TY  - JOUR
T1  - Ministry of National Education Inspectors’ Adoption Level of Risk-Based Inspection Model and the Consideration of Its Applicability at Schools
TT  - Milli Eğitim Denetçilerinin Risk Odaklı Denetim Modelini Benimseme ve Uygulanabilir Bulma Düzeyleri
AU  - Katıpoglu, İlke
PY  - 2016
DA  - December
JF  - Eurasian Journal of Educational Research
PB  - Özer DAŞCAN
WT  - DergiPark
SN  - 1302-597X
SP  - 407
EP  - 428
VL  - 16
IS  - 66
LA  - en
AB  - ProblemStatement: Thenew regulations for the lastten years in terms of educational inspection in the Ministry of National Education reveal the requirement of setting up a new inspection modelthat will focus on compliance with statutory regulations and improving thequality of education. In this context, thisstudy is significant, assuming that the risk-based inspection modelimplemented by the Netherlands in 2007 should contribute to the studiesconducted by the Directorate of Counseling andInspection and in the field. Purposeof the Study: Thisstudy aimed to determine the Ministry of National Education Inspectors’adoption level of a risk-based inspection model and their consideration of itsapplicability at schools. The model consisted of elements necessary toestablish a risk-based inspection model with risk analysis and qualityimprovement subdimensions. The subdimensions of the model were examinedaccording to the subjects’ level of adoption and of its applicability togetherwith the variables of gender, the school they graduated, degree, seniority inthe position, age and subject taught at school in order to see if there were differences.Method:The population of the study consisted of 319 assistant inspectors, inspectors and chief inspectors. No sample was chosen because the populationwas accessible within the framework of this study. The response rate of the survey was 50,15%,and the data collected from 160 Ministry of National Education Inspectors wasanalyzed with mean, standard deviation, frequency, Mann Whitney U and KruskalWallis H tests. Findings:The inspectorscompletely adopted the ideas in the subdimension of necessary elements toestablish risk-based inspection model and found them highly applicable atschools. The inspectors completely adopted the ideas in the subdimension ofrisk analysis and found them highly applicable at schools. The inspectorscompletely adopted the ideas in the subdimension of quality improvement andfound them highly applicable at schools. Conclusionsand Recommendations: Therisk-based inspection model was generally adopted by Ministry of NationalEducation Inspectors and was found applicable at schools. However, in order toput this model into practice, the quality standards according to each schooltype should be set with the participation of the representatives fromeducational institutions and the e-inspection system should be established byspecialist inspectors as a priority. On the other hand, since inspectors shouldtake a significant role in the application stage of this model, the inspectors’competencies should be developed in areas such as risk analysis, the use ofinformation and communication technologies, etc.
KW  - Risk-based inspection model
KW  - risk analysis
KW  - quality improvement.
N2  - ProblemDurumu: Yeni kamu yönetimianlayışına paralel olarak eğitim denetiminde yaşanan gelişmeler ışığındaHollanda’da 2002 yılında yürürlüğe giren eğitim denetimi yasası (WOT) ile birlikte,yeni bir denetim yaklaşımının altı çizilmiş ve Hollanda Eğitim DenetimiKurulu’nun görev, rol ve sorumlulukları yeniden tanımlanmıştır (SICI, 2012, 9).Bu yasayla birlikte, Hollanda’da standart süre ve şekilde yürütülen okuldenetimi uygulamaları yerine okulların performanslarıyla orantılı olarak farklısıklık ve ağırlıkta denetim uygulamalarını işaret eden orantılı denetimyaklaşımı gündeme gelmiştir. Bu bağlamda,okullarda sunulan eğitimin “kalitesinin geliştirilmesi” amacıyla “orantılıdenetim” yaklaşımı çerçevesinde de 2007 yılından beri “risk odaklı denetimmodeli” adı altında bir model uygulamaya konmuştur (Ehren, Leeuw ve Scheerens,2005, 64; Blok, Sleegers ve Karsten, 2008, 380; Ehren ve Honingh, 2011, 239).Ayrıca, bu denetim türü, uygulanış şekli açısından ülkeden ülkeye benzerlik vefarklılıklar taşımakla birlikte, bugün İngiltere, Portekiz, Belçika FlamanBölgesi, İspanya’nın bazı bölgeleri ve belli bir düzeyde İskoçya, Galler ileAlmanya’nın bazı eyaletlerinde uygulanmaktadır(SICI; 2009, 1; Remi, 2011, 11; Ofsted, 2011, 4).   Türkiye’de eğitim alanında yenidenyapılanma süreci içinde, “652 sayılı Milli Eğitim BakanlığınınTeşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname”  ile birlikte Rehberlik ve DenetimBaşkanlığının görevleri yasal olarak yeniden düzenlenmiş, bu bağlamda başkanlıkdenetim hizmetlerini mevzuatla birlikte önceden belirlenmiş amaç, hedef,performans ölçütleri ve kalite  standartlarını göz önünde bulundurarak yerine getirmekle yükümlükılınmıştır (MEB, 2011). Buamaçla, Milli Eğitim Bakanlığı’nın “2010-2014 Stratejik Planı”nda daha etkinbir rehberlik ve denetim sisteminin oluşturulması ve bu bağlamda denetimhizmetlerinde kalite, etkinlik ve verimliliği sağlamaya yönelik çalışmalaryapılması amaçlanmıştır (MEB, 2009). Diğer yandan, Türkiye Büyük MilletMeclisi’nin 28.06.2006 tarih ve 877 sayılı kararı ile kabul edilen “DokuzuncuKalkınma Planı (2007-2013)”nın eğitim sisteminin güçlendirilmesine ilişkin 602.maddesinde; kaliteli eğitim olanaklarının yaygınlaştırılması amacıyla eğitimkurumlarında kalite güvence sisteminin oluşturulması ve kalite standartlarınınbelirlenerek yaygınlaştırılmasına vurgu yapılmaktadır (DPT, 2006). Tüm bu düzenlemelerin Türkiye’de okul denetimlerindeözellikle çağdaş denetim yaklaşımı çerçevesinde, durum saptama, değerlendirmeile düzeltme ve geliştirme aşamalarının (Basar, 2000, 41; Aydin, 2008) yenidengözden geçirilerek, okul denetimlerinde sadece yasal düzenlemelere uyumdüzeyinde değil, aynı zamanda sunulan eğitimin kalitesini geliştirmeyeodaklanacak yeni bir denetim modelinin oluşturulması gerekliliğini ortayakoyduğunu söylemek mümkündür. Nitekim eğitim alanında yeni yapılanma süreciöncesindeki denetim sistemi incelendiğinde; denetlenen okulların hangiölçütlere göre saptandığına ilişkin belirsizliğin bulunduğu, gerçekleştirilendenetimlerin ağırlıklı olarak okulların yasal düzenlemeleri yerine getiripgetirmediklerini kontrol etmeye odaklandığı ve bu bağlamda gerekli önlemlerinalınması yoluna gidildiği, denetim sonrasında ise okullarda geliştirmeyeyönelik izlemenin eksik olduğu görülmektedir. Dolayısıyla, önceden belirlenecekkalite standartları doğrultusunda okulların mevcut durumunun saptanarakperformanslarının değerlendirilmesi ve eksiklik görülen alanlarda geliştirmeodaklı denetimlerin gerçekleştirilmesi yoluyla eğitimde kaliteningeliştirilebileceği düşünülmektedir. Bununla birlikte, nesnel değerlendirmelerışığında okullarda yürütülecek denetim uygulamalarının sıklık ve ağırlık düzeyisaptandığı takdirde, denetçiler özellikle zayıf veya yetersiz performansgösteren okulların daha hızlı bir şekilde gelişimine odaklanabilir. Bu şekildede, denetim hizmetlerinde kalite, etkinlik ve verimlilik sağlanabilir. Bubağlamda,  Hollanda’da 2007 yılından beriuygulanmakta olan risk odaklı denetim modelinin gerek Rehberlik ve DenetimBaşkanlığının yürüteceği çalışmalara, gerekse eğitim denetimi alanına katkısağlayacağı varsayımından hareketle, bu araştırma önemli görülmektedir. AraştırmanınAmacı: Bu araştırmada Milli EğitimDenetçilerinin risk odaklı kurum denetim modelini benimseme ve okullardauygulanabilir bulma düzeylerinin saptanması amaçlanmıştır. Ayrıca Milli EğitimDenetçilerinin bu modeli benimseme ve okullarda uygulanabilir bulma düzeylericinsiyet, öğrenim durumu, unvan, kıdem, yaş ve branş değişkenlerine göreincelenmiştir.AraştırmanınYöntemi: Buaraştırmada tarama modeli (betimsel) kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini veritoplama aracının uygulanması aşamasında Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik veDenetim Başkanlığında görev yapan toplam 319 Başdenetçi, Denetçi ve DenetçiYardımcısı oluşturmuştur. Buaraştırma çerçevesinde evrenin tamamı ulaşılabilir olduğu için tüm evreneulaşılması hedeflenmiş, bu bağlamda örneklem seçimine gidilmemiştir. Ancak,gönüllülük ilkesine dayalı olarak tüm evrene uygulanan veri toplama aracınıngeri dönüş oranı %50,15 olmuştur. Dolayısıyla, bu araştırmada istatistikîanalizler toplam 160 Başdenetçi, Denetçi ve Denetçi Yardımcısı görüşüne dayalıolarak yapılmıştır. Araştırmanın verileri, 2013 yılı şubat ayında Milli EğitimBakanlığı Rehberlik ve Denetim Başkanlığı tarafından tüm Milli EğitimDenetçilerine yönelik düzenlenen hizmet içi eğitim seminerinde toplanmıştır.Araştırmaya katılan Milli Eğitim Denetçilerinin %85’i erkek, %11,9’u kadındır. Ünvanlaragöre % 20,9’u Denetçi Yardımcısı, % 58,8’i Denetçi ve % 20,6’sı Başdenetçidir.Araştırmaya katılan MilliEğitim Denetçilerinin %36,3’ü 30-40, %44,4’ü 41-50 yaşları arasında olup;%17,5’i de 51 yaş ve üstü yaşa sahiptir. Öğrenim durumları değerlendirildiğinde;Milli Eğitim Denetçilerinin %70’i lisans eğitimine sahipken, %28,8’i  lisans üstü eğitime sahiptir. Kıdemlerinegöre de %83,1’i 1-15 yıl kıdeme sahipken, 16-25 yıl kıdeme sahip Milli EğitimDenetçisinin oranı %10, 26 yıl ve üstü kıdeme sahip Milli Eğitim Denetçisininoranı ise sadece %6,3’tür. Araştırmacıtarafından geliştirilen ölçme aracıyla toplanan veriler, SPSS kullanılarakaritmetik ortalama, standart sapma, frekans, ilişkisiz Mann Whitney U veKruskal Wallis H testleri ile analiz edilmiştir.  Araştırmanın Bulguları: Risk odaklı kurum denetim modelinin kurulması için gerekliunsurlar alt boyutunu Milli Eğitim Denetçileri “tamamen” benimsemekteyken;“büyük ölçüde” okullarda uygulanabilir bulmuşlardır. Risk analizi alt boyutunuMilli Eğitim Denetçileri “tamamen” benimsemekteyken; “büyük ölçüde” okullardauygulanabilir bulmuşlardır. Kalite geliştirme alt boyutunu Milli EğitimDenetçileri “tamamen” benimsemekteyken; “büyük ölçüde” okullarda uygulanabilirbulmuşlardır.AraştırmanınSonuçları ve Önerileri:Sonuç olarak, Milli Eğitim Denetçilerinin genel olarak risk odaklı kurumdenetim modelini benimsediği ve okullarda uygulanabilir bulduğu söylenebilir.Ancak, bu modelin uygulamaya konması için öncelikle eğitim kurumlarınıntemsilcilerinin de katılımıyla her okul türüne göre kalite standartlarıbelirlenmeli, uzman denetçilerden oluşan bir “e-denetim sistemi” kurulmalıdır.Diğer yandan, modelin uygulanma sürecindedenetçilerin başrolde olduğu düşünüldüğünde; risk analizi, bilgi ve iletişimteknolojileri kullanımı gibi alanlarda denetçi yeterliklerinin geliştirilmesigerekmektedir. 
CR  - Aydin, I. (2008). Ogretimde denetim durum saptama, degerlendirme ve gelistirme. (Ikinci Baski). Ankara: Pegem Akademi.
CR  - Aydin, I. (2009). Eğitim denetiminde değişim ihtiyacı ve yeni paradigmalar. [Need for Change in Educational Inspection and New Paradigms.] I. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi (221-224). Ankara: Temsen
CR  - Basar, H. (2000). Egitim denetcisi. (Besinci Baski). Ankara: PegemA Yayincilik.
CR  - Bilir, M. (1993). Turk Milli Egitim Sisteminde teftis alt sisteminin yapi ve isleyisine iliskin bir arastirma ozeti. [A research summary on the structure and functioning of the ınspection subsystem in Turkish National Education System.]. A.U. Egitim Bilimleri Fakultesi Dergisi, 25 (1), 251-284.
CR  - Blok, H., Sleegers, P., & Karsten, S. (2008). Looking for a balance between ınternal and external evaluation of school quality: Evaluation of the SVI Model. Journal of Educational Policy, 23(4), 379-395.
CR  - De Grauwe, A., & Naidoo, J. (2004). School evaluation for quality ımprovement. Retrieved	January, 14, 2012  from http://unescdoc.unesco.org/images/0013/00139804e.pdf
CR  - De Wolf, I. F., & Verkroost, J. (2007). Effects and side effects of ınspections and 	accountability in 	education: An overview of empirical studies.  Oxford Review of 	Education, 33(3), 379-396.
CR  - Ehren, M. C., Leeuw, F. L., & Scheerens, J. (2005). On the ımpact of Dutch educational supervision act. American Journal of Evaluation, 26 (1), 60-76.
CR  - Ehren, M. C., & Visscher, A. (2008). The relationships between school ınspections, school 	characteristics and school ımprovement. British Journal of Educational Studies, 56(2), 205-227.
CR  - Ehren, M. C., & Honingh, M. (2011). Risk-based school ınspections in the Netherlands: A 	critical reflection on ıntended effects and causal mechanisms. Studies in Educational Evaluation, 37, 239-248.
CR  - Ehren, M. C., & Swanborn, M. S. (2012). Strategic data use of schools in accountability 	systems. School Effectiveness and School Improvement, 23(2), 257-280.
CR  - Ehren, M. C., Altrichter, H., McNamara, G., & O’hara, J. (2013). Impact of school 	ınspections on ımprovement of schools – describing assumptions on causal 	mechanisms in six countries. Educ Asse Eval Acc., 25, 3-43.
CR  - Elmore, R. F., & Fuhrman, S. H. (2004). Research finds the first assumption of 	accountability. Phi Delta Kappan, 67(4), 9-14.
Eurydice (2004). Evaluation of Schools Providing Compulsory Education in Europe. Brussells: European Commission Directorate – General 
for Education and Culture.
CR  - Eurydice (2009). Organization of the education system in the Netherlands 2008/09. Retrieved April, 12, 2013 fromhttp://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/documents/eurybase/_full_reports/NL_EN.pdf.
CR  - Faubert, V. (2009). School Evaluation: Current practices in OECD countries and a literature review. OECD Working Papers, No. 42. Paris: OECD Publishing.
CR  - Inspectorate of Education the Netherlands. (2010). Risk-based Inspection as of Primary and 	Secondary Education 2009. Utrecht: 
Inspectorate of Education the Netherlands.
CR  - Janssens, F. J. K., & Van Amelsvoort, G. H. (2008). School self-evaluations and school ınspections in Europe: An exploratory study. Studies in Educational Evaluation, 34, 15-23.
CR  - Janssens, F. J. K., & De Wolf, I. F. (2009). Analyzing the assumptions of a policy program an ex-ante evaluation of “educational governance” in the Netherlands. American Journal of Evaluation, 30 (2), 411-425.
CR  - Karasar, N. (2005). Bilimsel arastirma yontemi. Ankara: Nobel Yayin Dagitim
CR  - Kayikci, K., & Sarlak, S. (2009). Ogretmen ve yoneticilerin ortaogretim kurumlarindaki	denetimin fonksiyonlarini gerceklestirme duzeyine iliskin gorus ve onerileri. [The opinions and suggestions of teachers and administrators on the level of functioning of inspection systems in 
secondary schools.]  I. Uluslararası Katilimli Egitim Denetimi Kongresi (pp. 289-296). Ankara: Temsen.
CR  - Malen, B. (1999). On rewards, punishments and possibilities: teacher compensation as an ınstrument for educational reform. Journal of Personnel Evaluation in Education, (12) 4, 387-394.
CR  - Matthews, P., & Sammons, P. (2004). Improvement through inspection. London: Ofsted.
CR  - Nichols, S. L., Glass, G. V., & Berliner, D. C. (2006). High-stakes testing and student achievement: does accountability pressure ıncrease student learning? Education Policy Analysis Archives, 14 (1).
CR  - Ofsted. (2011). Risk assessment of maintained schools and academies. Manchester: Ofsted.
CR  - Remi, T. (2011). School inspections: From control and regulation to support and counselling? Current Literature Review in Education, 1-16.
CR  - Rijcke, F. D. (2008). Inspection and schools – development and challenges in a european perspective. SICI Review, 12-15.
CR  - Scheerens, J., Van Amelsvoort, H. C., & Donoughue, C. (1999). Aspects of the organisational and political context of school evaluation in four european countries. Studies in Educational Evaluation, 25, 79-108.
CR  - SICI (2009). Flanders profile. Breda: SICI.
CR  - SICI (2012). The Netherlands profile. Breda: SICI
CR  - Standaert, R. (2000). Inspectorates of education in Europe: A critical analysis. Utrecht: Department for Educational Development, Ministry of Education, Flanders.
CR  - Van Bruggen, J.C. (2000). Inspection of schools as an engine for sustainable Change. Breda: SICI.
CR  - Van Bruggen, J. C. (2010). Inspectorates of education in Europe: Some comparative remarks about their tasks and work. Breda: SICI.
CR  - Whitby, K. (2010). School inspection: Recent experiences in high performing education systems. Berkshire: CFBT Education Trust.
CR  - Wilcox, B. (2000). Making school ınspection visits more effective. Paris: UNESCO International Institute for Educational Planning.
UR  - https://dergipark.org.tr/en/pub/ejer/issue//510925
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/623042
ER  -