TY  - JOUR
T1  - MANZUM DİNİ HİKAYELER VE DESTÂN-I HİBÂL
AU  - Çabuk, Eren
PY  - 2019
DA  - January
JF  - Oğuz Türkçesi Araştırmaları Dergisi
JO  - OĞUZTAD
PB  - Eren ÇABUK
WT  - DergiPark
SN  - 2667-5250
SP  - 117
EP  - 165
IS  - 1
LA  - tr
AB  - İslamiyet'in kabulü ile yeni bir kültür dairesinde gelişmeyebaşlayan Türk edebiyatının Anadolu sahasında verilen ürünlerin önemli birpayını dini-didaktik hikâyeler oluşturmaktadır. Özellikle XIV. yüzyıldanitibaren çokça rastladığımız ve çoğunluğunun manzum olduğu bu hikâyelerin Türkedebiyatı içerisinde önemli bir yere sahip olmasında, İslami anlayışa yeterliölçüde vâkıf olamayan Müslüman Anadolu halkının etkisi büyük olmuştur. Pek çokörneği görülen bu hikâyeler, İslamiyet hakkında yeterli bilgiye sahip olmayan,gerekli kaynaklara ulaşamayan, okuma yazma bilmeyen halk arasında hızlayayılarak halkın dini eğitimini sağlayan bir çeşit okul görevi görmeyebaşlamıştır. Kısa süre içerisinde halk meclislerinde çokça okunmaya başlanılanbu tür eserler, hitap ettikleri kitle nedeniyle basit ve yalın bir üslup ile vegenellikle aruz vezninin fâilâtün/ fâilâtün/ fâilün kalıbı kullanılarak mesnevinazım şekli ile yazılmışlardır. XIV. ve XV. yüzyıllardan itibaren karşımızaçokça çıkmaya başlayan bu dil yâdigârları, yazıldıkları devir dolayısıyla EskiAnadolu Türkçesinin gelişimi hakkında da önemli bilgiler sunmaktadırlar.Müellifinin Kırşehirli İsa olduğu düşünülen Hibâl Destânı dabu tür dini-didaktik eserlere örnektir. Şu ana kadar yedi nüshası tespit edilenHibâl Destânı, çoğu dini-didaktik hikâye gibi küçük hacimlidir. Bundan dolayıhikâye müstakil bir eser olarak değil, çeşitli eserlerin toplanmış olduğumecmualar içerisinde karşımıza çıkmaktadır. Hibâl Destânı'nda, Hz. İsa ve Hibâladlı bir kişi arasında geçen sohbet üzerinden ölüm, ahiret, kabir azabı gibikonular işlenilerek ölüm hakkındaki duygu ve düşünceler ifade edilmiştir.Çalışmada Hibâl Destânı'nın, transkripsiyonlu metni ortaya konulmuş ve eserinkonusu, nüshaları hakkında bilgi verilerek dil özellikleri incelenmiştir.
KW  - Kırşehirli İsa
KW  - Hz. İsa
KW  - Hibâl Destânı
KW  - Hibâl
KW  - Ölüm ve Ahiret
KW  - Dini-Didaktik
KW  - Manzume
CR  - El yz., Terceme-i Tezkiretü'l-Evliyâ, Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi Serez (Süleymaniye Ktb.) No. 1800.
CR  - El yz., Mevlîd-i Nebî, İstanbul Millet Kütüphanesi 34 Ae Manzum 1365.
CR  - El yz., Dâstân-ı Hebâl, Milli Kütüphane 06 Mil Yz A 9105/6.
CR  - El yz., Eren Çabuk Ktp. Yz. 12.
CR  - El yz., Dâstân-ı Hibâl, Milli Kütüphane 06 Mil Yz A 6823/9.
CR  - El yz., Mecmû'a-i Eş'âr, Milli Kütüphane 06 Mil Yz A 2433/3.
CR  - ERSOYLU, Halil (1996). Kız Destanı (Haẕā Ḥikāyet-i Ḳız maʿa Cühūd), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
CR  - AKSOYAK, İsmail Hakkı (2015). ''ÎSÂ, Kırşehirli Îsâ'',   <http://www.turkedebiyatiisimlersozlu gu.com/index.php?sayfa=detay&detay=7178>, (ET: 13.09.2018)
CR  - KOCATÜRK, Vasfi Mahir (2018). Büyük Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınevi.
CR  - MENGİ, Mine (1985). “Dini Destanlarımızdan Biri: Dâstân-ı Battâl-ı Sin ”, Halk Kültürü, 1985/1, s.s. 79-93.
CR  - ŞAHİN, Hatice (2015). Eski Anadolu Türkçesi, Ankara: Akçağ Yayınları.
CR  - TİMURTAŞ, Faruk Kadri (2012). Eski Türkiye Türkçesi, İstanbul: Kapı Yayınları
CR  - TOKER, Mustafa;  Muhsin UYGUN (2017). Çağatayca Cümcümenāme, Konya: Palet Yayınları.
CR  - Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü,  <http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa =detay&detay=7178>, (ET: 13.09.2018)
UR  - https://dergipark.org.tr/en/pub/oguztad/issue//510893
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/628847
ER  -