TY  - JOUR
TT  - Van Depremi sonrasında travma sonrası stres bozukluğu belirtilerinin psikolojik dayanıklılık ile ilişkisi
AU  - Sakarya, Direnç
AU  - Güneş, Cengiz
PY  - 2013
DA  - June
DO  - 10.1501/Kriz_0000000335
JF  - Kriz Dergisi
PB  - Ankara University
WT  - DergiPark
SN  - 1300-980X
SP  - 25
EP  - 32
VL  - 21
IS  - 1
KW  - posttraumatic stress disorder
KW  - psychological resilience
N2  - ÖZET: Psikolojik dayanıklılık (PD), ruhsal hastalıklardan “koruyucu” olduğu bilinen “kendilik algısı”, “gelecek algısı”, “yapısal stil”, “sosyal yeterlilik”, “aile uyumu” ve “sosyal kaynaklar” gibi özellikleri birlikte değerlendiren çok boyutlu bir kavramdır. PD’nin ruhsal bozukluklardan, özgül olarak da travma sonrası stres bozukluğundan (TSSB) koruyucu olabileceği bildirilmektedir. Bu çalışmada, Van Depremi sonrasında TSSB belirti kümeleri ile PD’yi belirleyen bileşenlerin ilişkisinin araştırılması amaçlanmıştır. YÖNTEM: 2011 yılı Ekim ve Kasım aylarında Van’da meydana gelen depremlerden en az birini yaşayan ve evi yaşanmaz duruma gelen 34 kişi ile son yaşadıkları depremden yaklaşık bir ay sonra görüşülmüş, PD düzeyleri ve TSSB belirtileri standardize ölçeklerle değerlendirilmiştir. PD bileşenleri ve TSSB belirti grupları arasındaki olası istatistiksel ilişki araştırılmıştır. SONUÇLAR: PD’deki azalmanın TSSB belirtileri ile ilişkili olduğu saptanmıştır (r=- 0.384, p<0.05). Özgül olarak kendilik ve gelecek algısındaki yetersizliğin TSSB’deki “yeniden yaşantılama” (r=-0.442, p<0.01) ve “irritabilite” belirtileri ile (r=-.451, p<0.01); sosyal kaynaklardaki yetersizliğin “kaçınma” (r=-0.666, p<0.01) ve “irritabilite” (r=-.520, p<0.01) belirtileri ile ilişkili olduğu görülmüştür. TARTIŞMA: Bulgularımız, psikolojik dayanıklılığın TSSB’den korunma konusunda etkili olabileceği konusunda öncül veriler sunmaktadır. TSSB’de gözlenen “yeniden yaşantılama” ve “irritabilite” belirtilerinin önlenmesi ve/veya tedavisi için “kendilik ve gelecek algısını” hedefleyen müdahale stratejileri önemli olabilir. Ayrıca “kaçınma” ve “irritabilite” grubu belirtilerin önlenmesi ve tedavisi için “sosyal kaynakların” dikkate alınması gereklidir. Daha geniş örneklemli çalışmalarla desteklenmesi koşuluyla bu sonuçlar tedavi ve önleme stratejileri planlanırken dikkate alınabilir.
CR  - Agaibi CE. (2005) Trauma, PTSD, and Resilience: A Review of the Literature. Trauma, Violence, & Abuse, 6: 195–216.
CR  - Basım N, Çetin F. (2011) The Reliability and Validity of the Resilience Scale for Adults- Turkish Version. Türk Psikiyatri Dergisi, 22: 104–114.
CR  - Beaton R, Murphy S, Johnson C, Pike K, Corneil W (1999) Coping responses and posttraumatic stress symptomatology in urban fire service personnel. Journal of Traumatic Stress, 12: 293–308.
CR  - Bonanno GA, Galea S, Bucciarelli A ve Vlahov D (2007) What predicts psychological resilience after disaster? The role of demographics, resources, and life stress. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 75: 671–682.
CR  - Campbell-Sills L, Cohan SL, Stein MB. (2006). Relationship of resilience to personality, coping, and psychiatric symptoms in young adults. Behaviour Research and Therapy, 44: 585–599.
CR  - Cronkite RC, Moos RH, Twohey, Cohen C ve Swindle R. (1998) Life circumstances and personal resources as predictors of the ten- year course of depression. American Journal of Community Psychology, 26: 255–280.
CR  - Dobie DJ, Kivlahan DR, Maynard C, Bush KR, McFall M, Epler AJ ve Bradley KA. (2002). Screening for post-traumatic stress disorder in female Veteran’s Affairs patients: validation of the PTSD checklist. General Hospital Psychiatry, 24: 367–374.
CR  - Friborg O, Hjemdal O, Rosenvinge JH ve Martinussen M. (2003) A new rating scale for adult resilience: what are the central protective resources behind healthy adjustment? International Journal of Methods in Psychiatric Research, 12: 65–76.
CR  - Friborg O, Barlaug D, Martinussen (2005) Resilience in relation to personality and intelligence. International Journal of Methods in Psychiatric Research, 14: 29–42.
CR  - Garmezy N. (1991) Resiliency and Vulnerability to Adverse Developmental Outcomes Associated With Poverty. American Behavioral Scientist, 34: 416–430.
CR  - Hagenaars MA, Arntz A. (2011). Reduced intrusion development after post-trauma imagery rescripting; an experimental study. Journal of Behavioural Therapy and Experimental Psychiatry, 43: 808–814.
CR  - Hinton R, Earnest J. Stressors, coping, and social support among women in Papua New Guinea (2010) Qualitative Health Research, 20: 224–238.
CR  - Hoge EA, Austin ED, Pollack MH. (2007). Resilience: research evidence and conceptual considerations for posttraumatic stress disorder. Depression and Anxiety, 24: 139– 152.
CR  - Jacelon CS. (1997). The trait and process of resilience. Journal of Advanced Nursing, 25: 123–129.
CR  - Johnsen BH, Eid J, Christian Laberg J ve Thayer JF (2010) The effect of sensitization and coping style on post-traumatic stress symptoms and quality of life: Two longitudinal studies. Scandinavian Journal of Psychology, 43: 181–188.
CR  - Kent M, Davis MC, Stark SL ve Stewart LA (2011) A resilience-oriented treatment for posttraumatic stress disorder: results of a preliminary randomized clinical trial. Journal of Traumatic Stress, 24: 591–595.
CR  - Kocabaşoğlu N, Çorapçıoğlu Özdemir A, Yargıç İ ve Geyran, P (2005). Türkçe “PTSD Checklist - Civilian Version” (PCL-C) geçerliği ve güvenilirliği. Yeni Symposium, 13: 126–134.
CR  - Koenen KC, Stellman JM, Stellman SD, Sommer JFJ (2003) Risk Factors for Course of Posttraumatic Stress Disorder Among Vietnam Veterans: A 14-Year Follow-Up of American Legionnaires. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 71: 980–986.
CR  - Luthar SS, Cicchetti D, Becker B. (2000) The Construct of Resilience: A Critical Evaluation and Guidelines for Future Work. Child Development, 71: 543–562.
CR  - Moos RH. Life stressors, social resources, and coping skills in youth: applications to adolescents with chronic disorders. (2002) Journal of Adolescent Health, 30: 22–29.
CR  - Regehr C, Hill J, Glancy GD. (2000) Individual Predictors of Traumatic Reactions in Firefighters. The Journal of Nervous and Mental Disease, 188: 333.
CR  - Spitzer RL, First MB, Wakefield JC. (2007) Saving PTSD from itself in DSM-V. Journal of Anxiety Disorders, 21: 233–241.
CR  - Turner SW, Bowie C, Dunn G, Shapo L ve Yule W. (2003) Mental health of Kosovan Albanian refugees in the UK. British Journal of Psychiatry, 182: 444–448.
UR  - https://doi.org/10.1501/Kriz_0000000335
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/594796
ER  -