TY - JOUR T1 - Türkiye’de Katastrofik Sağlık Harcamaları ve Sağlık Hizmetlerinden Memnuniyet Oranı ile İlişkisi TT - Catastrophic Health Expenditures in Turkey and the Relationship with Satisfaction Rate for Health Services AU - Atasever, Mehmet AU - Karaca, Zafer AU - Sanisoğlu, Selim Yavuz AU - Alkan, Afra AU - Bağcı, Hasan PY - 2018 DA - March DO - 10.17098/amj.409061 JF - Ankara Medical Journal JO - Ankara Med J PB - Ankara Yildirim Beyazit University WT - DergiPark SN - 2148-4570 SP - 22 EP - 30 VL - 18 IS - 1 LA - tr AB - Amaç:Çalışmamızda Türkiye’de sağlık hizmetlerindenmemnuniyet oranı, katastrofik sağlık harcaması yapan hane oranı ve ceptenyapılan sağlık harcamalarının toplam sağlık harcaması içindeki payı arasındakiilişki araştırıldı.Materyalve Metot: Türkiye’ de2002–2015 yılları arası sağlık hizmetleri memnuniyet oranı ile aynı yıllararasında katastrofik sağlık harcaması yapan hane oranı ve cepten yapılan sağlıkharcamasının toplam sağlık harcaması içindeki payı arasındaki istatiksel ilişkiPearson korelasyon analiz ve doğrusal regresyon analizi ile incelendi. Bulgular: Katastrofik sağlık harcaması yapan haneoranı ile sağlık hizmetlerinden memnuniyet oranı arasında kuvvetli negatif birilişki olduğu belirlendi. Buna göre, katastrofik sağlık harcaması yapan haneoranında %0,1 oranında bir azalışın, memnuniyet oranında %4,89 (%95 GA: %3,37 -%6,40) artış meydanagetirdiği görüldü. Cepten yapılan sağlık harcamasının toplam sağlık harcamasıiçindeki payı ile sağlık hizmetlerinden memnuniyet oranı arasında negatif birilişki olduğu ve cepten yapılan sağlık harcamasının toplam sağlık harcamasıiçindeki payının %1 oranında azalmasıyla memnuniyet oranında %2,75 (95% GA:%0,16 - %5,34) oranında bir artış meydana getirdiği sonucuna ulaşıldı.Katastrofik sağlık harcaması yapan hane oranı bilindiğinde cepten yapılansağlık harcamasının toplam sağlık harcaması içindeki payının sağlıkhizmetlerinden memnuniyet oranı üzerindeki etkisinin anlamlı olmadığı görüldü(0,672). Sonuç: Bireylerin cepten yapılan sağlık harcamalarıazaldıkça katastrofik sağlık harcaması yapan hane oranının azaldığı, bu durumundiğer etmenlerle birlikte sağlık hizmetlerinden memnuniyeti arttırdığı ve Türkiye’de kapsayıcı sağlık politikalarısonucu oluşturulan kamu finansman modelinin yoksullukoluşturma kapasitesinin düşükolduğu tespitinde bulunulmuştur. Ancak son yıllarda kamu sağlık hizmetisunucuları dışındaki hizmet sunucularınaödenen ilave ücret tavanının iki katına çıkarılması ve üniversitehastanelerinde öğretim üyelerininsunmuş olduğu sağlık hizmetlerinden ilave ücret alınabilmesine imkân tanınmasıgibi uygulamaların katastrofik sağlık harcaması yapan hane oranınınyükselmesine önemli etkisi olduğunu söylemek mümkündür. KW - Katastrofik sağlık harcaması KW - cepten sağlık harcamasının toplam sağlık harcaması içindeki payı KW - sağlık hizmetlerinden memnuniyet oranı N2 - Objectives: In our study, therelationship between the rate of satisfaction for health services in Turkey,the rate of catastrophic health spending households and out-of-pocket healthspending margin of total health expenditure were examined.Materials and Methods: In this study,the catastrophic household budget from 2002 to 2015 was examined together withthe data from Life Satisfaction Survey of the same years for the satisfactionrate of health care and for the role of pocket health spending in total healthspending. Pearson correlation and linear regression analysis were performed to reveal thepossible relationships.Results: There is a negative andstrong relationship between the satisfaction rate of health services, the ratioof households making catastrophic health spending and the ratio of out-of-pockethealth spending within health spending. 4.89% (95% CI: 3.37% - 6.40%) increase isobserved in the satisfaction rate by 0.1% decrease in households withcatastrophic health spending. It was found that 2.75% (95% CI: 0.16% - 5.34%)increase in the satisfaction rate with other factors could be observed bydecreasing the share of out-of-pocket health expenditure in total healthexpenditure by 1%. When the ratio of households making catastrophic healthspending was known, the effect of the ratio of out-of-pocket health spendingwithin health spending on the satisfaction rate of health services wasinsignificant (p=0.672).Conclusion: As the out-of-pocketexpenditures decrease, the ratio of households making catastrophic healthspending decreases, thus the satisfaction with health services tends toincrease and the public financing model in Turkey derived by the inclusivehealth policies has low capacity of creating poverty. Applications such as theincrease of the extra salary paid to the non-public service providers in recentyears and the extra fees of the health services offered by the teaching staffin the university hospitals are significant effects on the increase ofhousehold ratios within the catastrophic health expenditure. CR - 1. Türkiye İstatistik Kurumu [İnternet]. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16161 Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2014b. (Erişim Tarihi: 15.11. 2017). CR - 2. Feldsteh PJ. Health care economics. 4th ed. Albany: Ny delmar Publisher; 1993. CR - 3. Getzen TE. Health care is an individual necessity and a national luxury: applying multilevel decision models to the analysis of health care expenditures. J Health Econ. 2000;19(2):259-70. CR - 4. Rubin R, Kenneth K. Out-of-pocket health expenditure differentials between elderly and non elderly household. The Gerentologist. 1993;33(5):595-602. CR - 5. Tokatlıoğlu İ, Tokatlıoğlu Y. Türkiye’de 2002-2011 yılları arasında katastrofik sağlık harcamalarının yoksulluk yaratma kapasitesi. Ekonomik Yaklaşım. 2014;24(87):1-36. CR - 6. T.C. Sağlık Bakanlığı [İnternet]. http://www.sagem.gov.tr/dosyalar/SIY_2015.pdf Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2015. (Erişim Tarihi: 24.10.2017). CR - 7. T.C. Sağlık Bakanlığı [İnternet]. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/5119,yilliktrpdf.pdf Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2014. (Erişim Tarihi: 16.10.2017). CR - 8. Dünya Sağlık Örgütü [İnternet] http://www.who.int/gho/publications/world_health_statistics/2016/en/ World Health Statistics 2016. (Erişim Tarihi: 02.10.2017). CR - 9. Liu Y, Çelik Y, Şahin B. Türkiye’ de sağlık ve ilaç harcamaları ve ilaç geri ödeme politikası. Sağlıkta Umut Vakfı (Suvak); 2003. www.suvak.org.tr, (Erişim Tarihi: 24.10.2017). CR - 10. Özgen H, Tatar M. Sağlık hizmetleri finansmanında informal ödemeler. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2008;11(1):104-28. CR - 11. Wagstaff A, Van Doorslaer E. Catastrophe and impoverishment in paying for health care: with applications to Vietnam 1993-1998. Health Economics. 2003; 12(11):921-34. CR - 12. Sülkü SN, Bernard D. Financial burden of health expenditures in Turkey. Iranian J Publ Health. 2012;41(3):48-64. CR - 13. Liu Y, Çelik Y, Şahin B. Türkiye’de sağlık ve ilaç harcamaları. Sağlıkta Umut Vakfı (Suvak); 2005. www.suvak.org.tr, (Erişim Tarihi: 24.10.2017). CR - 14. Wagstaff A, Van Doorslaer E. Catastrophe and impoverishment in paying for health care: with applications to Vietnam 1993-1998. Health Economics. 2003;12(11):921-34. CR - 15. Dünya Sağlık Örgütü [Internet], http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/69030/1/EIP_HSF_DP_05.2.pdf, Xu K. (Erişim Tarihi: 24.10.2017). 16. Yereli A, Köktaş A, Selçuk I. Türkiye’de katastrofik sağlık harcamasını etkileyen faktörler. Sosyoekonomi. 2014;22(22):274-96. CR - 17. Türkiye İstatistik Kurumu [İnternet]. http://www.tuik.gov.tr/jsp/duyuru/upload/yayinrapor/Katastrofik_Saglik_Harcamalari_2014_TR.pdf Türkiye’de Katastrofik Sağlık Harcamaları, 2015e. (Erişim Tarihi: 1.10.2017). CR - 18. Türkiye İstatistik Kurumu [İnternet]. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16202 Hane Halkı Tüketim Harcaması 2013. (Erişim Tarihi: 08.10.2017). CR - 19. Türkiye İstatistik Kurumu [İnternet]. http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=1068 (Erişim Tarihi: 02.11.2017). 20. Türkiye İstatistik Kurumu [İnternet]. https://biruni.tuik.gov.tr/yayin/views/visitorPages/index.zul (Erişim Tarihi: 03.09.2017). CR - 21. OECD [Internet]. http://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=HEALTH_REAC (Erişim Tarihi: 14.10.2017). CR - 22. Sosyal Güvenlik Kurumu. http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari İstatistik Yıllıkları 2014. (Erişim Tarihi: 10.11.2017). CR - 23. Atasever M. Türkiye sağlık hizmetlerinin finansmanı ve sağlık harcamalarının analizi-2002-2013 Dönemi. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı; 2014. UR - https://doi.org/10.17098/amj.409061 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/446171 ER -