TY - JOUR TT - Roma Gümrük Sisteminde Contrascriptores AU - Kritzinger, Peter PY - 2016 DA - August JF - PHILIA PB - Kabalcı Yayıncılık WT - DergiPark SN - 2149-505X SP - 567 EP - 589 VL - Suppl. 1 LA - de KW - contrascriptor KW - contrascriba KW - Gegenschreiber KW - Gegenzeichner KW - Hafen KW - Zollquittung KW - Zoll¬sta¬tion KW - Zolldeklaration (schriftlich/mündlich) N2 - Gümrüğün toplanmasını sağlayan alt kademepersonelin birçok makamı, bunların asal görevleri ya da sos­­yal statülerihakkında çok az şey söylenebilse de, ismen bilinmektedir. Yazar makalesinde contra­scrip­to­resolarak bilinen gümrük görevlilerini incelemektedir. Modern araştırmalardakısaltma genellikle con­tra­­scriptor şeklinde anlaşılmaktadır. Bununlabirlikte söz konusu kısaltmanın contrascriba şeklinde okun­ması da mümkündür.Yazma, bu personelin görevlerinin bir kısmını oluştursa da sorumluluk saha­larınıntam içeriği hala belirsiz kalmaktadır. Gümrük prosedürleri göz önüne alın­­dığında,her bir pro­tractor’un gümrük istasyonunda onaylı bir belge almaktaydı.Dolayısıyla her güm­rük noktasında bir yaz­manın bulunması zorunluydu. Contrascriptoradlandırması (gümrük binası yazıt­­larında scriptores veya scribae belgelenmemiştir)görevlerinin temelde yazıyla ilgili olduğunu güçlü bir şekilde düşün­dür­mek­tedir.Ortalamanın üzerinde bir yetkinliğe sahip olması gerektiğinden contra­scrip­torgörece saygın ve yüksek ücretli bir meslek grubuna aitti. Bu nedenle sosyalitibarı yüksekti ve bu du­rum onun olduk­ça masraflı yazıtlar diktirebilmesinide olanaklı kılıyordu. CR - Adams – Gonis 1999 C. E. P. Adams – N. Gonis, Two Customs-House Receipts from the Bodleian Library, ZPE 126, 1999, 213–218. CR - Alföldy 1969 G. Alföldy, Epigraphica Norica, in: Epigraphische Studien 8, 1969, 1–34. CR - Alföldy 1974 G. Alföldy, Noricum, London – Boston 1974. CR - Allavena Silverio – Rizzi 2002 L. Allavena Silverio – G. Rizzi, La strada romana di Elvas nella viabilità antica della Valle Isarco, in: L. dal Ri – S. di Stefano (Hrsgg.), Archäologie der Römerzeit in Südtirol. Beiträge und Forschungen – Archeologia romana in Alto Adige, Bozen – Wien 2002, 511–553. CR - Aubert 1994 J. J. Aubert, Business Managersin Ancient Rome: A Social and Economic Study of Institores 200 B.C. – A.D. 250, Leiden 1994. CR - Außerhofer 1976 M. Außerhofer, Die römischen Meilensteine in Südtirol, in: Der Schlern 50.1/3, 1976, 3–34. 135–153. CR - Badian 1989 E. Badian, The scribae of the Roman Republic, Klio 71, 1989, 582–60. CR - Bang 2008 P. F. Bang, The Roman Bazaar. A Comparative Study of Trade and Market in a tributary Empire, Cambridge 2008. CR - Bilabel 1926 F. Bilabel, s.v. librarius, RE 13.1, 1926, 137–139. CR - Binder 2001 V. Binder, s.v. Schreiber (Griechenland und Rom), DNP 11, 2001, 223–226. CR - Brandis 1903 K. G. Brandis, s.v. Ἀντιγραφεύς, RE Suppl. 1, 1903, 90–91. CR - Brunt 1990 P. A. Brunt, Publicans in the Principate, in: ders. (Hrsg.), Roman Imperial Themes, Oxford 1990, 354–432. CR - Cagnat 1882 R. L. V. Cagnat, Étude historique sur les impôts indirects chez les Romains jusqu’aux invasions des barbares, d’après les documents littéraires et épigraphiques, Paris 1882. CR - Carlsen 1991 J. Carlsen, Estate Management in Roman North Africa. Transformation or Continuity? in: A. Mastino (Hrsg.), L’Africa romana. Atti del’VIII convegno di studio (Koll. Cagliari 1990), Sassari 1991, Bd. 1, 197–205. CR - Cimma 1981 M. R. Cimma, Ricerche sulle società di publicani, Mailand 1981. CR - Clarysse 2001 W. Clarysse, A Ptolemaic Custom House Register from Philadelphia, in: R. S. Bagnall – T. Gagos (Hrsgg.), Essays and Texts in honor of J. David Thomas, Exeter 2001, 81–85. CR - Cottier et al. 2008 M. Cottier – M. H. Crawford – C. V. Crowther – J.-L. Ferrary – B. M. Levick – O. Salomies – M. Wörrle (Hrsgg.), The Customs Law of Asia, Oxford 2008. CR - Courtney 1995 E. Courtney, Musa Lapidaria. A selection of Latin verse inscriptions, Atlanta 1995. CR - de Laet 1949 S. J. de Laet, Portorium. Étude sur l’organisaiton douanière chez les Romains, surtout à l’époque du haut-empire, Brügge 1949 CR - Degrassi 1954 A. Degrassi, Il confine nord-orientale dell’Italia romana: ricerche storico-topografiche, Bern 1954. CR - Derda 2006 T. Derda, ΑΡΣΙΝΟΙΤΗΣ ΝΟΜΟΣ. Administration of the Fayum under Roman Rule, Warschau 2006. CR - Dietz 1997 K. Dietz, Iulius Asper, Verteidiger der Provinzen unter Septimius Severus, Chiron 27, 1997, 443–499. CR - Dobó 1940 Á. Dobó, Publicum portorium Illyrici. Documenti e commentario (Diss.), Budapest 1940. CR - Dow 1963 S. Dow, The Athenian Anagrapheis, HSPh 67, 1963, 37–54. CR - Dreher 1997 M. Dreher, Das Monumentum Ephesenum und das römische Zollwesen, MBAH 16, 1997, 79–96. CR - Engelmann – Knibbe 1989 H. Engelmann – D. Knibbe, Zollgesetz von Ephesos, EA 14, 1989, 1–206. CR - Faßbender 2005 A. Faßbender, Untersuchungen zur Topographie von Grabstätten in Rom von der späten Republik bis in die Spätantike (Diss.) Köln 2005. CR - Ferrua 1975 A. Ferrua, Via Paisiello e Panfilo, RAC 51, 1975, 27–61. CR - Fitz 1993 J. Fitz, Die Verwaltung Pannoniens in der Römerzeit, 4 Bde., Budapest 1993–1995. CR - France 2001 J. France, Quadragesima Galliarum. L’organisation douanière des provinces alpestres, gauloise et germaniques de l'Empire romain (Ier siècle av. J.-C.-IIIe siècle), Rom 2001. CR - France 2009 J. France, La station du quarantième des Gaules à Lugdunum des Convènes, Aquitania 25, 2009, 95–106. CR - France 2015 J. France, Administration and Taxation in the Tariff of Zraia (Numidia), in: P. Kritzinger u.a. (Hrsgg.), Studien zum römischen Zollwesen (Koll. Jena 2012), Duisburg 2015, 111–140. CR - Froehlich 2014 S. Froehlich, Das Zollpersonal an den römischen Alpenstraßen nach Aguntum und Virunum, Klio 96, 2014, 67–92. CR - Fugmann – Kolb 2008 J. Fugmann – A. Kolb, Tod in Rom. Grabinschriften als Spiegel römischen Lebens, Mainz 2008. CR - Geist 1969 H. Geist, Römische Grabinschriften, München 1969. CR - Glare 1996 P. G. W. Glare (Hrsg.), Oxford Latin Dictionary, Oxford 19962. CR - Gregori 1989 G. L. Gregori, Epigrafia anfiteatrale dell’Occidente Romano II. Regiones Italiae VI–XI, Rom 1989. CR - Günther 2008 S. Günther, „Vectigalia nervos esse rei publicae“ Die indirekten Steuern in der Römischen Kaiserzeit von Augustus bis Diokletian, Wiesbaden 2008 CR - Günther 2015 S. Günther, Sklaven im römischen Zollwesen, in: P. Kritzinger u.a. (Hrsgg.), Studien zum römischen Zollwesen (Koll. Jena 2012), Duisburg 2015, 227–239. CR - Haider 1990 P. W. Haider, Antike und frühestes Mittelalter, in: ders. u.v.a (Hrsgg.), Geschichte des Landes Tirol, 2 Bde, Bozen – Innsbruck 19902, Bd. 1, 131–290. CR - Hameter 1992 W. Hameter, Die norischen Inschriften Bayerns, Wien 1992. CR - Heilporn 2000 P. Heilporn, Registre de navires marchands, in : H. Melaerts (Hrsg.), Papyri in honorem Johannis Bingen octogenarii (P.Bingen), Leuven 2000, 340–359. CR - Herz 2004 P. Herz, Beiträge zur Organisation der Getreideversorgung Roms, in: H. Heftner – K. Tomaschitz (Hrsg.), Ad fontes! Festschrift für Gerhard Dobesch zu seinem 65. Geburtstag, Wien 2004, 609–618. CR - Herz 2011 P. Herz, Freier Handel und staatliche Kontrolle in römischer Zeit, in: P. Herz u. a. (Hrsgg.), Ökonomie und Politik. Facetten europäischer Geschichte im Imperium Romanum und dem frühen Mittelalter, Berlin 2011, 11–31. CR - Hirschfeld 1905 O. Hirschfeld, Die kaiserlichen Verwaltungsbeamten bis auf Diocletian, Berlin 19052. CR - Iversen 2006 P. A. Iversen, A Prytany Dedication from Athens found at Corinth, in: Hesperia 79, 2010, 417–422. CR - Jördens 2009 A. Jördens, Statthalterliche Verwaltung in der römischen Kaiserzeit. Studien zum praefectus Aegypti, Stuttgart 2009. CR - Khanoussi 1996 M. Khanoussi, Nouveaux vestiges épigraphiques de la cité latine de Capsa (Gafsa), en Tunisie, in: ders. u.a. (Hrsgg.), L’Africa romana. Atti dell’XI convegno di studio (Koll. Karthago 1994), Ozieri 1996. CR - Kierdorf 2001 W. Kierdorf, , s.v. Scriba, DNP 11, 2001, 299–301. CR - Kniep 1896 F. Kniep, Societas publicanorum, Jena 1896. CR - Kornemann 1921 E. Kornemann, s.v. scriba, RE 2.2, 1921, 848–857. CR - Kritzinger 2015 P. Kritzinger, Das römische Zollsystem bis in das 3. Jh. n. Chr., in: P. Kritzinger u.a. (Hrsgg.), Studien zum römischen Zollwesen (Koll. Jena 2012), Duisburg 2015, 11–54. CR - Leber 1972 P. S. Leber, Die in Kärnten seit 1902 gefundenen römischen Steininschriften, Klagenfurt 1972. CR - Magalhaes 2006 M. M. Magalhaes, Stabiae romana, Neapel 2006 CR - Mainardis 2004 F. Mainardis, Aliena saxa. Le iscrizioni greche e latine conservate nel Friuli - Venezia Giulia ma non pertinenti ai centri antichi della regione, Rom 2004. CR - Merkelbach 1998 R. Merkelbach, Mithras. Ein persisch-römischer Mysterienkult, Wiesbaden 1998. CR - Merola 2009 G. D. Merola, Roma ebbe una politica doganale? Portoria e commerci nell’ Impero Romano, in: dies. – A. S. Marino (Hrsgg.), Interventi imperiali in campo economico e sociale: Da Augusto al Tardoantico, Bari 2009, 55–78. CR - Mihăilescu-Bîrliba 2006 L. Mihăilescu-Bîrliba, Les affranchis dans les provinces romaines de l’Illyricum, Wiesbaden 2006. CR - Mitthof 1992 F. Mitthof, Der Vorstand der Kultgemeinden des Mithras: Eine Sammlung und Untersuchung der inschriftlichen Zeugnisse, Klio 74, 1992, 275–290. CR - Mócsy – Szentléleky 1971 A. Mócsy – T. Szentléleky, Die römischen Steindenkmäler von Savaria (Übers. ung. Orig.), Budapest 1971. CR - Mommsen 1887 T. Mommsen, Römisches Staatsrecht, 3 Bde., Berlin 18873. CR - Neesen 1980 L. Neesen, Untersuchungen zu den direkten Staatsabgaben der römischen Kaiserzeit, Bonn 1980. CR - Nelis-Clément 2006 J. Nelis-Clément, Les stationes comme espace et transmission du pouvoir, in: A. Kolb (Hrsg.), Herrschaftsstrukturen und Herrschaftspraxis. Konzepte, Prinzipien und Strategien der Administration im römischen Kaiserreich (Koll. Zürich 2004), Berlin 2006, 269–298. CR - Nicolet 1988 C. Nicolet, L’inventaire du monde. Géographie et politique aux origines de l’Empire romain, Paris 1988. CR - Nijf 2008 O. van Nijf, The Social World of Tax Farmers and their Personnel, in: Cottier et al. 2008, 279–311. CR - Nörr 2013 D. Nörr, Rez. Cottier u.a. (Hrsgg.), The Customs Law of Asia, Oxford 2008, ZRG / RA 130, 2013, 72–126. CR - Ørsted 1985 P. Ørsted, Roman Imperial Economy and Romanization, Kopenhagen 1985. CR - Pflaum 1960 H.-G. Pflaum, Les carrières procuratoriennes équestres sous le Haut-Empire Romain, Paris 1960. CR - Purcell 1983 N. Purcell, The Apparitores: A Study in Social Mobility, PBSR 51,1983, 125–173. CR - Rathbone 2008 D. Rathbone, Nero’s Reforms of Vectigalia and the Inscription of the Lex Portorii Asiae, in: Cottier et al. 2008, 251–278. CR - Reduzzi Merola 1990 F. Reduzzi Merola, „Servo parere“. Studi sulla condizione giuridica degli schiavi vicari e dei sottoposti a schiavi nelle esprienze greca e romana, Neapel 1990. CR - Reiter 2004 F. Reiter, Die Nomarchen des Arsinoites. Ein Beitrag zum Steuerwesen im römischen Ägypten, Paderborn u.a. 2004. CR - Ruggiero 1903 E. de Ruggiero, s.v. Contrascriptor, Diz.epig. 2.2, 1903, 1186. CR - Sabbatini Tumolesi 1988 P. Sabbatini Tumolesi, Epigrafia anfiteatrale dell’Occidente Romano, 2 Bde., Rom 1988. CR - Saria 1940 B. Saria, s.v. Scrutator, RE Suppl. 7, 1940, 1202–1203. CR - Šašel Kos 1999 M. Šašel Kos, Pre-Roman Divinities of the Eastern Alps and Adriatic, Ljubljana 1999. CR - Schönberger 1956 H. Schönberger, Das Römerkastell Boiodurum-Beiderwies zu Passau-Innstadt, Saalburg-Jahrbuch 15, 1956, 42–80. CR - Selem 1980 P. Selem, Les religions orientales dans la Pannonie romaine, Leiden 1980. CR - Sherwin-White 1963 A. N. Sherwin-White, Roman Society and Roman Law in the New Testament, Oxford 1963. CR - Sijpesteijn 1987 P. J. Sijpesteijn, Customs Duties in Graeco-Roman Egypt, Zutphen 1987. CR - Steidl 2008 B. Steidl, Neues zu den Inschriften aus dem Mithraeum von Mühltal am Inn, BVB 73, 2008, 53–85. CR - Steidl 2010 Stationen an der Brücke - Pons Aeni und Ad Enum am Inn-Übergang der Staatsstraße Augusta Vindelicum-Iuvavum, in: G. Grabherr – B. Kainrath (Hrsgg.), conquiescamus! lungum iter fecimus. Römische Raststationen und Straßeninfrastruktur im Ostalpenraum (Koll. Innsbruck 2009), Innsbruck 2010, 71–110. CR - Takmer 2007 B. Takmer, Lex portus provinciae Lyciae. Ein Vorbericht über die Zollinschrift aus Andriake aus neronischer Zeit, Gephyra 4, 2007, 165–188. CR - Thalheim 1894 T. Thalheim, s.v. Ἀντιγραφεύς, RE 1.2, 1894, 2423–2424. CR - Vandorpe 1995 K. Vandorpe, Breaking the Seal of Secrecy. Sealing-Practices in Greco-Roman and Byzantine Egypt based on Greek, Demotic and Latin Papyrological Evidence, Leiden 1995. CR - Vandorpe 2015 K. Vandorpe, Roman Egypt and the organisation of customs duties, in: P. Kritzinger u.a. (Hrsgg.), Studien zum römischen Zollwesen (Koll. Jena 2012), Duisburg 2015, 87–109. CR - Vermaseren 1959 M. J. Vermaseren, Corpus Inscriptionum et Monumentorum Religionis Mithriacae, 2 Bde, Hagen 1959 CR - Vidman 1969 L. Vidman, Sylloge inscriptionum religionis Isiacae et Serapicae, Berlin 1969. CR - Vittinghoff 1953 F. Vittinghoff, s.v. Portorium, RE 22.1, 1953, 346–399. CR - Vollmer 1915 F. Vollmer, Inscriptiones Baivariae Romanae sive Inscriptiones Prov. Raetiae adiectis aliquit Noricis Italicisque, München 1915 CR - Walser 1986 G. Walser, Via per Alpes Graias. Beiträge zur Geschichte des Kleinen St. Bernhard-Passes in römischer Zeit, Stuttgart 1986. CR - Walser 1995 G. Walser, Ein Dokument des Alpenzolls: circitor pvblici portorii, in: ders. (Hrsg.), Studien zur Alpengeschichte in antiker Zeit, Stuttgart 1994, 81–85. CR - Weber 1969 E. Weber, Die römerzeitlichen Inschriften der Steiermark, Graz 1969. CR - Winkler 1969 G. Winkler, Die Reichsbeamten von Noricum und ihr Personal bis zum Ende der römischen Herrschaft, Wien 1969. CR - Zimmermann 2015 K. Zimmermann, Job oder Beruf? in: P. Kritzinger u.a. (Hrsgg.), Studien zum römischen Zollwesen (Koll. Jena 2012), Duisburg 2015, 139–152. UR - https://dergipark.org.tr/en/pub/philia/issue//440772 ER -