TY - JOUR T1 - Mimarideki Geçmişin Geleceğin Yaratılmasındaki Rolü: Şanlıurfa İli, Kadıoğlu Mahallesi Örneği TT - The Role of Background in Creation of the Future in Architecture: The Case of Kadıoğlu Neighbourhood, Şanlıurfa AU - Aykal, Fatma Demet AU - Baran, Mine AU - Erbaş, Meltem PY - 2019 DA - March JF - Kent Akademisi JO - Urban Academy PB - Ahmet FİDAN WT - DergiPark SN - 2146-9229 SP - 118 EP - 134 VL - 12 IS - 1 LA - tr AB - Türkiye,binlerce yıllık bir geçmişe dayanan zengin uygarlıkların yaşadığı bir ülkedir.Bu nedenle insanlığın ortak kültürel mirasının korunması konusunda, evrenselsorumlulukları yüksek olan ülkelerin başında gelmektedir. Tarihi dokununkorunmasındaki önemi sadece geçmiş değerlerimizi gelecek kuşaklara tanıtabilmekamacıyla sınırlandırılamaz. Bunun yanı sıra geçmiş birikimin geleceğinyaratılmasında en önemli kaynak olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Ancakmimarlıkta ve şehircilikte bu tarihsel değerleri dikkate almadangerçekleştirilen modern oluşumlar toplumda yabancılaşmayı hızlandırmaktadır.Farklı kültürlerin kültürel mirasını aynı dikkat ve saygınlık içinde korumak;küreselleşen dünyada barış ve kardeşlik duygularının kökleşmesinisağlamaktadır. Ayrıca farklı kültürlerin birbirlerine olan etkileşimi ilezengin ve çok renkli bir kültür mozaiğinin gelişmesinde güç oluşturacaktır. Buaynı zamanda kültürel sürdürülebilirliğe de katkı sağlayabilecektir. Buçalışmanın amacı; geçmişten günümüze kadar varlıklarını sürdürebilen ŞanlıurfaKadıoğlu Mahallesi geleneksel evleri ve sokak dokusunun; temel tasarım kriterleri ve kullanıcıdeğerlerinin belirlenerek, yeni yerleşim bölgelerinin tasarımında örnek olmasınınsağlanmasıdır. Böylece toplumda mimarlık ve şehircilik ölçeğindeyabancılaşmanın engellenmesi için bir adım atılmış olacaktır. Çalışmadaöncelikle tarihi dokunun sürdürülebilirliği, yabancılaşma ve kenti sahiplenmegibi kavramlar araştırılmıştır. Daha sonra Şanlıurfa genelinde tarihi dokukapsamında geleneksel evler ve sokak dokularının geçmişteki durumu yazılı vegörsel kaynaklarla incelenmiştir. Ayrıca günümüzdeki hali görsel analiz vefotoğraflamalar yöntemiyle tespit edilmiştir. Son olarak tasarım aşamasındakullanıcı üzerinde etkili olan ve karşılıklı saygıyı dikkate alarak yapılantasarımlardan temel kriterler belirlenmiştir. Mahremiyet, yön, iklim verileri,sosyo-psikolojik yapı, kültür vb. kavramların tasarımda önemli parametrelerolduğu örneklerde görülmektedir. Bu kriterler kent kimliğinin korunması adınayeni yerleşim bölgelerinde uygulanmalıdır. Çalışmada buna yönelik önerilersunulmuştur. KW - Kadıoğlu Mahallesi KW - Geçmiş birikimler KW - Şanlıurfa N2 - Turkey;is a country of rich civilizations, which dates back thousands of years. Forthis reason, it is one of the countries with high universal responsibilities inthe protection of the common cultural heritage of humanity. The importance ofpreserving the texture of history cannot be limited only in order to introduceour past values to future generations. In addition, past accumulation needs tobe considered as the most important resource in the creation of the future.However, modern formations in architecture and urbanism without taking thesehistorical values into consideration accelerate alienation in society. Topreserve the cultural heritage of different cultures in the same respect anddignity; In the globalizing world, the feelings of peace and brotherhood arerooted. It will also create a rich and multicolored culture mosaic with theinteraction of different cultures. This will also contribute to culturalsustainability. The purpose of thisstudy is; Şanlıurfa traditional houses and street texture, which can survivefrom past to present; to determine the basic design criteria and user values.It is also an example in the design of new residential areas. Thus, a step willbe taken to prevent alienation in the scale of architecture and urbanism insociety. In this study, firstly the concepts such as sustainability ofhistorical texture, alienation and city ownership were investigated. Then, thehistorical texture of traditional houses and street textures in Sanliurfa wasexamined with written and visual sources. In addition, their present state isdetermined by visual analysis and photography. Finally, the basic criteria ofthe designs which are effective on the user during the design phase and takinginto account the mutual respect are determined. Concepts such as privacy,direction, climate data, socio-psychological structure and culture areimportant parameters in the design. These criteria should be applied in newsettlements in order to protect the city identity. In the study, suggestionswere given to protect the identity of the city CR - Açıksöz, S.G. ve Çetinkale, S., (2007). Kentsel peyzajda geleneksel dokunun sürdürülebilirliği: Bartın örneği. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi 2007, 13 (2): 81-88. CR - Ahunbay, Z. (2004). Tarihi çevre koruma ve restorasyon, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları: 28, 3. Basım, Güzel Sanatlar Matbaası, İstanbul, S:184. CR - Akın, N. ve Batur, A. , (2003). Kentsel korumada cephe sürekliliği: Konuralp örneği. Mimar.İst Dergisi (10):68. CR - Altınöz, A.G.B. , (2010). Tarihi dokuda Yeni’nin inşası, Mimarlar Odası İzmir Şubesi Ege Mimarlık Dergisi, (75):18-27. CR - Aydınlı, S. (1992). Mimarlıkta görsel analiz, İstanbul Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi Baskı Atölyesi, İstanbul. CR - Aysu, M.E. , (1976). Eski kent mekânlarını düzenleme ilkeleri, İ.D.M.M. A. Doktora Tezi, İstanbul. CR - Bayraktar, G. (2015). Tarihi çevrede değişim olgusunun yeni doku ve yeni yapı tasarımı bağlamında değerlendirilmesi- İstanbul Beyoğlu Demirören Avm örneği, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, İstanbul, s: 1. CR - Birlik, S. Ve Ertürk, Z. , (1999 ). Tarihi çevrede tasarım. Arkitekt Dergisi, (465) : 40-46. CR - Bostancı, S.H., (2008). Kent siluetlerinin entropi yaklaşımı ile değerlendirmesi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Doktora Tezi, İstanbul. CR - Karaman, A. , (1991). Kentsel peyzaj içinde yüksek yapı tasarım ilkeleri: İstanbul üzerinde gözlemler. Ders Notları, Mimar Sinan Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, İstanbul. CR - Karatosun, M.B., (2010). Geleneksel dokularda yeni yapı tasarımı: Alaçatı örneğinin incelenmesi. Ege Mimarlık Dergisi, 32. CR - Koçak, N. (2004). Tarihi özellikleriyle Safranbolu kenti-çarşı kesimi ve peyzaj mimarlığı açısından irdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, ZKÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Bartın, S:102. CR - Kuban, D. (2000). Tarihi Çevre korumanın mimarlık boyutu kuram ve uygulama, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, 1. Basım, Güzel Sanatlar Matbaası, İstanbul, S:207. CR - Lıvtopuz, M. N., (1988). Eski kent dokularında yenileme ve koruma. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. CR - Özdemir, H. (2007). Tarihi çevrede kentsel peyzaj tasarım ilkelerinin belirlenmesi, İstanbul Zeyrek örneğinde bir irdeleme. Yüksek Lisans Tezi, ZKÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Bartın, S: 129. CR - Özyaba, M. (1999). Kentsel alanların planlanması ve tasarımı. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mühendislik- Mimarlık Fakültesi Ders Notları,: 54, Trabzon, S: 424-467. CR - Parsons, R., (2010). Principles for new design in historic settings. New Designs in Historic Settings, 7-11, Historic Scotland. CR - Url 1 (2013). http://Forum.Skyscraperpage.Com/Showthread.Php?T=170279&Page=350. (Erişim Tarihi:11.02.2013). CR - Url 2 (2013). Eski Dokuda Yeni, Çağdaş Yapılar Yapmak, https://mitademo.wordpress.com/2011/08/28/eski-dokuda-yeni/ , (Erişim Tarihi: 16. 12. 2013). CR - Url 3. (2013). Agence Commerciale Opac de l'Aube / Colomès + Nomdedeu Architectes https://www.archdaily.com/67620/agence-commerciale-opac-de-laube-colomes-nomdedeu-architectes (Erişim Tarihi: 11.02.2013) CR - Url 4. (2013). http://en.wikipedia.org/Wiki/Porta_Ticinese_(Medieval) . , (Erişim Tarihi: 13.12.2013). CR - Velioğlu, A. (1992). Tarihi çevre içinde mimari tasarım ve süreci üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, , Trabzon. CR - Zeren, M.T., (2010). Tarihi çevrede yeni ek ve yeni yapı olgusu çağdaş yaklaşım örnekleri, Yalın Yayıncılık, İstanbul. UR - https://dergipark.org.tr/en/pub/kent/issue//486828 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/671792 ER -