kırım Savaşı; ortaya çıkışsebepleri, savaşın seyri ve sonuçları açısından pek çok özelliği içindebarındırmaktadır. Savaş görünürde Osmanlı ile Rusya arasında yaşanan siyasianlaşmazlıkların sonucu gibidir. Ancak savaşın çıkış sürecindeki gelişmeler, KırımSavaşı’nın devrin büyük güçleri olan İngiltere, Fransa ve Rusya arasındakirekabetin bir yansıması olduğunu da göstermektedir. Bu dönemde yoğun birşekilde yürütülen diplomatik görüşmeler ve çok cepheli müzakereler, herdevletin kendi çıkarları bağlamında meseleyi değerlendirdiğini ortayakoymaktadır. Böylesine siyasi hesaplarınve menfaatlerin ön planda olduğu bir vaziyette başlayan Kırım Savaşı’nda, Rusyakarşısında Osmanlı’ya destek veren İngiltere ve Fransa, kendi siyasi çıkarlarıözelinde hareket etmişlerdir. Rusya, bu durumu fark edince en azından savaşıncephesini genişletmek, Osmanlı’yı daha da hırpalamak ve Asya topraklarındanHindistan ile ilgili İngiltere’ye gözdağı vermek için İran ile ittifak kurmayaçalışmıştır. O sıralar Rus baskısı ve etkisi altında olduğu anlaşılan İranŞahı, 1853 yılı sonbaharında Rusya ile ittifak antlaşması yapmıştır. Bu bağlamda Kırım Savaşı’nda (1853-1856)Rusya’nın İran ile kurduğu ittifakın aşamaları ve bunun Osmanlı üzerindekiyansımaları temel inceleme konumuz olacaktır. Aynı zamanda savaşın önemlitaraflarından biri olan İngiltere’nin, Rusya’nın esas niyetini fark edip buittifakı bozmak için yaptığı girişimler incelenecektir. Bu çerçevede 1853yılından 1854 senesi sonlarına kadar yoğun bir seyir izleyen diplomatiktemaslar, Osmanlı’nın, İngiltere ile birlikte hareketi ve İngiltere’nin etkinoktasında hem Osmanlı hem de İran üzerindeki tesirleri izah edilmeyeçalışılacaktır.
KW  - Kırım Savaşı
KW  - Osmanlı
KW  - İran
KW  - İngiltere
KW  - Rusya
N2  - Crimean War has several characteristics concerning the reasons for itsoutbreak, course and consequences. The war seems to be the result of politicaldisputes between the Ottoman Empire and Russia. However, the developmentsexperienced during the outbreak of the conflict were a reflection of thecompetition between the great powers of the era; Britain, France and Russia.Because, the intense diplomatic negotiations and multi-faceted negotiationsthat were conducted at the time demonstrated that each party assessed the issuebased on its own interests.In the Crimean War, that started in an environment where such politicalcalculations and interests were in the focus, Britain and France that supportedthe Ottoman Empire against Russia, acted in their own political interests. WhenRussia realized this fact, it tried to form an alliance with Iran in order toexpand the battlefield, to further crush the Ottoman Empire and to intimidateBritain in India in Asia. Iran Shah, who was understood to be under the Russianinfluence during the time, signed an alliance agreement with Russia in theautumn of 1853.In this context, the stages of the alliance that Russia established withIran during the Crimean War (1853-1856) and its repercussions on the OttomanEmpire will be the main topic of the present study. Furthermore, the attemptsof Britain, which was one of the most significant sides of the war, to disruptthe alliance after recognizing the real objective of Russia will be examined.In this framework, the intense diplomatic contacts that lasted during 1853 and1854, Ottoman actions along with the British intentions and the Britishinfluence on the Ottoman Empire and Iran will be discussed.
CR  - Başbakanlık Osmanlı Arşivi
CR  - BOA, A. AMD. 49/18.
CR  - BOA, İradeler Dâhiliye, 292/18362.
CR  - BOA, İradeler Hariciye, 112/5486.
CR  - BOA, İradeler Hariciye,  110/5387.
CR  - BOA, HR. MKT. 65/67.
CR  - BOA, A. MKT. NZD. 108/55.
CR  - BOA, A. AMD. 50/58.
CR  - BOA, A. MKT. UM. 155/78.
CR  - Tetkik Eserler ve Makaleler
CR  - AHMED CEVDET PAŞA, Tarih-i Cevdet, C VII, Matbaʻa-i Osmanî, Dersaʻâdet 1309.
CR  - __________________, Tezâkir 1-12, Yayınlayan Cavid Baysun, TTK, Ankara 1991.
CR  - AKBULUT, İlhan, “160. Yıldönümünde Kırım Savaşı”, Türk Dünyası Araştırmaları, S. 208, Şubat 2014.
CR  - AKSUN, Ziya Nur, Osmanlı Tarihi, C. III, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1994.
CR  - ANDERSON, Matthew Smith, Doğu Sorunu 1774-1923 Uluslararası İlişkiler Üzerine Bir İnceleme, çev. İdil Sezer, YKY yayınları, İstanbul 2010,
CR  - ARMAOĞLU, Fahir, 19. Yüzyıl Siyasî Tarihi (1789-1914), TTK, Ankara 1997.
CR  - BAŞBAKANLIK DEVLET ARŞİVLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, Komisyon, Osmanlı Belgelerinde Kırım Savaşı (1853-1856), Ankara, 2006.
CR  - DANİŞMEND, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, C IV, Türkiye Yayınevi, İstanbul 1971.
CR  - GENCER, Ali İhsan, “Tanzimat Fermanı’ndan (1839) 1876’ya Kadar Osmanlı İmparatorluğu”, Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, C XI, İstanbul 1989.
CR  - İNAL, İbnülemin Mahmud Kemal, Osmanlı Devrinde Son Sadrazamlar, V. Cüz, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2012.
CR  - KARADENİZ, Yılmaz, İran’da Sömürgecilik Mücadelesi Kaçar Hanedanı (1795-1925), Bakış Yayınları, İstanbul 2006.
CR  - ____________, İran Tarihi 1700-1925, Selenge Yayınları, İstanbul 2012.
CR  - KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi C. V, TTK, Ankara 1991.
CR  - KURAT, Akdes Nimet, Türkiye ve Rusya, XVIII. Yüzyıl Sonundan Kurtuluş Savaşı’na Kadar Türk-Rus İlişkileri (1798-1919), TTK, Ankara 2011.
CR  - MARTİN, Vanessa, “Social Networks and Border Conflicts. First Herat War, 1838-1841”, War &Piece in Qajar Persia, Edited by. Roxane Farmanfarmaian, New York 2008.
CR  - NASIRÎ, Muhammed Rıza, Nâsıreddin Şah Zamanında Osmanlı-İran Münasebetleri (1848-1896). Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, İstanbul 1977.
CR  - POOLE, Stanley Lane, Lord Stratford Canning’in Türkiye Anıları, çev. Can Yücel, Yurt Yayınları, Ankara 1988.
CR  - SERTOĞLU, Midhat, Osmanlı Tarihi, C. V, TTK, Ankara 2011.
CR  - SYKES, Percy M., A History of Persia, Volume, II, London, 1915.
CR  - ŞAHİN, Hasan, “Kırım Harbi Esnasında Osmanlı-İran Münasebetleri”, Osmanlı, Cilt II, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999.
CR  - ŞİROKORAD, A.B., Rusların Gözünden 240 Yıl Kıran Kırana Osmanlı-Rus Savaşları: Kırım-Balkanlar-93 Harbi ve Sarıkamış, Selenge Yayınları, İstanbul 2009.
CR  - TEMPERLEY, Harold, England and The Near East, The Crimea, Frank Cass Company, London, 1964.
CR  - TÜRK, İbrahim Caner, Kırım Harbi Esnasında Osmanlı-İran Münasebetleri, Arı Sanat Yayınları, İstanbul, 2013.
CR  - TÜRKGELDİ, Ali Fuad, Mesail-i Mühimme-i Siyasiyye, C. I, TTK, Ankara 1987.
CR  - ULUERLER, Sıtkı, “Osmanlı-İran Sınır Tespiti Tartışmalarında Kotur’un Yeri (1849-1852)”, Turkish Studies, Volume, 10/5, Spring 2015.
CR  - __________, Osmanlı-İran sınır ve Aşiret (1800-1854), Sonçağ Yayınları, Ankara 2015.
CR  - YEŞİLOT, Okan, “Türkmençay Antlaşması ve Sonuçları”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, C 14, S 36, Erzurum 2008.
UR  - https://doi.org/10.18069/firatsbed.387986
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/416413
ER  -