TY  - JOUR
T1  - Okçuluk ve Hat Sanatı
TT  - Archery and the Art of Calligraphy
AU  - Özkafa, Fatih
PY  - 2018
DA  - September
DO  - 10.15869/itobiad.418883
JF  - İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi
JO  - itobiad
PB  - Mustafa Süleyman ÖZCAN
WT  - DergiPark
SN  - 2147-1185
SP  - 1642
EP  - 1672
VL  - 7
IS  - 3
LA  - tr
AB  - İnsanlıktarihi kadar eski olan okçuluk, insanoğlunun hem avlanarak gıda ihtiyacınıkarşılaması hem de düşmanlarıyla savaşarak güvenliğini sağlaması için gereklibir meziyet olmuştur. Aynı zamanda en önemli spor dallarından biri olarakgünümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Türk kültüründeki önemine ilaveten İslamdininin de teşvik etmesiyle okçuluk, Türkler’in hayatında vazgeçilmez bir konumelde etmiştir. En muteber İslam sanatlarından olan hat sanatıyla okçulukarasında çok yakın ilişkiler söz konusudur. Bilhassa Osmanlı hattatlarıarasında, okçuluğuyla da tanınan isimlere sıkça rastlanır. Bunlardan bazılarıhem hattatların reisi hem de okçular şeyhi sıfatlarını haizdir. Ayrıcaşehzadelerin eğitim sürecinde okçuluk en gözde spor, hat sanatı da en yaygın sanatdalı olduğu için bazı padişahlar hem iyi bir okçu hem de iyi bir hattat olaraktanınmışlardır. Okçulukla ilgili hat levhalarına sıkça rastlanmakla birliktemenzil taşlarının kitabeleri de hat sanatı tarihi bakımından büyük önemesahiptir. Bu çalışmada, iki kadim spor ve sanat dalı olan okçuluk ve hat sanatıarasındaki ilişkiler ele alınacaktır.
KW  - Okçuluk
KW  - Hat Sanatı
KW  - Hattat
KW  - Sanat
KW  - Estetik
N2  - As old as the history of humankind, archery has beenan important skill for purposes of hunting and warfare. Encouraged by Islam,archery has an indispensable place in Turkish culture. There are very closerelations between archery and the art of calligraphy, one of the most veneratedIslamic arts. Many Ottoman calligraphers were also well-known archers. Some ofthem even hold the titles of the leader of archers and sheikh of calligraphersat the same time. Furthermore, since shahzadas, heirs to the throne inwere trained in the both as favorite pastimes, some of the Ottoman Sultans arerenowned as talented archers and masterly calligraphers. There are numerouscalligraphic works about archery, in addition to epigraphs on archerymilestones, which are of great significance in terms of history of calligraphy.The present study discusses the relationship between archery and calligraphy astwo ancient occupations.
CR  - Acar, Şinasi (2007). İstanbul’un Son Nişan Taşları, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.Alif Art (2006). Alif Art Osmanlı ve Karma Sanat Eserleri Müzayede Kataloğu 5 Mart 2006, İstanbul.Alparslan, Ali (1999), Osmanlı Hat Sanatı Tarihi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.Alparslan, Ali (2001): “Ta’lîk Yazının Büyük Üstâdı Hocam Hezarfen Necmeddin Okyay”, Toplumsal Tarih, 25-28.Ayanoğlu, İ. Fazıl (1974). Ok Meydanı ve Okçuluk Tarihi, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları.Bayat, A. Haydar (2003). Hüsn-i Hat Bibliyografyası, İstanbul: IRCICA Yayınları.Beydilli, Kemal (2003). “Mahmud II” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları, 352-357.Derman M. Uğur (1976a). “Bir Sanat Hazinesini Gömdük” Hayat Mecmuası, S. 3, 14. Derman M. Uğur (1976b). “Uğur Derman Necmeddin Hoca’yı Anlatıyor”, Röportaj: Pınar Dergisi, S. 50, 37-41.Derman, M. Uğur (1976c). “Necmeddin Okyay ve Hat Sanatımız”, Pınar, c. 5, S. 50, 34-36. Derman, M. Uğur (1983). “Padişah Tuğralarındaki Şekil İnkılâbına Dair Bilinmeyen Bazı Gerçekler”, TTK Bildiriler VIII, c. III,  Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1613-1618.Derman, M. Uğur (1990). “Sultan II. Mahmûd’un Hattatlığı”, Sultan II. Mahmûd ve Reformları Semineri, Bildiriler, İstanbul, 37-46.Derman, M. Uğur (1990). Türk Hat Sanatının Şaheserleri, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. Derman, M. Uğur (2003). “Medresetü’l-Hattâtîn”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c. 28, Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları, 341-342. Derman, M. Uğur (2006a). “Medrestü’l-Hattatîn’e Dâir”, Prof. Dr. Mübahat S. Kütükoğlu’na Armağan, İstanbul, 511-547.Derman, M. Uğur (2006b). M. Uğur Derman, “Toygartepesi’ndeki Ev”, Türk Edebiyatı, S. 389, 24-32.Derman, M. Uğur (2011): “Hat Dehalarımızdan Şeyh Hamdullah”, Ömrümün Bereketi 1, İstanbul: Kubbealtı Yayınları, 79-87. Derman, M. Uğur (2015). “Kadıasker Mustafa İzzet Efendi”, Hattat, Neyzen ve Bestekâr Kadıasker Mustafa İzzet Efendi, İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Topkapı Sarayı Müzesi Yayınları, 6-30.İnal, İbnülemin M. Kemal (1955). Son Hattatlar, İstanbul: Maarif Basımevi.Kurt, Nizamettin (2017). “Yay Sabrı, Ok İtaati Sembolize Eder”, Nizamettin Kurt ile Röportaj (Röp. İ. Ethem Gören), www.islamanahtarı.com, Haziran 2017.Kuşoğlu, M. Zeki (2006). Türk Okçuluğu ve Sultan Mahmud’un Ok Günlüğü, İstanbul: Ötüken Yayınları.Mustafa Kânî Bey (2010). Telhîs-i Resâilât-ı Rumât (Okçuluk Kitabı), İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.Özkafa, Fatih (2008). İstanbul Selâtin Camilerinin Kuşak Yazıları, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.Rado, Şevket (ts.). Türk Hattatları, İstanbul.Serin, Muhittin (1992). Hattat Şeyh Hamdullah, İstanbul: Kubbealtı Yayınları.Serin, Muhittin (1999). Hat Sanatı ve Meşhur Hattatlar, İstanbul: Kubbealtı Yayınları.Sümer, Faruk (2012). “Üçoklar”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c. 42, : İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 280-281.Ünsal, Yücel (1999). Türk Okçuluğu, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
UR  - https://doi.org/10.15869/itobiad.418883
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/531222
ER  -