TY - JOUR T1 - Sanat Disiplinlerinde Bir İmge: Kapı Anahtarları TT - An image in art disciplines: The Latch keys AU - Ercan, Halil Fazıl PY - 2019 DA - March DO - 10.32547/ataunigsed.510279 JF - Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi JO - GSED PB - Ataturk University WT - DergiPark SN - 1300-9206 SP - 210 EP - 230 IS - 42 LA - tr AB - Eskiçağlardan günümüze kadar yaşamımız içerisinde varlığını sürdüren anahtar,insanın hem kendisini hem de değerli gördüğü eşyalarını korumak ve saklamakiçin kullandığı önemli bir araç olmuştur. Anahtarlar; korumak ve saklamakeylemleri dışında kültürden kültüre farklılıklar gösterebilen kendine hasformlarının yanı sıra bu formların üzerindeki dekoratif ve sembolikişlemeleriyle de değer taşımaktadır. Anahtarlarsanatçılar için de gerek arkaik gerek etnografik gerekse de günümüz çağdaşsanat anlayışı içerisinde işlevsel, biçimsel ve sembolik özellikleriyle önemlibir ilham nesnesi ve imge olmuşlardır.Araştırmadaanahtar formunun sanatta direkt ya da dolaylı bir imge olarak kullanımınıntespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın, plastik sanatlarda çalışmalaryapan sanatçılarda farkındalık duygusu oluşturacağı, anahtar formunun gerekbiçimsel gerek işlevsel yönüyle günümüz sanatında da bir imgelem konusu olarakele alınabileceği ve sanatta kullanılabilecek bir imge olması açısından önemliolabileceği düşünülmektedir.AraştırmadaBetimsel Yöntem kullanılmıştır. Alan yazında literatür taraması yapılarak, araştırmakapsamında icat edildiği dönemden beri yaşamımızın önemli bir araç-gereci olananahtarın insanlık tarihindeki süreci ile biçimsel ve sembolik özellikleriaraştırılmıştır. Ayrıca plastik sanatlarda kapı anahtarlarını doğrudan ya dadolaylı biçimde imgelem konusu olarak ele alan sanatçılar ve eserleriaraştırılmış olup, yapılmış olan eserler biçimsel ve teknik açıdanincelenmiştir. Araştırmanın sonucundaelde edilen bulgular ışığında, anahtar formunun biçimsel yapısı ve anlamsaldeğerleriyle sanatsal pratikleri ortaya koymada önemli bir nesne olarakişlendiği söylenebilir. Yaşam kültüründe yer alan işlevsel araç gereçler içindeanahtar formları, söz konusu araç gereçlerin işlevselliklerinin de ötesindesanatta güçlü bir imge veya imgeleme dönüşebileceğine örnek teşkil ettiğidüşünülmektedir. KW - Sanat KW - İmge KW - Seramik KW - Kapı Anahtarı N2 - The latch key that has existed in our lives from theold ages to the present has been an important tool that man has used to protectand store both himself and his belongings. Apart from their features to protectand hide, latch keys are worthy of their unique forms that can vary fromculture to culture, as well as their decorative and symbolic embroidery onthese forms.The latch keys have become an important object ofinspiration and image for artists with their functional, formal and symbolicfeatures within both the understanding of archaic, ethnographic, andcontemporary art.The aim of the study is to determine the use of latchkey form as a direct or indirect image in art. It is thought that the researchwill create a sense of awareness in the artists who work in plastic arts,beside this the latch key form can also be considered as an imagery subject intoday’s art with its both formal and functional aspects and it may be importantin terms of being an image that can be used in art.In this research, descriptive method has been used.Moreover, by making a literature review, the process of the latch key which hasbeen an important tool of our lives in the history of mankind, and its formaland symbolic features have been researched since the time it was invented.Furthermore, the artists and their works which handle the latch keys as asubject of imagery directly or indirectly in plastic arts were investigated andthe artifacts were examined in terms of form and technique.In the light of thefindings of the research, it can be said that the latch key form has beenprocessed as an important object in revealing the formal structure and semanticvalues and artistic practices. Among the functional tools involved in ourlives, the latch key forms can be considered as an example of the fact thatthese tools can be transformed into a powerful image or imagination in artbeyond their functionality. CR - Akbulut, U. (2014, 7 Nisan). Kapı kilidi 4000 yıl önce ortaya çıktı. Erişim Adresi: http://www.uralakbulut.com.tr/wp-content/uploads/2014/04/KAPI-KİLİDİ-4000-YIL-ÖNCE-ORTAYA-ÇIKTI-7-NİSAN-2014.pdf CR - Albayrak, A. (2015). Sanat yapıtlarının nasıl anlamlandırıldığı ve izleyiciyle iletişimine dair bir inceleme. Erciyes Sanat, Erciyes Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 4, 11-22. Erişim adresi: https://docplayer.biz.tr/19799068-Editorler-ve-kurullar.html CR - Allef, P. (2013, 1 Aralık). The Phaistos Disk: A New Approach. Popular Archaeology [Blog Yazısı]. Erişim adresi: http://www. phaistosgame.com/PopularArchaeology Article5.htm CR - Alparslan, D. M. ve Alparslan, M. (2013). Hititler: bir Anadolu imparatorluğu. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. CR - Anahtar. (t.y.). Türk Dil Kurumu Sözlüğü içinde. Erişim adresi: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c8932d64c8fc3.68348229 CR - Arnheim, R. (2007). Görsel Düşünme (R. Öğdül, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. CR - Art In Stitches. (2011, 23 Nisan). The Wall of Keys [Blog Yazısı]. Erişim adresi: http://artbysusanlenz.blogspot.com/ 2011/04/wall-of-keys.html CR - Artlistings. (2010, 3 Mart). Saddam Hussein's personal physician to show works at University of Leicester [Haber Yazısı]. Erişim adresi: https://www.artlistings.com/ Magazine/Saddam-Hussein-s-Personal-Physician-to-Show-Works-at-University-of-Leicester-68443 CR - Atalayer, F. (2005). Toprak-seramik: imge, imgelem, imlem ve yaratıcılık. Anadolu Sanat, Anadolu Üniversitesi Yayınları, 16. Erişim adresi: http://hdl.handle.net/11421/957 CR - Bayav, D. (2009). Resim sanatında ve sanat eğitiminde imge. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (2), 105-122. CR - Berger, J. (1995). Görme biçimleri (Y. Salman, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. CR - Candemir, T. ve Topcuoğlu, I. (2016). Bir proje, bir sergi; Hitit ritüelleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (44), 632-646. CR - Christian, M. (2018, 3 Nisan). Locks & keys [Blog yazısı]. Erişim adresi: http://michalchristian.com/portfolio/key-note/?portfolioID=8 CR - Constantinescu, F. (t.y). Key sculpture by Florin Constantinescu [Blog yazısı]. Erişim adresi: https://www.saatchiart.com/art/Sculpture-Key/670208/2490302/view CR - Fikriyat. (2017, 12 Ağustos). Kilit ustası Yuğuran’dan medeniyetlerin kilidi [Blog yazısı]. Erişim adresi: https:// www.fikriyat.com/geleneksel-sanatlar/2017/08/12/kilit-ustasi-yugurandan-medeniyetlerin-kilidi CR - Frangipane, M. (2004). Arslantepe. Alle origini del potere Arslantepe la collina dei leoni. İtaly: Electa. CR - Gagg, S. (t.y). Shaun Gagg key man 4 [Blog yazısı]. Erişim adresi: https://shaungagg. co.uk/shaun-gagg-lock-and-key-man-2-sold/ CR - Hançerlioğlu, O. (2008). Felsefe sözlüğü (16.Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi. CR - İmge. (t.y.). Türk Dil Kurumu Sözlüğü içinde. Erişim adresi: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c89331adff474.49974537 CR - İşçen, A. (2008, 23 Ağustos). Kapadokya’da kilitler ve anahtarlar [Blog yazısı]. Erişim adresi: http://www.cappadociaexplorer.com/detay.php?id=103&cid=47 CR - İşçen, A. (2015, 7 Ağustos). Kilitle anahtarın sonsuza uzanan dostluğu [Blog Yazısı]. Erişim adresi: https:// www.ismek.ist /blog/icerik. aspx?p=1214 CR - Le Guin, U. (t.y). Key note by Michael Christian [Blog yazısı]. Erişim adresi: http://www.dusttoashes.com/all-burning-man-photos/key-note-perspective/ CR - Orleans, E. (t.y.). Giant Steps Installation [Blog yazısı]. Erişim adresi: http://www.elizabethorleans.com/installations/nggallery/installations/giant-steps CR - San, İ. (2003). Sanat eğitimi kuramları. Ankara: Ütopya Yayınları. CR - Saraçoğlu Çelik, S. (2015). Lost treasures: locks. International Journal of Science Culture and Sport, 3 (1), 96-112. doi: 10.14486/IJSCS230 CR - Saraçoğlu, S. ve Karakaş, B. (2007-2008). Anadolu kültüründe kilit (Doğu ve Güneydoğu Anadolu örnekleri). Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 9 (1-2), 137-150. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/13233 CR - Schlage’s History of Locks. (t.y.). An introduction to the history of locks [Blog Yazısı]. Erişim adresi: http://www.accuratesecuritypros.com/articles/ historyoflock.htm CR - Seramik sergisi Şenay Akkurt. (2016, 3 Şubat). Aç kapıyı sen geldin [Blog yazısı]. Erişim adresi: http://www.kitaptansanattan.com/etkinlikler/seramik-sergisi-senay-akkurt-ac-kapiyi-sen-geldin/ CR - St Peter’s Basilica. (t.y.). Statue of St Peter by Giuseppe De Fabris, 1840 [Blog Yazısı]. Erişim adresi: http://stpetersbasilica.info/Exterior/StPeterStatue/StPeterStatue.htm CR - Şahin, H. (2018, 3 Kasım). Binlerce yıl önce Arslantepe’de kullanıldı. Malatya Haber. Erişim adresi: http://malatyahaber.com/haber/binlerce-yil-once-arslantepede-kullanildi/ CR - Ünal, İ. (1963). Kale anahtarları. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11 (1), 119-152. doi: 10.1501/Ilhfak_0000000351 CR - Velkov, V. (2013, 4 Nisan). You are the key art installation [Portfolio]. Erişim adresi: http://www.raliart.com/portfolio_ page/you-are-the-key-art-installation/ CR - Yüksel, H. (2011, 27 Ağustos). Prof. Bilgehan Uzuner ile söyleşi [Blog Yazısı]. Erişim adresi: http://www. mimdap.org/?p=69068 CR - Zariç, M. (2017). Hat sanatında Besmele III-bağlam, motif, geometrik form. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 7 (2/1), 192-224. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/391457 UR - https://doi.org/10.32547/ataunigsed.510279 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/679513 ER -