@article{article_477296, title={Yeni Arşiv Belgeleri Işığında Türk Askerî Havacılığının Doğuşu (1911-1912)}, journal={Savunma Bilimleri Dergisi}, volume={17}, pages={207–251}, year={2018}, DOI={10.17134/khosbd.477296}, author={Kurt, Deniz and Korkmaz, Erdal}, keywords={Tayyare,Kuruluş,Pilot,Havacılık,Teşkilat}, abstract={ 1910 yılında Fransa’da düzenlenen Picardie Manevralarında ilk kez uçağın tatbiki anlamda kullanımı, dünya devletlerini olduğu kadar Osmanlı Devletini de havacılık teşkilatını kurma, uçak tedarik etme ve ordu mensuplarına pilotaj eğitimi verilmesi konularına yöneltmiştir. Bu hedef ve amaçlar doğrultusunda yapılan incelemeler devam ederken, Trablusgarp Harbinde İtalyanların ilk kez uçak kullanması Osmanlı Devleti’ndeki uçak tedarik ve kurumsallaşma çalışmalarını hızlandırmıştır. Bu kapsamda, havacılık faaliyetlerinin organize edilmesi için Harbiye Nazırlığı tarafından bir Tayyarecilik Komisyonu ile Tayyare Mektebi ve Merkezi kurulması amacıyla çalışmalar başlatılmıştır. <o:p> </o:p> Osmanlı ordusu bünyesinde Hava Kuvvetlerinin ilk teşkilatlanma sürecine ilişkin bugüne kadar pek çok çalışmanın yapılmış olduğu görülmektedir. Bu alandaki çalışmalarda, Türk havacılığının kuruluş sürecinde çok önemli görevler ve çalışmalar yapan Kurmay Yarbay Süreyya (İlmen) Bey başkanlığında oluşturulan “Havacılık Komisyonu”nun Türk askerî havacılığının ilk teşkilatı olduğu ve Tayyare Komisyonu’nun 1 Haziran 1911 tarihinde teşkil edildiği görüşü öne sürülmüştür. <o:p> </o:p> Bu görüşü ifade eden yayımlar, Kurmay Yarbay Süreyya (İlmen) Bey tarafından hazırlanan ve Genelkurmay ATASE Arşivinde yer alan rapor ile yine Süreyya İlmen’e ait olan “Türkiye’de Tayyarecilik ve Balonculuk Tarihi” adlı eseri kaynak olarak göstermişlerdir. Ancak Kurmay Yarbay Süreyya İlmen’in raporu ve eserinde, Tayyare Komisyonunun kuruluşu ile ilgili tarih vermemesine rağmen, havacılık tarihi ile ilgili yapılan çalışmalarda Tayyare Komisyonu’nun kuruluş tarihi olarak 1 Haziran 1911 verilmiştir. <o:p> </o:p> Bu makalede, Hava Kuvvetlerinin kuruluşu olarak kabul edilen ilk Tayyare Komisyonu’nun 1 Haziran 1911 tarihinde Kurmay Yarbay Süreyya İlmen’in de görev yaptığı, Erkan-ı Harbiye Dairesi 2’nci Şubesinde görevli Kurmay Yarbay İsmail Bey başkanlığında kurulduğu, arşiv belgeleri çerçevesinde belirlenmiştir. Makalede Türk havacılığının kuruluş sürecinin en önemli simalarından olan Kurmay Yarbay Süreyya (İlmen) Bey başkanlığında kurulan komisyonun Mart 1912’de, Tayyare Mektep ve Merkezinin kurulması maksadıyla oluşturulduğu da ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Bu çalışma ile Türk askerî havacılığının kuruluşu yeni belgeler ışığında yeniden değerlendirilmektedir. }, number={2}, publisher={Millî Savunma Üniversitesi}