TY  - JOUR
T1  - KIRŞEHİR HALK TÜRKÜLERİNDE GEÇEN TEKSTİLLER VE DOKUMA ARAÇLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
TT  - AN EVALUATION ON TEXTILES AND WEAVING TOOLS MENTIONED IN KIRSEHIR TURKUS
AU  - Ölmez, Filiz Nurhan
AU  - Şahin, Cenk
AU  - Kılıçarslan, Hande
PY  - 2019
DA  - June
DO  - 10.26468/trakyasobed.446294
JF  - Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
JO  - Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
PB  - Trakya University
WT  - DergiPark
SN  - 1305-7766
SP  - 33
EP  - 54
VL  - 21
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Halk kültürüçalışmalarında önemli bir yeri olan halk edebiyatı sözlü ve yazılıkaynaklarıyla ülkemizde zengin bir çeşitliliğe sahiptir. Anonim Türk halkedebiyatında ezgiyle söylenen bir nazım biçimi olan türkü bölgelere göredeğişik formlarda çalınır ve söylenir. Türkü sözcüğünün etimolojik olarakkökeni “Türk” sözcüğüdür. Türkü,Türklere özgü demektir. Kırşehirli Türk HalkMüziği SanatçısıŞemsî Yastıman’ın “Türk’ü anlamak isteyen türkü dinlesin” özdeyişi bunu açıklar. Türkü,anonim halk yazınında melodiyle söylenenve hece ölçüsüyle yazılmış, bestelenmiş koşuk, olarak tanımlanır. Anadoluhalkı bütün acılarını, sevinçlerini, aşklarını, dünya görüşlerini, yaşambiçimlerini türkülerle dile getirmiştir. Türküler, yörelere, içeriklerine ve nağmelerinegöre değişik isimler alır. Buna göre türkülerin, hoyrat, oturak, kırık hava,uzun hava gibi türleri vardır. Konularına göre incelendiğinde türkülerninniler, çocuk türküleri, doğa, aşk, kahramanlık ve askerlik, tören, iştürküleri, karşılıklı türküler, ölüm ve oyun türküleri olmak üzere on farklıgrupta toplanmaktadır. Bu farklı konuları ele alan türkü sözlerinin içerisindehalk kültürünün bir diğer önemli parçası olan tekstillerin geçmesi yadsınamaz.Bu çalışmada orta Anadolu’nun türkü merkezi olan Kırşehir’de anonim veya âşıktürkülerinde geçen tekstiller incelenmiş, Kırşehir yöresel tekstillerinin,türkülerde izlerinin sürülmesi amaçlanmıştır. İncelemede içerisinde bir tekstiladı geçen 60’dan fazla türküyle karşılaşılmıştır. Bu tekstiller; giysi adı(yazma, oyalı yazma, şalvar, cepken vb), kumaş adı (aba, kadife, basma, satenvb), yarı mamul madde adı (iplik, urgan, vb), hammadde adı (yün, ipek, ketenvb) ve dokuma araçlarının (gücü, ıstar, hana, darak, sındı, tefe vb) adları,şeklinde beş gruba ayrılarak ele alınmıştır. Günümüzde somut örneği bulunmayanyöresel tekstillerin türkülerde adının geçtiği, hatta betimlendiği belirlenmiştir.
KW  - Halk Kültürü
KW  - Türkü
KW  - Tekstil
KW  - Kırşehir
KW  - Giysi
CR  - Akyürek, M., Köksal, A., Yıldırım, M. (1997). Tarihten Günümüze Mucur, Ankara.
CR  - Anonim. (2011), Türkçe Sözlük. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları: 549.
CR  - Artun, E. (2014a). Türk Halkbilimi. 11. Baskı. Adana: Karahan Kitabevi.
CR  - Artun, E. (2014b).  Ansiklopedik Halkbilimi- Halk Edebiyatı Sözlüğü. Adana: Karahan Kitabevi.
CR  - Boyacıoğlu, M. (2001). Ben de Çocuktum Özlemlerimle. Çocukluk Anılarım (1949-1960). ISBN: 978-9944-5613-1-0, Ankara.
CR  - Bulut, V. (1983). Kırşehir Halk Ozanları, Ankara: Filiz Yayınları, Gürsan Matbaacılık.
CR  - Elçin, Ş. (1981). Halk Edebiyatına Giriş, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları: 365, Türk Halk Kültürü Eserleri Serisi: 10.
CR  - Evecen, A. (2015) Baudrillard'dan modern toplumlara özgü bir moda kavramı çözümlemesi, SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi, 2(5). 216-226.
CR  - Evecen, A.;Etikan, S., Kılıçarslan, H. (2017). Günümüzde El Sanatlarına Yaklaşım; Ödemiş İğne Oyaları, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1).
CR  - Eyüpoğlu, İ. Z. (2004). Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü. İstanbul: Sosyal Yayınlar.
CR  - Günşen, A. (2006)., İlk Türkçecilerden Kırşehirli Aşık Paşa (Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri), Kırşehir: Kırşehir Valiliği Yayınları :6.
CR  - Kartal, Z. Ölmez, F. N. (2014). Yalvaç Yöresel Giysileri. Ankara: Yalvaç Belediyesi Kültür Yayınları. ISBN: 978-605-61494-3-6.
CR  - Koçu, E. R. (1969). Türk Giyim Kuşam ve Süslenme Sözlüğü. Sümerbank Kültür Yayınları, Ankara. Obruk, C. (1983) Kırşehir’i Alık Said. Ankara: Ulus Matbaası.
CR  - Önder, M. (1976), Kırşehir Güldestesi. Ankara: Filiz yayınevi.
CR  - Önder, M. (1998). Antika ve Eski Eserler Kılavuzu, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
CR  - Örnek, S. V. (2014) Türk Halk Bilimi, Bütün Eserleri II, Ankara: Bilge Su Yayınları.
CR  - Şahin, İ. (1991). Kaman İl Yıllığı,  Kaman.
CR  - Tarım, C. H. (1947). Kırşehir Tarihi, II. Baskı, Kırşehir.
CR  - Turhan, S., Kara, M., Tan N., Gündüz, A. (2007).  Kırşehir Halk Müziği, Yayın No:11, Ankara: Kırşehir Valiliği Yayınları.
CR  - Türk Dil Kurumu Sözlükleri. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5b506ab8185154.95967104, Türkü,  Er. Tar: 12.04.2018
http://sozluk.gov.tr/ Derleme Sözlüğü (Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü), Filik, Savat, Er. Tar: 15.02.2019
KAYNAK KİŞİLER
CR  - İbrahim Özdemir (İhvani), Şair, Yazar, Koleksiyoncu, 80, Kışehir.
CR  - İlhan Şahin, Yerel Hak Ozanı, Emekli Öğretmen, 75, Kaman.
CR  - Mümtaz Boyacığlu, Şair, Yazar, Emekli Öğretmen, 76, Kaman.
UR  - https://doi.org/10.26468/trakyasobed.446294
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/745707
ER  -