@article{article_398857, title={“Yeni Gün” ve Maitrisimit Orta Asya Dinler Tarihinin Sorunları}, journal={Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi}, volume={2}, pages={52–70}, year={2018}, author={Tulu, Sultan}, keywords={Eski Uygurca,Budizm,Maitrisimit,Yeni Gün,Yenigün,Newruz,Orta Asya Dinler Tarihi,Eski Türk Budizmi}, abstract={<p class="MsoNormal" style="margin:0cm;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;"> <span lang="en-us" style="font-size:12pt;font-family:’Times New Roman’, serif;" xml:lang="en-us">"Yeni Gün" ( <i>yaŋı kün </i>) kavramı Eski Türk Budizmi,
dinler tarihi ve Türkoloji araştırmalarında sık sık tartışılagelmiş, ancak bu
kavramla bağlı güçlükler henüz çözülememiştir </span> <span lang="en-us" style="font-size:12pt;font-family:’Times New Roman’, serif;" xml:lang="en-us">. Bugüne dek belli açıklamalar rivayet
edilse de  buna bir açıklama
getirilememiştir. Elyazmalarda geçen bu kavramla ilgili tanıklar bugünkü
bilgilerimize göre <span style="color:#7030A0;">epey </span>yüzyıl geriye dayanmaktadır, zira şu an elimizde Mani
nüshaları ve Eski Uygurların erken Budist edebiyatına dair (10.y.y.) belgeler
bulunmaktadır. Daha Moğollar devrinde (13. /14. y.y.) <i>yaŋı kün </i> kelimesi sık sık kullanılmaktaydı. </span> <span style="font-family:’Times New Roman’, serif;font-size:12pt;">  </span> </p> <p class="MsoNormal" style="margin:0cm;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;"> <span lang="en-us" style="font-size:12pt;font-family:’Times New Roman’, serif;" xml:lang="en-us">            Uygurca
Maitrisimit’te çok sayıda tanık bulunmaktadır; bundan ötürü araştırma­larda bu tanıklar önemle dikkate alınmıştır. Burada bazı kilit noktalar bakımından
‘yaŋı kün’ün semantiğinin net olarak ortaya konması amaçlanmıştır. Makalenin yazarına göre, b </span> <span lang="en-us" style="font-size:12pt;font-family:’Times New Roman’, serif;" xml:lang="en-us">ütün önemli
tanıklar gözden geçirildiğinde, bugüne dek yapılan açıklamaların, problemi
aydınlatmaktan çok karartmaktadır: Yeni ortaya çıkan belgeler/tanıklar,
tamamen farklı bağlamlarda yerleşmiş olsalar da, çoğunlukla daha önce yapılan yorumlar
çerçevesine uydurulmuştur. Bu da yapılan çözümlerin istisna durumlarda, sanki diğer tanıkların işini de görecek şekilde
biçimlendirildiğini göstermekteedir. Bu
bağlamda diğer Budist tasavvur ve rituellerle karşılaştırılacak olursa, gözlenilen
örtüşmezliğin, kimileri için spesifik Orta Asya’ya özgün düşün dünyasının eseri
(Gedankengut) olduğunu ispatlar. Maitrisimit Orta Asyada Budizmin sevilen bir
oyun türü örneği gibi gösterilir. Yine de, bütün bu tema çerçevesinde dinler tarihi bakımından önem taşır. Makalede bundan ötürü <i>yaŋı kün </i>
kavramı yeniden gözden geçirilmiş ve bunun için şimdiye dek yapılan kısa açıklama
denemeleri, t </span> <span lang="en-us" style="font-size:12pt;font-family:’Times New Roman’, serif;" xml:lang="en-us">anıkların hepsini gözden geçirilmiştir. </span> </p>}, number={1}, publisher={Mehmet ÖZDEMİR}