TY  - JOUR
T1  - KUTADGU BİLİG’İ “PEK, ÇOK” ANLAMLI SÖZCÜKLER BAKIMINDAN DEĞERLENDİRME*
AU  - Sev, İ. Gülsel
PY  - 2018
DA  - November
DO  - 10.33692/avrasyad.510082
JF  - Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi
JO  - Avrasyad
PB  - Kürşat ÖNCÜL
WT  - DergiPark
SN  - 2147-2610
SP  - 436
EP  - 452
VL  - 6
IS  - 15
LA  - tr
AB  - Kutadgu Bilig, 6645 beyit 3000’e yakın sözcük çeşidiyle İslamiyet sonrasıTürkçesinin ilk ve en zengin edebî eserdir. Eserde, bu zengin söz varlığını büyük ölçüdeTürkçe sözcükler oluşturmaktadır. Bu yazıda, Kutadgu Bilig’de “pek, çok” anlamındakullanılan sözcükler ele alınacaktır. Türkiye Türkçesinde “pek, çok” sözcükleri kullanımyerine göre sıfat ve zarf görevindedir. Zarfın bir çeşidi olarak azlık çokluk zarfı, sıfatın birçeşidi olarak ise belirsizlik sıfatıdır. Azlık çokluk zarfı bir sıfatta, bir zarfta, bir oluş veyakılışta azlık çokluk gösteren miktar ve derece bildiren zarflardır. Belirsizlik sıfatı isekişileri, nesneleri ve diğer kavramları karşılayan adları; sayı, miktar vb. bakımlardankabataslak gösteren sıfattır. Kutadgu Bilig’in söz hazinesindeki çeşitlilik çalışmanınkonusunu oluşturan sözcüklerin kullanımında da etkilidir: iđi, keđ, öküş, köp, artuķ, telim,çoķ gibi. Çok, eserde hapax legomenon (tek kullanımlık) dur. Makalede eserdeki “pek,çok” anlamlı sözcüklerin hangi sözcük ve sözcük gruplarıyla ne şekilde kalıplaştığı (iđiyaķşı aymış, iđi eđgü, iđi keđ; kerek keđ…keđ kerek; öküş ögdi, öküş söz, öküş neng;telim beg, telim türlüg …) çoğu yan yana olacak şekilde aynı dizelerde (iđi keđ, iđi ököküş, iđi ök telim, iđi artuķ; keđ artuķ, artuķ telim, artuķ öküş…) nasıl hendiadyoinoluşturduğu hususları ile anlam ortaklığına rağmen ayrı dizelerdeki (iđi/keđ, iđi(ök)/öküş,iđi/telim, iđi(ök)/artuķ; artuķ/iđi(ök), artuķ/keđ; köp/çoķ, köp/öküş; telim/öküş; öküş/telim,öküş/artuķ, öküş/keđ; iđi (ök) öküş/keđ, öküş/artuķ telim) sözcük çeşitliliği ve kullanımözelliklerine dikkat çekilecektir.
KW  - Karahanlı Türkçesi
KW  - Kutadgu Bilig
KW  - pek/çok
KW  - azlık çokluk zarfı
KW  - belirsizlik sıfatı
CR  - AĞCA, Ferruh, (2013), “Eski Türkçe Metinlerde Anlamsal ve Fonksiyonel Açıdan idi ve
ige, iye, ie Sözcükleri Üzerine”, Bengü Beläk, Ahmet Bican Ercilasun Armağanı
(Editör: Bülent Gül), Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara, 65-79.
UR  - https://doi.org/10.33692/avrasyad.510082
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/621783
ER  -