TY  - JOUR
T1  - Ahkâmın Mahiyet Açısından Değişmesinin İmkânı
TT  - Suitability of Changinge a Judgment in Terms of Structure
AU  - Eşit, Yusuf
PY  - 2018
DA  - December
DO  - 10.14395/hititilahiyat.469642
JF  - Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
PB  - Hitit University
WT  - DergiPark
SN  - 2651-3978
SP  - 481
EP  - 504
VL  - 17
IS  - 34
LA  - tr
AB  - Ahkâmındeğişmesi genel olarak kabul edilmekte ve İslâm hukukunun dinamik yapısının önemlibir göstergesi olarak sunularak kimi zaman herhangi bir kayda bağlı kalınmadantüm hükümlere uygulanabilmektedir. Söz konusu bu tavrın yanlışlığını göstermesadedinde hükmün değişiminin anlamı üzerine çalışmalar yapılmıştır. Hâlbukidaha önce yapılması gereken hükmün mahiyet itibariyle değişime uygun olupolmadığının tespit edilmesidir. Biz de bu çalışmamızda usûlde tanımlandığışekliyle hükmün mahiyet itibariyle değişime uygunluğunu ele aldık. Konuylaalakalı tespit ettiğimiz Şâtıbînin yaklaşımını zikrederek bu yaklaşımı fıkıhkaynaklarında hükmün değişimi anlamına gelebilen; tamamlanmadan bozulannafilenin kazasının hükmü, ez-Zaruratu tubîhu’l-mahzûrât kaidesi ve devletinbuyruğuyla bağlayıcılığı artan emir ve nehiy içerikli hükümler çerçevesindetest etmeye çalıştık.
KW  - Değişim
KW  - İslâm Hukuku
KW  - Hüküm
KW  - Usûl..
N2  - Changing a judgement is generally accepted and presented as an important indicator of thedynamic structure of Islamic law, it could sometimes be applied to all judgments without anylimitation. In order to reveal the wrongness of this attitude, studies on what cahnging ajudgement means have been done. However, what should be done first is to check thesuitability of changing a judgement in terms of structure. In this study, we discussed thesuitability a judgment for being changed as defined in the methodology. We dealt withShattibin's approach which we considered relevant to the subject. We tried to test this approachin the context of "the judgement of performing later the nafilin invalidated before completion","principle of ez-zarurat tubîhu'l-mahzûrât " and " judgements with orders and prohibitionsgetting obligatory upon state provision " in a way which can mean changing a judgment in fiqhsources.
CR  - Ahmed, Muhammed Lütfi. “Tağayyürü’l-Fetvâ fi’l-ahkâmi’ş-şer‘îyye mûcebatuhu ve devâbituhu”, Meceletü’ş-Şeri‘a ve’l-Kânûn  28/60 (2014): 469-517.
CR  - https:// doi.org/0009304.Bâvâ, Maruf Adem.  “Kaidetü tağyiri’l-fetâvâ ve’l-ahkâm bi tağyiri’z-zamân ve’l-mekân ve tatbîkâtüha’l-mu‘asıra”, Meceletü Külliyeti’ş-Şeri‘a ve’d-Dirâsâti’l-İslâmiyye, 29/29, (2011): 577-636.
CR  - Çelebi, İlyas. “Hüsün ve Kubuh”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, XIX: 59-63.
CR  - İstanbul: TDV Yayınları, 1999.Ebü’l-Hüseyn el-Basrî, Muhammed b. Alî b. Tayyib.  el-Mu‘temed,thk. Halil mîs, 1. Baskı. 2 cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, h.1403.
CR  - Eşit, Davut. Hicrî IV-V. Asırlarda Irak-Horasan’da Şâfi‘Î Fıkıh Usûlünün Gelişimi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2017.
CR  - ed-Derdîr, Ebü’l-Berekât Ahmed b. Muhammed b. Ahmed el-Adevî. Hâşiyetü’s-Sâvî ala’ş-Şerhi’s-Sağir, 4 cilt. y.y: Dârü’l-Me‘arif, t.y.
CR  - el-Beyzâvî, Nâsırüddîn Ebû Saîd (Ebû Muhammed) Abdullah b. Ömer b. Muhammed. Minhâcü’l-vusûl ilâ ilmi’l-usûl, thk. Şa‘bân Muhammed İsmaîl, 1. Baskı, Birinci Baskı. Beyrut: Dâru İbn Hazm 2008/1429.
CR  - el-Büceyrimî,  Süleyman b. Muhammed b. Ömer el-Mısrî eş-Şâfiî. Tühfetü’l-habîb ala’l-hatîb (Hâşiyetü’l-Büceyrimî ala’l-Hatîb). 4 cilt. y.y: Dârü’l-Fikir, 1415/1995.
CR  - el-Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Alî er-Râzî. Ahkâmü’l-Kur’an, thk. Muhammed Sadık el-Kamhâvî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsî’l-Arabî, h. 1405.
CR  - el-Cüveynî, Ebü’l-Meâlî Rüknüddîn Abdülmelik b. Abdillâh b. Yûsuf et-Tâî en-Nîsâbûrî. el-Varakât, Mahhalî’nin Şerhü’l-Varakât’ıyla birlikte,1. Baskı. Beyrut: Müessesetü’l-Kütübi’s-Sekâfiyye, 2004.
CR  - el-Haskefî, Alâüddîn Muhammed b. Alî b. Muhammed ed-Dımaşkî. ed-Dürrü’l-muhtâr şerhu Tenviri’l-ebsâr ve cami‘i’l-bihâr, thk. Abdü’l-mün‘im Halil İbrahim. Beyrut: Dârü'l-Kütübi’l-İlmiyye, 1423/2002.
CR  - el-Mahallî, Ebû Abdillâh Celâlüddîn Muhammed b. Ahmed b. Muhammed el-Ensârî. Şerhü’l-Varakât. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2010.
CR  - el-Merdâvî, Ebü’l-Hasen Alâüddîn Alî b. Süleymân b. Ahmed. el-İnsâf fi ma‘rifeti’r-râcih mine’l-hilâf, 2. Baskı. 12 cilt. y.y: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, t.y.
CR  - en-Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî. Ravdatü’t-talibîn, thk. Adil Ahmed Abdülmevcut-Ali Muhammed, Özel Baskı, 8 cilt. Riyad: Dâru Alemi’l-Kütüb, 2003.
CR  - es-Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî eş-Şâfiî. el-Eşbâh ve’n-nezâir, 1. Baskı. y.y: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1990.
CR  - eş-Şâtıbî,  Ebû İshâk İbrâhîm b. Mûsâ b. Muhammed el-Lahmî el-Gırnâtî. el-Muvâfakât, thk. Ebû Ubeyde, 1. Baskı. 7 cilt. Kahire: Dâru İbni ‘Afân, 1417/1997.
CR  - eş-Şirâzî, Ebû İshâk Cemâlüddîn İbrâhîm b. Alî b. Yûsuf eş-Şîrâzî. et-Tenbîh fi’l-ıkhi’ş-Şâfi‘î, thk. Merkezü’l- Hedemât ve’l-Ebhâs es-Sekâfiyye, 1. Baskı. y.y: ‘Âlemü’l-Kütüb, 1403/1983.
CR  - Gazzâlî, Ebu Hamid Muhammed.  el-Mustasfâ, thk. Muhammed Abdusselam eş-Şâfî, 1. Baskı. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1413/1993.
CR  - Haskefî, Alâüddîn Muhammed b. Alî b. Muhammed. ed-Dürrü’l-muhtâr (Reddü’l-muhtâr ile beraber), 2. Baskı. 6 cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1412/1992.
CR  - İbn Abidin, Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdilazîz el-Hüseynî ed-Dımaşkî. Reddü’l-muhtâr ala’d-Dürri’l-muhtâr, (Haskefî’nin Dürrü’l-muhtâr’ıyla beraber), 2. Baskı. 6 cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1412/1992.
CR  - İbn Kayyim el-Cevziyye , Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr b. Eyyûb ez-Züraî ed-Dımaşkî el-Hanbelî. İ‘lâmü’l-müvaki‘în, thk. Muhammed Abdüsselâm İbrahim, 1. Baskı. 4 cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1991
CR  - İbn Kayyim el-Cevziyye , Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr b. Eyyûb ez-Züraî ed-Dımaşkî el-Hanbelî, Zâdü’l-Me‘ad fi Hedyi Hayri’l-‘İbâd, , 27.baskı. 5. Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1415/1994.,
CR  - İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî er-Rüveyfiî. Lisânü’l-‘Arab, 3. Baskı. 15 cilt. Beyrut: Darü’s-Sadr, h. 1414.
CR  - İbn Mesud, Sadrü’ş-Şerî‘a Ubeydullah. et-Tavdîh li halli ğavâmiz-i Tenkîh, (Teftâzânî’nin Şerhü’t-Telvih’iyle beraber), 2 cilt. Beyrut/Lübnan: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, t.y.
CR  - İbn Nüceym, Zeynüddîn b. İbrâhîm b. Muhammed el-Mısrî. el-Bahrü’r-Râik Şerhu Kenzi’d-Dekâik,  Dârü’l- Kütübi’l-İslâmî, İkinci Baskı t.y y.y.
CR  - İbn Rüşd, Ebû’l-Velîd Muhamed b. Ahmed b. Muhammed b. Ahmed el-Kurtbî, Bidâyetü’l-müctehid ve nihâyetü’l-müktesid, 4 cilt. Kahire: Dârü’l-Hadis, 2004.
CR  - İzz B. Abdisselâm, Ebû Muhammed İzzüddîn Abdülazîz b. Abdisselâm b. Ebi’l-Kâsım es-Sülemî ed-Dımaşkî. Kavâ‘idü’l-ahkâm fi masâlihi’l-enâm, 2 cilt. Kahire: Mektebetü’l-Külliyâti’l-Ezheriyye, 1414/1991.
CR  - Kâdî Abdülcebbâr,  Ebü’l-Hasen Kâdı’l-kudât Abdülcebbâr b. Ahmed b. Abdilcebbâr el-Hemedânî. Şerhu’l-Usûli’l-hamse, thk. Abdülkerim Osman, 3. Baskı. Kahire: Mektebetü Vehbe, 1996.
CR  - Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî. el-Hâvi’l-kebîr fi fıkhi mezhebi’l-İmâmi’ş-Şâfiî, thk. Ali Muhammed Maavvad-Adil Ahmed Abdü’l-Mevcud,1. Baskı. 19 cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1419/1999.
CR  - Mustafa, İbrahim; Ahmed ez-ziyât ve diğerleri. el-Mu‘cemü’l-vasît,  2 cilt. Mısır: Dârü’d-Da‘va, t.y .Serahsî, Ebû Bekr Şemsü’l-eimme Muhammed b. Ebî Sehl Ahmed. el-Mebsût, 30 cilt. Beyrut: Dârü’l-Ma‘rife, 1414/1993.
CR  - Şâfiî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İdrîs b. Abbâs. el-Ümm, 9 cilt. Beyrut: Dârü’l-Ma‘rife, 1410/1990.
CR  - Özdemir, İbrahim, “Ahkâmın Değişmesine Farklı Bir Yaklaşım”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 47 (Aralık 2014): 19-42.
CR  - https:// doi.org/ 10.15371/MUIFD.2014478291.
UR  - https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.469642
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/611834
ER  -