TY  - JOUR
T1  - Osmanlı Sonrası Bosna Hersek’te Para Vakıfları / Cash Waqfs in Bosnia Herzegovina
TT  - Cash Waqfs in Bosnia Herzegovina
AU  - Ademi, Rahman
PY  - 2018
DA  - December
Y2  - 2018
DO  - 10.16971/vakiflar.506617
JF  - Vakıflar Dergisi
PB  - T.C. Vakıflar Genel Müdürlüğü
WT  - DergiPark
SN  - 1011-7474
SP  - 151
EP  - 164
IS  - 50
LA  - tr
AB  - Saraybosna başta olmak üzere Gornji Vakuf, Donji Vakuf, Varcar Vakuf gibi yerleşim birimlerin, vakıflarsayesinde şehir haline geldikleri malumdur. Para vakıfları ise üretim ve ticareti destekleyerek ekonomininsağlıklı ve verimli olmasına katkıda bulunmuşlardır. Osmanlı idaresi sonrası Bosna-Hersek Müslümanlarınınyaşadıkları maddî ve manevî sarsıntının atlatılması noktasında vakıfların çok önemli bir rol oynadıklarıgörülmüştür. Nitekim Avusturya-Macaristan imparatorluğunun Bosna’yı işgali başlangıcında, yeni idareile Bosnalı Müslümanlar arasındaki en büyük mücadele bu alanda olmuştur. Zira Avusturya-Macaristanidaresi vakıfların Müslümanlar için hayatî önemini anlamış ve özellikle bu kurumu zayıflatarak yok etmeyeçalışmıştır. Zira Müslümanların dinî, sosyal, ekonomik ve eğitim durumu tamamıyla vakıflara bağlı olduğuaçıktı. Bu sebepten dolayı Müslümanların direnişi vakıf kurumu ekseninde olmuştur. Halkın bu zorluşartlarda mevcut vakıflara sahip çıkmaya çalışmakla birlikte, yeni vakıflar kurarak konuyu canlı tutmayagayret etmiştir. Saraybosna Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi’nde bulunan vakfiyelere göre 1878-1940 yıllarıarasında Bosna-Hersek’te kurulan vakfın sayısı 488 olmuştur. Bu rakam, halkın vakıflara sahip çıktığınıaçıkça ortaya koymaktadır.
KW  - Osmanlı sonrası
KW  - Avusturya-Macaristan
KW  - Bosna-Hersek
KW  - vakıf
KW  - para vakıfları
N2  - It is known that settlements such as Gornji Vakuf, Donji Vakuf and Varcar Vakuf and especially Sarajevo,have become cities thanks to the waqfs. Cash waqfs helped the economy to be healthy and efficient bysupporting production and commerce. It has been seen that the waqfs have played a very importantrole in order to overcome the material and spiritual depressions experienced by the Muslims of Bosniaand Herzegovina. In fact, at the beginning of the occupation of the Austro-Hungarian Empire in Bosnia,the greatest struggle between the new administration and Bosnian Muslims was in this area of waqfs.Because the Austrian-Hungarian administration understood the vital importance of waqfs for Muslims andtried to destroy this institution by weakening them. It was clear that the religious, social, economic andeducational status of the Muslims was entirely dependent on the waqfs. For this reason, the resistance ofMuslims was focused particularly on the protection of the institutions of waqf. Although the people triedto protect the existing waqfs in these difficult conditions, they tried to keep the issue alive by establishingnew waqfs. The number of waqfs established in Bosnia and Herzegovina between 1878 and 1940 was 488according to the waqfiyya of the Sarajevo Gazi Husrev Beg Library. This number clearly demonstrates thatthe people embraced the waqfs.
CR  - Durmişeviç, Enes “Vakufi u razlicitim politickim sistemima”, Zbornik radova Naucni skup Vakufi u Bosni i Hercegovini, İslamska zajednica u Bosni i Hercegovini, Vakufska direkcija Sarajevo, Sarajevo 2011, s. 113.
CR  - Feyziç -Çengiç, Fahira “Vakufi i mediji”, Zbornik radova Naucni skup Vakufi u Bosni i Hercegovini, İslamska zajednica u Bosni i Hercegovini, Vakufska direkcija Sarajevo, Sarajevo 2011, s. 107.
CR  - Furat, Ayşe Zişan Berlin Antlaşması Sonrasında Balkanlar’da Cemaat-i İslamiyelerin Teşekkülü (1878-1918), OTAM, 33/Bahar 2013), (63-93).
CR  - http://vakuf.ba/aktuelnosti/historijat-vakufa-u-bih-trenutno-stanje-i-perspektive/279 (Bosna Hersek Vakıflar Müdürlüğü Resmi Web Sayfası, 12.07.2017)
CR  - Kaleşi, Hasan “15. Yüzyıldan 17. Yüzyılın Sonuna Kadar Yugoslav Ülkelerindeki Doğu Kültürü”, Avrupa’da türk İdaresi ve Tesirleri, Çekoslovak-Yugoslav Tarih Komitesinin Kasım 1975’te Brno’da Düzenledikleri Ortak Konferansta Sunulmuş Olan Bildiriler, Çev. Ahmet Hamdi Taşlıca, Sistem Ofset Yayıncılık, Ankara 2014, s. 317.
CR  - Kariç, Enes “Ulema i vakufi”, Zbornik radova Naucni skup Vakufi u Bosni i Hercegovini, İslamska zajednica u Bosni i Hercegovini, Vakufska direkcija Sarajevo, Sarajevo 2011, s. 51.
CR  - Ljevakoviç, Enes “İnstitucija vakufa u savremenim fetvama”, Zbornik radova Naucni skup Vakufi u Bosni i Hercegovini, İslamska zajednica u Bosni i Hercegovini, Vakufska direkcija Sarajevo, Sarajevo 2011, 82-83.
CR  - Mahmutović, Suad “Višedecenijsko uništavanje vakufa u Bosni Hercegovini”, Novi Muallm, br-32, Sarajevo 29. Decembar 2007, s.27.
CR  - Mijatoviç, Bosko “Zamena Austrisjskıh Kruna za dinare 1920. Godine”, İstorija dvadesetog veka 2014-1, İnstitut za savremenu istoriju, broj 1, Beograd, 2014, s.28.
CR  - Paradzik, Irena i Zidar Şmic, Vanja Ekonomske razlike u prvoj Jugoslaviji, Popovic, Aleksandre Balkanlarda İslam, Türkçesi: Komisyon, İnsan Yayınları, İstanbul 1995.
CR  - http://euroclio.eu/wp-ontent/uploads/educational_resources/2014%20Once%20Upon%20a%20Time...We%20Lived%20Together/Croatian/3.%20Ekonomske%20razlike%20u%20p (12.07.2017)
CR  - Şukriç Nijaz, “Gazi Husrev-begova medresa u vrijeme vladavine Austro-ugarske uprave (1878-1918), 450 godina Gazi Husrevbegove medrese u Sarajevu, Sarajevon 1988.
CR  - Salkiç, Muhamed “İslamska zajednica i vakufi”, Zbornik radova Naucni skup Vakufi u Bosni i Hercegovini, İslamska zajednica u Bosni i Hercegovini, Vakufska direkcija Sarajevo, Sarajevo 2011, s. 28-29.
CR  - Zlatar, Behija “Znacaj izvora za izucavanje historije institucija vakufa”, Zbornik radova Naucni skup Vakufi u Bosni i Hercegovini, İslamska zajednica u Bosni i Hercegovini, Vakufska direkcija Sarajevo, Sarajevo 2011.
UR  - https://doi.org/10.16971/vakiflar.506617
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/616343
ER  -