TY - JOUR T1 - Sadreddin Konevi'nin “İ’cazu'l-Beyan Fi Te’vili-Ümmi’l-Kura'an” Adlı Eserinin İşari Tefsir Açısından Değerlendirilmesi AU - Karaalp, Cahit PY - 2018 DA - December Y2 - 2018 JF - Din ve Bilim - Muş Alparslan Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi JO - Din ve Bilim PB - Mus Alparslan University WT - DergiPark SN - 2667-7717 SP - 93 EP - 111 VL - 1 IS - 2 LA - tr AB - SadreddînKonevi’ye ait olan “İ'cazü'l-Beyan fi Te'vili-Ümmi'l-Kur’ân” adlı eserKonevi’nin İşâri tefsirde derin bir ilme ve kavrayışa sahip olduğugöstermektedir. İbnu’l-Arabi’ninetkisinde kalan Konevi’nin Fatiha Suresi üzerine yazdığı bu eserde felsefitasavvuf ve işâri tefsir bilgisi meczolmuştur. Fatihasuresi İhtiva ettiği konulardan dolayı “Ümmü’l-Kur’ân” olarak isimlendirilmişve âlimler nezdinde “Kur’ân’ın özeti” olarak kabul görmüştür. Hakkında müstakileserlerin kaleme alındığı Fatiha Suresinin işâri tefsire tabi tutulduğu bu eseringiriş bölümünde tasavvufi bilgiler verilmekte ve diğer bölümlerde ise işâritefsir yapılmaktadır. Birçoktasavvufi ıstılahın kullanıldığı ve seçkin insanların anlayabileceği üst birdilin kullanıldığı bu eserin anlaşılması oldukça zordur. Tasavvufi Istılahlarave İbnu’l-Arabi’nin fikriyatına vakıf olmayan birinin bu eseri anlaması kolaydeğildir. Eser işâri tefsirin güzel bir örneğini teşkil etmektedir. Dolayısıile eseri işâri tefsirin şartları çerçevesinde incelememiz gerekmektedir.Makalemizde,eserde işâri tefsirin makbul olmasının şartlarına riayet edilip edilmediğiincelenecek, önemli vurgular belirtilecek ve işâri tefsirin şartlarınauyulmadığı yerlerde esere ilmi eleştiriler yöneltilecektir. KW - İşâri KW - Fatiha KW - Tefsir KW - Tasavvuf KW - sadreddin KW - konevi CR - Ateş, Süleyman, İslam Tasavvufu, Yeni Ufuklar Neşriyat, İst., trs. CR - _________ İşâri Tefsir Okulu, Ankara Üniv. İlahiyat Fak. Yay., Ankara, 1974. CR - Ay, Mahmut, Kur’ân’ın Tasavvufi Yorumu- İbn Acibe Örneği, 2. Bsk.,Kayıhan Yay., İstanbul, 2016 CR - Bayram, Mikail, Sadru’d-Din-i Konevî Hayatı, Çevresi ve Eserleri, Hikmetevi Yay., 1.bsk., İstanbul, 2012 CR - Bigiyef, Musa Carullah, İlahi Rahmet ve Uluhiyet, Evrensel Kurtuluş, İst., 2005 CR - Bilgin, Abdülcelil, Kur’an’ı Tanımak, 1. Bsk., Araştırma Yay., Ank., 2018 CR - Bolay, Süleyman Hayri, Sadreddîn Konevi’nin “Fatiha Tefsiri” Üzerine Birkaç Not ve Değerlendirme, II.Uluslararası Sadreddîn Konevî Sempozyumu Bildirileri, 6-8 Ekim 2011 Konya, Koordinatör: Hasan Yaşar, Mebkam Yay., Konya, 2014 CR - Buhârî, Ebû Abdullâh Muhammed bin İsmâîl el-Cu’fî(ö. 256/870), Sahîhu’l-Buhârî, thk. Muhammed Nizâr Temîm-Heysem Nizâr Temîm, Dâru’l-Erkâm, Beyrut, trs., CR - Çiçek, Mehmet Halil, Konevi’nin İcazu’l-Beyan Adlı Tasavvufi Tefsirindeki Metodu, II.Uluslararası Sadreddîn Konevî Sempozyumu Bildirileri, 6-8 Ekim 2011 Konya, Koordinatör: Hasan Yaşar, Mebkam Yay., Konya, 2014 CR - Dalkılıç, Bayram, Sadreddîn Konevî’ye Göre Yorum’un (Şerh-Te’vîl) İmkânları ve Sınırları-Sınırlılıkları;1.Uluslararası Sadreddîn Konevî Sempozyumu Bildirileri, 20-21 Mayıs 2008, Koordinatör: Hasan Yaşar, Mebkam Yay., 1. Bsk. Konya, 2010 CR - Demirli, Ekrem, Sadreddîn Konevi, İsam Yay., İstanbul, 2008 CR - Dereli, Muhammed Vehbi, İşâri Tefsirlerin Geçerliliği ve Problemleri Üzerine, DEÜİFD, XXXIV/2011, İzmir, 2011 CR - Ebu Davud, Süleymân bin el-Eş’as el-Ezdî es-Sicistânî(ö. 275/888), Sünenü Ebî Davûd, 1. Bsk., Dâru’l-Erkâm, Beyrut, 1999 CR - Erdem, Hüsamettin, Sadreddîn Konevi’nin Vahdet-i Vücûd ve İnsan Anlayışı, Sadreddîn Konevi Sempozyumu, 27 Kasım 2004, Konya, 2004 CR - Eren, Mehmet, Sadreddîn Konevi ve Fatiha Tefsiri, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl:1997, Sayı: 7, Konya, 1997 CR - Ersöz, Emine, Fatiha Suresi’nin Sadreddîn Konevi’deki Yorumunun Dil ve Üslup Açısından İncelenmesi, II.Uluslararası Sadreddîn Konevî Sempozyumu Bildirileri, 6-8 Ekim 2011 Konya, Koordinatör: Hasan Yaşar, Mebkam Yay., Konya, 2014 CR - İbn Arabi, Muhyiddîn Ebû Abdillah Muhammed b. Ali (ö.638/1240), Îcâzü’l-Beyân-Fatiha ve Bakara Sureleri Tefsiri, Çev. Muhammed Coşkun, 1. Bsk., İnsan Yay., İstanbul, 2017. CR - _____________ Futuhâtu’l-Mekkiyye, I-XXX, Beyrut, ts. CR - _____________ Fusûsu’l-Hikem, Çev. M. Nuri Gençosman, İstanbul, 2003. CR - İbn Mâce, Ebû Abdullâh Muhammed bin Yezîd el-Kazvînî(ö. 275/888), Sünenü İbn Mâce, I-II, thk. Halîl Me’mûn Şihâ, 1. Bsk., Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, 1998 CR - İbn-i Teymiyye, Takiyuddin Ahmed b. Abdulhalim, İbn Teymiye Külliyatı, çev: Komisyon, İst. 1988 CR - Gördük, Yunus Emre, Tarihsel ve Metodolojik açıdan İşâri Tefsir, İnsan Yay., İstanbul, 2012 CR - Karasakal, Şaban, Kur’ân’ın İşârî Yorumu, Rağbet Yay., İst., 2015 CR - Konevi, Muhammed bin İshâk Sadreddîn(ö. 673/1274), Fatiha Suresi Tefsiri, Çev. Ekrem Demirli, 1. Bsk., Kapı Yay., İstanbul, 2014. CR - _______en-Nusûs fî Tahkîki Tavri’l-Mahsus/Vahdet-i Vücûd ve Esasları, Çev. Ekrem Demirli, 2. Bsk., İz Yay. İstanbul, 2004. CR - _______ Fusûsü’l-Hikem’in Sırları, Çev. Ekrem Demirli, 2. Bsk., İz Yay., İstanbul, 2003 CR - _______ İ’câzu’l-Beyân fî Te’vîli Ümmi’l-Kur’ân, 2. Bsk., Haydarabad, 1949. CR - Konuk, Ahmet Avni, Fusûsu’l Hikem Tercüme ve Şerhi, istanbul,1989. CR - Maverdî, Ebû’l- Hasen Alî bin Muhammed (ö. 450/1058), en-Nuket ve’l-Ûyûn/Tefsîru’l-Maverdî, I-VI, thk. Seyyid Abdulmaksud bin Abdurrahîm, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, trs., CR - Musa Carullah Bigiyef-Mustafa Sabri, İlahi Adalet (Rahmeti İlahiye Burhanları), (sadeleştiren: ÖmerH. Özalp), İst., 1996. CR - Müslim, bin Haccâc, Ebû Huseyn el-Kuşeyrî(ö. 261/875) Sahîhu Müslim, thk. Ahmed Zehve- Ahmed İnaye, 1. Bsk., Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, Beyrut, 2004 CR - Nasır Hâmid Ebu Zeyd, Sufi Hermenötik İbn Arabi’nin Yorum Felsefesi, 1. Bsk., Mana Yay., İstanbul, 2018 CR - Pierre Lory, Kâşânî’ye Göre Kur’ân’ın Tasavvufî Tefsiri, Çev. Sadık Kılıç, İstanbul, 2001. CR - Polat, Fethi Ahmet, Tefsîr Araştırmalarında Yöntem Sorunları I-II, 2. Bsk., Aybil Yay., Konya, 2014 CR - Sarmış, İbrahim, Tasavvuf ve İslam, 5. Bsk., Ekin Yay., İstanbul, 2008. CR - Suyûtî, Celâlüddîn Abdurrahmân bin Ebû Bekr bin Muhammed(ö. 911/1505), el-İtkân fî Ulûmi’l-Kur’ân, I-II, thk. Mustafâ Deyb el-Bûğâ, 5. Bsk., Dâru İbn Kesîr, Beyrut, 2002 CR - Süleyman Uludağ, İşâri Tefsir, DİA, İstanbul, 2001 CR - Tirmîzî, Ebû İsâ Muhammed bin İsâ bin Sevre(ö. 297/909), Sünenü’t-Tirmîzî, 1. Bsk., Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, 2002 CR - Uslu, Mehmet Zeki, Tasavvufi Tefsirin İşâri ve Nazari Şeklinde Taksimi Üzerine Bir Değerlendirme, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 2017/2, Sayı:27, Isparta, 2017 CR - Uzun, Nihat, Tefsir Disiplini Açısından Batıni ve İşâri Yorumun İlmi Değeri, Kur’ân’ın Batıni ve İşâri Yorumu Sempozyumu, Kuramer Yay., İstanbul, 2018 CR - Vâhidî, Ebû’l- Hasen Alî bin Ahmed bin Muhammed (ö. 468/1075), Esbâbu Nüzûli’l-Kur’ân, thk. Kemâl Besyûnî Zeğlûl, 1. Bsk., Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1991 CR - William Chittick, Merkezi Nokta: İbn Arabî Ekolünde Sadreddîn Konevî’nin Rolü, Çev. Betül Güçlü, Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi (İbnü’l-Arabî Özel Sayısı 2), [2009], sayı: 23 CR - Zehebî, Muhammed Huseyn (ö. 1397/1977), et-Tefsîr ve’l-Müfessirûn,I-III, Dâru’l-Erkâm, Beyrut, trs., CR - Zürkani, Muhammed Abdulazim (ö. 1367/1948), Menahilu’l-İrfan fi Ulûmi’l-Kur’ân, thk. Ahmed bin Ali, Daru’l-Hadis, Kahire,2001 UR - https://dergipark.org.tr/en/pub/dinbil/issue//493094 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/609576 ER -