TY  - JOUR
TT  - Doğu Anadolu’nun (Türkiye) Geofit’leri
AU  - Fırat, Mehmet
AU  - Karavelioğulları, Faik Ahmet
AU  - Aziret, Akın
PY  - 2015
DA  - June
JF  - Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences
JO  - Manas J Agr Vet Life Sci
PB  - Kyrgyz-Turkish Manas University
WT  - DergiPark
SN  - 1694-7932
SP  - 38
EP  - 53
VL  - 5
IS  - 1
KW  - Geophytes
KW  - East Anatolia
KW  - Turkey
N2  - Ülkemiz, genel olarak “geofit” olarak adlandırılan ve ekonomik açıdan çok önemli olan soğanlı, rizomlu, ve yumrulu bitki türleri açısından oldukça zengindir. Amaryllidaceae, Asparagaceae, Colchicaceae, Iridaceae, Liliaceae ve Orchidaceae ülkemizdeki başlıca önemli bazı geofit familyalarıdır. Bu familyaların mensupları süs bitkisi olarak kullanılmalarının dışında, birçoğu tıbbi ve aromatik açıdan büyük bir ekonomik potansiyele sahiptir. Genellikle erken ilkbaharda veya sonbahar sonunda çiçek açmaları, ekolojik toleranslarının geniş olması, kolay yetiştirilebilmeleri ve dikildikten çok kısa bir süre sonra çiçeklenmeleri gibi nedenlerden dolayı dünyanın birçok yerinde aranan ve yaygın olarak çevre düzenlemelerinde kullanılan süs bitkileridir. Bu çalışma kapsamında Türkiye‘nin doğusunda bulunan geofit bitkilerinin (Amaryllidaceae, Araceae, Asparagaceae, Colchicaceae, Iridaceae, Ixioliriaceae, Liliaceae, Orchidaceae ve Xanthorrhoeaceae) familyalarına ait cins ve bu cinslere ait tür, alttür ve varyetelerin istatistiksel son güncel bilgilerini ortaya koyarak Doğu Anadolu'nun soğanlı bitki florası hazırlanmıştır
CR  - [1] Ekim, T. & Koyuncu, M. (1992). Türkiye’den ihraç edilen çiçek soğanları ve koruma önlemleri. II.
Uluslararası Ekoloji ve Çevre Sorunları Sempozyumu Bildirileri, 5-7 Kasım 1992, Ankara, s. 42-47.
[2] Koyuncu, M. (1994). Geofitler, Bilim ve Teknik 27/321: 72-82.
CR  - [3] Ekim, T. Koyuncu, M. Erik, S. & İlarslan, R. (1989). Türkiye'nin tehlike altındaki nadir ve endemik bitki
türleri. Türkiye Tabiatını Koruma Derneği Yayın No: 18, Ankara.
CR  - [4] Mammadov, R. & Sahranç, B. (2003). Muğla il merkezinde sonbaharda tespit edilen bazı geofitler.
Ekoloji 48(12): 13-18.
CR  - [5] Güner, A. Aslan, S. Ekim, T. Vural, M. Babaç, M.T. (eds.) (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı
Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, İstanbul.
CR  - [6] Frıtsch, R.M. Blattner, F.R. Gurushidze, M. (2010). New classification of Allium L. subg. Melanocrommyum
(Webb & Berthel) Rouy (Alliaceae) based on molecular and morphological characters. Phyton 49: 145-220.
CR  - [7] Pavlovıc, N. Zdravkovic, J. Cvikic, D. Stenovic, D. (2003). Genetic divergence of cultivated ecotypes of
spring garlic within the territory of Yugoslavia. Düzyaman E., Tüzel Y. (eds.). Proc. IS on Sust. Use of
Plant Biodiv. Acta Hort 598. ISHS.
CR  - [8] Günay, A. (1983). Sebzecilik. Cilt II. Çağ Matbaası, Ankara, s. 243.
CR  - [9] Bozzini, A. (1959). Revisione cito-sistematica del genera Asparagas L. Le specie di Asparagas della flora
İtaliana e chiave analitica per la loro determinazione. Caryologia 12(2): 199-470.
CR  - [10] Güvenç, A. Koyuncu, M. (1999). Türkiye'de yetişen Asparagus l. (kuşkonmaz) türlerinin kök anatomisi. J.
Fac. Pharm. 28(1): 15-36.
CR  - [11] Davis, P.H. (1984). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, vol.8. Edinburg University Press, Edinburg.
CR  - [12] Davis, P.H. Mill, R.R. Tan, K. (1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands, vol. 10. Edinburgh
University Press, Edinburgh.
CR  - [13] Güner, A. Özhatay, N. Ekim, T. & Başer, K.H.C. (2000). Flora of Turkey and The East Aegean Islands, vol.
11. Edinburgh University Press, Edinburgh.
CR  - [14] Persson, K. (2006). One new and one emended species of Bellevalia (Hyacinthaceae) from Turkey. Botanical
Journal of the Linnean Society 150: 253-260.
CR  - [15] Uzunhisarcıklı, M.E. Duman, H. & Yılmaz, S. (2013) A new species of Bellevalia (Hyacinthaceae) from
Turkey. Turkish Journal of Botany 37: 651–655.
CR  - [16] Fırat, M. (2014). Three New Species of Bellevalia Lapeyr.(Asparagaceae)from East Anatolia/Li Kurdistana
Bakur Sê Cureyên Nû Yên Bellevalia Lapeyr. (Asparagaceae) /Doğu Anadoluda Üç Yeni Bellevalia Lapeyr.
(Asparagaceae ) Türü, Sitav yayınevi, Van, 200 p.
CR  - [17] Yıldırım, H. (2014). Prospero seisumsiana (Rukšans & Zetterl.) Yıldırım (Asparagaceae), yeni düzenleme ve
statü, Bağ Bahçe Bilim, pp. 18-26
CR  - [18] Yıldırım, H. Gemici, Y. & Altıoğlu, Y(2014). Scilla arsusiana Yıldırım & Gemici ve Scilla albinerve
Yıldırım & Gemici (Asparagaceae alt familya Scilloideae): Güney Anadolu'dan iki yeni Sümbülcük (Scilla
L.) türü, Bağ Bahçe Bilim, pp. 37-49
CR  - [19] Baytop, T. (1984). Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi (Geçmişte ve Bugün). İstanbul Üniv. Yay. no: 40, İstanbul.
CR  - [20] Brighton, C.A. Scarlet, C.J. & Mathew, B. (1980). Cytological studies and origins of some Crocus
cultivars. Linn. Soc. Sym. Ser. 8: 139-160.
CR  - [21] Assimopoulou, A.N. Papageorgiou, V.P. & Sinakos, Z. (2005). Radical scavenging activity of Crocus sativus
L. extract and its bioactive constituents. Phytotherapy Research 19(11): 997-100.
CR  - [22]Dalby, A. (2003). Food in the Ancient World from A to Z. Routledge (UK).
CR  - [23] Baytop, T. (1963). Türkiye’nin Tıbbi ve Zehirli Bitkileri. İstanbul.
CR  - [24] Arslan, N. (1984). Safran Anbau in der Türkei. HGK Mitteilungen 27(9): 103-107.
CR  - [25] Arslan, N. (1986). Kaybolmaya Yüz Tutan Bir Kültür Safran Tarımı. Ziraat Mühendisligi 180:21-24.
CR  - [26] Bahar, S.N.G. & Korkut, A.B. (1998). Bazı Glayöl (Gladiolus L.) çeşitlerinde dikim sıklıklarının korm ve
kormel verimine etkileri üzerine bir araştırma. Turkish Journal of Agriculture & Forestry 22: 51-58.
CR  - [27] Angiosperm Phylogeny Group (APG III). (2009). An update of the Angiosperm Phylogeny Group
classification for the orders and families of flowering plants: APG III. Botanical Journal of the Linnean
Society 161 (2): 105-121.
CR  - [28] Arslan, N. Sarıhan E.O. & İpek, A. (2008). Farklı soğan kesme yöntemlerinin Fritillaria persica L. ’nin bazı
özellikleri üzerine etkisi, A.Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 14(3): 246-250.
CR  - [29] Arslan, N. (1999). Güneydoğu tarımına kazandırılabilecek iki bitki Fritillaria persica (Adıyaman
lalesi) ve F. imperialis (ağlayangelin). GAP 1. Tarım Kongresi: 629-634. 26-28 Mayıs 1999, Şanlıurfa.
CR  - [30] Arslan, N. & Sarıhan, E.O. (2002). Türkiye'nin Fritillaria türleri ve bunların tarımı konusunda yapılan
çalışmalar. II. Ulusal Süs Bitkileri Kongresi: 303-309. 22-24 Ekim 2002, Antalya.
CR  - [31] Sezik, E. (1984). Orkidelerimiz. Türkiye’nin Orkideleri. Sandoz Kültür Yayınları. No.6. S.166.
CR  - [32] Erzurumlu, G.S. & Doran, İ. (2011). Türkiye’de salep orkideleri ve salep kültürü. J. Agric. Fac. HR. U. 15(1):
29-34.
CR  - [33] Yıldırım, H. Altıoğlu, Y. Şahin, B. & Aslan, S. (2014). Bellevalia chrisii sp. nov. (Asparagaceae) from
eastern Anatolia, Turkey. Nordic Journal of Botany.
CR  - [34] Yıldırım, H. (2014). Puschkinia bilgineri (Asparagaceae alt familya Scilloideae): Doğu Anadolu Bölgesi’nden
yeni bir Karsümbülü (Puschkinia Adams) türü, Bağ Bahçe Bilim,1; 1-10
CR  - [35] Genç, İ. & Özhatay, N. ( 2013). Allium serpentinicum and Allium kandemirii (Alliaceae) two new
species from east Aantolia, Turkey, Ann. Fen. Botanici, 50: 50-54.
CR  - [36] Tekşen, M. & Karaman Errkul, S. (2014). Gagea vanensis, a new species and G. chomutovae, a new record
from Southeastern Anatolia, Turkey (Liliaceae), Phytotaxa, 188: 251–260
CR  - [37] Özhatay, N. & Kandemir, A. (2014) Allium erzincanicum (sect. Allium): Doğu Anadolu Bölgesi‘nden yeni
bir Soğan (Allium L.) türü, Bağ Bahçe Bilim, 2: 50-58
UR  - https://dergipark.org.tr/en/pub/mjavl/article/484824
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/576737
ER  -