TY  - JOUR
T1  - MÜLEMMA VE ABDÜLVÂSİ-İ CEBELÎ
TT  - Mulamma’ and ‘Abdu’l-Wâsi Jabalî
AU  - Aygar Bacanlı, Sevda
AU  - Koyun, Tülay
PY  - 2018
DA  - June
Y2  - 2018
DO  - 10.32330/nusha.421330
JF  - Nüsha
JO  - Yer Aldığı İndeksler ve Veritabanları
PB  - Oku Anonim Şirketi
WT  - DergiPark
SN  - 1303-0752
SP  - 143
EP  - 154
VL  - 18
IS  - 46
LA  - tr
AB  - Aynı vezin vekafiyede olmak koşuluyla bir mısra veya beyit Arapça, bir mısra veya beyitFarsça olarak nazmedilen şiirlere verilen isim olan mülemma, X. yüzyılda FarsEdebiyatı’nda ortaya çıkmıştır. Şehîd-i Belhî’nin öncüsü olduğu mülemma türüşiir Senâî, Mevlana, Sa’dî Şirazî, Hâfız gibi Arapça’ya vakıf olan güzideşairlerin şiirlerinde görülmüştür.Bu çalışmadaadı geçen şairler kadar meşhur olmayan ancak XII. yüzyılda yaşamış, FarsEdebiyatı’nda engin Arapça bilgisi ile tanınan "zu’l-belagateyn"şairlerden Abdülvâsi-i Cebelî’nin hayatı ve edebî kişiliği hakkında bilgiverilmiştir. Aynı yüzyılda Fars şiir üslûbunun değişimine katkı sağlayarakdöneme damgasını vuran Mes‘ûd-i Sa‘d, Ebu’l-Ferec Rûnî, Senâî gibi şairlerarasında yer alması açısından önem arz eden Cebelî, kasidelerinde Arapçakelimeleri sıkça kullanmış ve karşımıza mülemma şairi olarak çıkmıştır. Bubağlamda Cebelî’nin bir beyit Arapça, bir beyit Farsça olarak kaleme aldığı kasidesitercüme edilip dil, üslûp açısından incelenerek, mülemma şiiri tanıtılmayaçalışılmıştır. Ayrıca mülemmanın Fars ve Arap Edebiyatları’ndaki yerinedeğinilmiş, o dönemde Arapça’nın Farsça üzerindeki etkisi ve önemi dilegetirilmeye çalışılmıştır.
KW  - Mülemma
KW  - Abdülvâsi-i Cebelî
KW  - Fars Edebiyatı
KW  - Arap Edebiyatı
KW  - İran
KW  - Fars şiiri
KW  - Abdülvâsi-i Cebelî
N2  - "Mulamma’"(macaronic), which is defined as a poetic composition containing verses inArabic and others in Persian providing that the same rhyme and meter, hasappeared in the tenth century Persian Literature. This type of poem whosepioneer is Şehîd-i Belḫî, has seen in the poems of eminent poets such as Senâî,Jalalu’d-Dîn Rumî, Sa’dî Shirâzî, Ḥâfıẓ who are a mastery over both languages. In this work, it’s been surveyed theliterary identity and the life of ‘Abdu’l-Wâsi’ Jabalî who isn’t as famous asthe poets mentioned but lived in the twelfth century that is known as one ofthe poet of "zu’l-belagateyn"who has knowledge in depth about Arabic and Persian Language. Jabalî, who isamong the important poets such as Mes‘ûd-i Sa‘d,Abu’l-Faraj Rûnî, Senâî attracting attention by contributing to the evolutionof the poetry style of Persian, didn’t only use Arabic words frequently in hisodes, but also he wrote the poem of mulamma’. In this context the mulamma ofJabalî which indited it by a couplet in Arabic and a couplet in Persian, hasbeen presented which was surveyed in terms of language and literary stylethat’s been translated from both Arabic and Persian Literature. Furthermore, ithas been mentioned place of mulamma’ in both literature and it has been triedto express the effect of Arabic on Persian Language and Literature and itsimportance at that time.
CR  - KAYNAKÇA‘Akkâvî, İn‘âm Fevvâl,  el-Mu’cemu’l-Mufaṣṣal fî ‘Ulûmi’l-Belaga, Dâr’ul-Kutubi’l-İlmiyye, 2.bs, Beyrut 1996.el-Cevherî, İsmail b. Ḥammâd, eṣ-Ṣıḥâḥ,thk. Ahmed Abdulgafûr ‘Aṭṭâr, c.IV, Dâru’l-İlmi li’l-Melâyîn, 4.bs., Beyrut 1987.el-Ferâhîdî, Halîl b. Ahmed, Kitâbu’l-‘Ayn, thk. Mehdi el-Maḥzûmî, c.II, Dâr ve Mektebetu’l-Hilâl, Beyrut Bty. İbn Baṭṭûṭa, Ebû Abdullah, Rıḥletu İbn Baṭṭûṭa, nşr. Ekâdîmiyyetu’l-Memleketi’l-Magribiyye, c.II, Rabât 1417 h.İbn Dureyd, Ebûbekr b.el-Hasan, Cemheretu’l-Luga, thk. Remzî Munîr Ba‘lebekkî, c.II, Dâru’l-İlmi li’l-Melâyîn, Beyrut, 1987.İbn Manẓûr, Muhammed b. Ebû Faḍl, Lisânu’l-‘Arab, c.VIII, Dâru Ṣâdır, 3.bs, Beyrut 1414 h.er-Râdûyânî, Muhammed b.‘Omar, Kitâb Tercümânu’l-Belaga, nşr. Ahmed Ateş, İbrahim Horoz Basımevi, İstanbul 1949.Rasûlî, Hüccet, Mülemma’ der Şi’r-i Farsî, byy. 1396.Safâ, Zebihullâh, Tarîh-i Edebiyât der İran, c.II, 13.bs, Tahran 1373.Safâ, Zebihullâh, Divân-i Abdulvâsi’-i Cebelî Be İhtimâm u Teshîh u Te’lîk, İntişarât-i Emîr-i Kebîr, 2.bs, Tahran bty.eş-Şidyâk, Ahmed Fâris, et-Tuḥfetu’l-Behiyye ve’t-Ṭurfetu’ş-Şehiyye, Dâru’l-Afâḳi’l-Cedîde, Beyrut 1981.Tibyâniyân, Dânişnâme-i Edeb-i Farsî; Edebî Farsî der Afganistan, c.III, Tahran 1378.et-Tehânevî, Muhammed b. Ali, Keşşâfu Iṣṭılâḥâti’l-Funûn ve’l-‘Ulûm, çev. Abdullah el-Ḥâlidî, Beyrut 1996.Yakub, Emîl Bedî‘, Mevsûa‘tu ‘Ulûmi’l-Lügati’l-Arabiyye, c.IX, Dâr’ul-Kutubi’l-İlmiyye, 9.bs, Beyrut 2006.ez-Zemaḥşerî, Ebu’l-Kâsım, Esâsu’l-Belaga, thk. Muhammed Bâsil ‘Uyûnu’s-Sûd, c.II, Dâr’ul-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 1998.
UR  - https://doi.org/10.32330/nusha.421330
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/496140
ER  -