TY - JOUR T1 - Şanlıurfa İli İçin İçme Suyu Kayıp ve Kaçaklarının Tespiti TT - Determination of Water Loss and Leak in Şanlıurfa City AU - Gerger, Reşit AU - Aslan, Adnan PY - 2019 DA - August Y2 - 2019 JF - Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi JO - HUMDER PB - Harran University WT - DergiPark SN - 2528-8733 SP - 26 EP - 35 VL - 4 IS - 2 LA - tr AB - Dünya genelindesu sıkıntısı yaşanması ile birlikte son zamanlarda su kayıplarının azaltılmasıile ilgili çalışmalar da giderek artmaktadır. Ülkemizde de su kayıplarınınönemi anlaşılmakta olup, su kayıplarının azaltılması ile ilgili 2014 yılındaOrman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından yönetmelik yayınlanmış olup,belediyelerin bu yönetmeliğe göre çalışmalar yapması ve su kayıplarını bellibir zaman dilimi içerisinde yönetmelikte belirtilen seviyelere düşürülmesiistenmektedir. Bu yönetmelik doğrultusunda Şanlıurfa ilinde su kayıplarınıntespiti için 7/2015 – 6/2016 dönemleri arasında Şanlıurfa Su ve Kanalizasyonİşleri tarafından bir çalışma düzenlenmiş, su dengesi çalışması yapılmıştır. Sudengesi çalışması sonucu şebekede meydana gelen kayıpların istenen seviyelerinçok üzerinde olduğu görülmüştür. Çalışma periyodunda yapılan ölçüm ve incelemelerde,içme suyu şebekesine verilen 76 132 363 m³’lük su miktarının, yaklaşık 37 640615 m³’ lük (%49.5) kısmının kaybolduğu tespit edilmiştir. Şebekede meydanagelen kayıpların büyük bir bölümünü ise 24 078 685 m³’lük (%31.5) miktar ilefiziksel kaçaklardan meydana geldiği sonucuna varılmıştır. Fiziksel kaçaklarınbu kadar yüksek seviyelerde olmasının ise şebekenin yönetmelikte belirtilen 60m’ nin çok üzerinde, 130 m’ ye yetişen yüksek basınçlarda işletiliyorolmasından kaynaklandığı görülmüştür. Çıkan sonuçlar, şebekede basınç yönetimininçok önemli olduğunu göstermiş, bu doğrultuda içme suyu şebekesi için 108 adetizole alt bölge düzenlenmiş, 85 adet izole alt bölgenin girişine basınç kırıcıvana kullanılacak şekilde projelendirilmiştir. KW - su kayıpları KW - basınç yönetimi KW - gelir getirmeyen su KW - su bütçesi N2 - With watershortages around the world, studies on reducing water losses have beenincreasing recently. In our country, the importance of water losses isunderstood and regulations related to the reduction of water losses have beenpublished by the Ministry of Forestry and Water Affairs in 2014. Themunicipalities are required to work according to this regulation and to reducethe water losses to the levels specified in the regulation within a certainperiod of time. In line with this regulation, a study was carried out bySanliurfa Water and Sewerage Works between the period of 7/2015 - 6/2016 forthe determination of water losses in Sanliurfa province and water balance studywas conducted. As a result of the water balance study, losses in the networkwere observed to be well above the desired levels. In the measurements andinvestigations carried out during the study period, it was determined that theamount of 76 132 363 m³ of water supplied to the drinking water network,approximately37 640 615 m³ (49.5%) part was lost. The majority of the losses occurred in thenetwork is 24 078 685 m³’ (31.5%) amounted to the result of physical leaks. Thehigh level of physical leaks is due to the fact that the network is operated athigh pressures up to 130 m, well above the 60 m specified in the regulation.The results show that pressure management is very important in the network, inthis direction, 108 district metered areas were arranged for the drinking waternetwork and 85 district metered areas were designed to use pressure breakervalves. CR - Kaynaklar[1] KABAKÇI, A., KARADOĞAN, H., 2003. İzmir İçme Suyu Sitemi Kaçak Azaltma Pilot Çalışması. VI. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi ve Sergisi, 08.10.2003, İzmir CR - [2] YILMAZ, A.G., 2005. İçme Suyu ve Kanalizasyon Bilgi Sistemi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 67 s. CR - [3] KARA, S., 2011. İçme Suyu Dağıtım Şebekelerinde Basınç Yönetimi ve Hidrolik Modellemenin Entegre Edilerek Su Kayıplarının İncelenmesi. Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Antalya, 150 s. [4] PALA, B., LATİFOĞLU, A., 2003. İçme Suyu Şebekelerinde Oluşan Su Kayıpları: Kayseri İli Örneği. V. Ulusal Çevre Mühendisliği Sempozyumu, 01.10.2003, s. 1-7 CR - [5] KARAKUŞ, C.B., YILDIZ, S., CERİT , O., 2010. Sivas Kent İçme Suyu Şebekesindeki Su Kayıpları ve Kayıp Oranını Azaltma Çalışmaları. Sivas Üniversitesi Mühendislik- Mimarlık Fakültesi Dergisi, c.25 (s.1); 1-10 s. CR - [6] MERZİ, N., ŞENDİL, U., YAĞIZ, E., POYRAZ, S., EKER., 1999. Ankara N8 İçme Suyu Şebekesinin Hidrolik Modelinin Kurulması. II. Ulusal Kentsel Altyapı Sempozyumu, 18.11.1999, Adana, s.259-270 CR - [7] ASLAN, B., 2016. İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerinde Su Kayıp ve Kaçaklarının Tespiti. İller Bankası A.Ş., Uzmanlık Tezi, 88 s. CR - [8] KARACA, Z., 2009. İçme Suyu Şebeke Sistemlerinde Su Kayıp ve Kaçaklarının Tespiti. Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 115 s.[9] YILDIZ, E., 2011. Evaluation of Performance and Optimum Valve Settings for Preesure Menagement Using Forecasted Daily Demand Curves by Artificial Neural Networks. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara, 206 s. CR - [10] HAMMERER, M., 2011. Actual Status in Water Loss Reduction. Water Utility Journal, c.1 ( s.2) ; 35-43 s. CR - [11] AMERICAN WATER WORKS ASSOCIATIONS (AWWA), 2006. Apparent and Real Losses. Water Utility Journal, c.2 ; 20-23 s. CR - [12] Şanlıurfa Water Supply System, Updated Water Balance & NRW Reduction Program Report, Project Name:Technical Assistance and Supervision for Şanlıurfa Wastewater Treatment Project, 36 s. CR - [13] www.tuik.gov.tr CR - [14] www.dsi.gov.tr UR - https://dergipark.org.tr/en/pub/humder/issue//512085 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/776857 ER -