TY  - JOUR
T1  - EYYÛBÎ DÖNEMİ BEYTÜLMAKDİS MEDRESELERİ: KURULUŞ, İŞLEYİŞ VE FONKSİYON
TT  - The Madrasas of Bayt Al-Maqdis during the Ayyubid period: Establishment, Operation and Function
AU  - Yılmaz, Harun
PY  - 2018
DA  - December
DO  - 10.31456/beytulmakdis.480671
JF  - Journal of Islamicjerusalem Studies
JO  - JIJS
PB  - Beytülmakdis Çalışmaları Vakfı
WT  - DergiPark
SN  - 1367-1936
SP  - 1
EP  - 14
VL  - 18
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Beytülmakdis’inyaklaşık doksan yıl süren Haçlı işgalinin ardından Selâhaddîn-i Eyyûbî tarafındanyeniden fethi şehrin Müslüman kimliğinin teşekkülünde en önemli dönümnoktalarından birini teşkil etmektedir. Gerek fethin hemen ardından bizzatSelâhaddin Eyyûbî gerekse sonraki dönemlerde diğer Eyyûbî melik ve emîrleritarafından bu amaçla şehirde özellikle vakıflar yoluyla çeşitli imarfaaliyetlerinde bulunulmuştur. Bu faaliyetlerin başında ise şehirde kurulanmedreseler gelmektedir. Yapı ve işlevleri itibariyle ilmî, iktisadî ve sosyalhayatla yakından ilişkili müesseseler olan medreseler Eyyûbî melikleritarafından ulemanın himayesi için en önemli vasıtalar olarak benimsenmiştir.Medreseler ayrıca şehre İslam dünyasının hemen her yerinden seçkin âlimlerin veonlarla birlikte pek çok talebenin gelmesi demekti. Haçlı istilasıyla Kudüs’üterk eden ulemanın şehre yeniden dönüşü, medreselerde ulema için ihdas edilmişolan mütevellîlik, nâzırlık, müderrislik ve muîdlik gibi mansıblar yoluylahızlı bir şekilde gerçekleştirilmeye çalışılmıştır. Makalede bu dönemde kurulanmedreselerin tarihi, önde gelen müderrisleri, şehrin dinî, ilmî ve sosyalhayatında oynadıkları rol üzerinde durulacaktır.
KW  - Kudüs
KW  - Medrese
KW  - eğitim
KW  - Eyyûbîler
KW  - Beytülmakdis
N2  - After the Crusaderoccupation of Jerusalem that lasted for nearly ninety years, Salah al-Din’s liberationconstitutes one of the most important turning points in the formation of theMuslim identity of the city. Just after the liberation, various activities forthe development of the city had been implemented especially through theestablishment of Waqf foundations by Salah al-Din himself and other Ayyubid Sultansand princes of the following periods for this purpose. At the forefront ofthese activities was the establishment of madrasas in the city. The madrasas,which were closely related to education, economy, and social life in terms oftheir structures and functions, had been adopted by Ayyubid Sultans as the mostimportant means for the patronage of the ulama or scholars. The madrasas werealso meant that elite scholars and along with them many student from almostevery part of the Muslim World would come to the city. The return of scholarswho had left Bayt al-Maqdis during the occupation of the Crusaders was undertakento ensure that this process happened quickly through means of creating positionsin the madrasas for them such as trusteeship, custodianship, professorship, andassistantship. This paper will focus on the history of the madrasas establishedduring the Ayyubid period, the leading scholars employed in them, and the rolethese madrasas played in the religious, scholarly and social life of the city.
CR  - Abdülmehdî, A.H. (1981). el-Medâris fî beyti’l-makdis fi’l-asreyni’l-Eyyûbî ve’l-memlûkî devruhâ fi’l-hareketi’l-fikriyye. Amman: Mektebetü’l-Aksâ.
CR  - Ebû Şâme, M. (2002). Kitâbü’r-Ravzateyn fî ahbâri’d-devleteyn en-Nûriyye ve’s-Salâhiyye ( İbrahim Şemseddin thk.) (Cilt: I-V). Beyrut.
CR  - Hillenbrand, C. (2015). Müslümanların Gözünden Haçlı Seferleri (Nurettin Elhüseyni Çev.). İstanbul: Alfa Yayınları.
CR  - İbn Hallikân, Ş. (1978). Vefeyâtü'l-a‘yân ve enbâu ebnâi’z-zamân (İhsan Abbas thk.). (Cilt: I-VIII). Beyrut: Dâru Sâdır.
CR  - İbn Receb, (2005). Kitâbü’z-zeyl alâ tabakâti’l-Hanâbile (Abdurrahman b. Süleyman el-Useymin thk.) (Cilt I-V). Riyad: Mektebetü’l-Ubeykan.
CR  - İbn Vâsıl, (1972-1977). Müferricü’l-kürûb fî ahbâri Benî Eyyûb (Cilt I-V). Kahire.
CR  - İbnü’l-Esîr, İ. (2002). el-Kâmil fi’t-târîh (Halil Me’mûn Şihâ thk.). (Cilt: I-IX). Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife.Koca, F. (1999).
CR  - İbn Kudâme, Muvaffakuddin. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi içinde (Cilt: 20, s. 139). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi.
CR  - Mahamid, H. (2007) Franks’ Effect on Islamic Spirit, Religious and Cultural Characters in Medieval Syria, Nebula, IV/1, 188-212.
CR  - Mustafa, Ş. (ty.) Salâhuddîn, Dımaşk: Dâru’l-kıla.Runciman, S. (2008). Haçlı Seferleri Tarihi (Fikret Işıltan, Çev.) (Cilt 1-3). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
CR  - Safedî, (1981). el-Vâfî bi’l-vefeyât (Franz Steiner Verlag thk.) (Cilt: I-XXX).Wiesbaden.
CR  - Sıbt İbnü’l-Cevzî. (1951). Mir’âtü’z-zamân fî târîhi’l-a‘yân (Cilt 8: I-II). Haydarabad.
CR  - Şeşen, R. (2000). Selâhaddin Eyyubi ve Devri, İstanbul: İslam Tarih, Sanat ve Kültürünü Araştırma Vakfı.
CR  - Uleymî, M. (1999). el-Ünsü’l-celîl bi-târîhi’l-Kuds ve’l-Halîl (Mahmud Avde el-Ke‘âbine thk.). (Cilt: I-II). Amman: Mektebetü Dendis.
CR  - Yılmaz, H. (2012). Dımaşk Eyyûbî Meliki el-Melikü’l-Muazzam’ın İlmî Hayatı, Önder Kaya (Ed.). Eyyubiler Yönetim, Diplomasi, Kültürel Hayat içinde (ss. 329-347). İstanbul: Küre Yayınları.
CR  - Yılmaz, H. (2008). el-Melikü’l-Muazzam ve Döneminde Dımaşk’ta Kurulan Medreseler, Yayımlanmamış yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
CR  - Yılmaz, H.(2016). Osmanlı Son Döneminde Medreselerin Islahı ve Panislamizm Tartışmaları Bağlamında Bir Medrese: Kudüs Selâhaddîn-i Eyyûbî Külliye-i İslâmiyyesi ve Külliye Talimatnamesi, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, LI, 79-113.
CR  - Yılmaz, H.(2017). Zengî ve Eyyûbî Dımaşk’ında Ulema ve Medrese. İstanbul: Klasik Yayınları.
UR  - https://doi.org/10.31456/beytulmakdis.480671
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/597978
ER  -