TY  - JOUR
T1  - HİNT VE YUNAN MİTOLOJİLERİNDE ANDROJENLİK
AU  - Akmaz, Gökhan
PY  - 2019
DA  - May
JF  - Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
PB  - Dokuz Eylul University
WT  - DergiPark
SN  - 2147-4958
SP  - 68
EP  - 81
VL  - 6
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Bu çalışmanın amacı, toplumların mitolojileri vekültürlerinde yaşanan toplumsal cinsiyet rollerinin dönüşümünü ele almaktır.Mitoloji konulu bu çalışmanın temeli androjen özelliklere sahip Hint tanrısıŞiva olacaktır. Mitoloji'de androjenlik cinsiyetlerden önce yer-gök veışık-karanlık bütünselliğini zikreder, bu bütünsellik her şeyin birbiri iledaha yitirilmemiş bir holistik varoluşa işaret eder. Bu holistik yani bütüncüldünya anlayışında "hiyerarşi'ye kesinlikle yer yoktur, her şey kelimenintam anlamıyla 'eşittir'. Hiç bir 'şeyin' diğer bir 'şeye' üstünlüğünü iddiaetmediği bir "dünya düzeni": Bu egalitarizmin beraberinde getirdiğibaşka bir etkisi de bir anlamda iyi ve kötü'nün henüz ayrışmamış olmasıdır.Mitolojik anlamda bu "egalitarizm" anaerkiye tekabül etmektedir.Gelişen ataerkil din sistemleri ile beraber anaerki önemini gitgide yitirirken,mitolojilerde artık bu bütünlüğün ayrıştığını ve ayrışan bu parçalara bellideğerlerin atfedildiği görülmektedir. Yer, karanlığa ve bir anlamda cehennemibarındıran kötü evrene ve ölüler dünyasına tekabül ederken, gök aydınlığa vecennete ve eril olan tek tanrıya tekabül ettiğini görürüz. İşin gender(cinsiyet) açısından önemi gayet aşikardır: Yer, yani toprak, dişi ileilişkilendirilirken göğün erkek ile ilişkilendirildiğini görebilmek mümkündür.Ancak bu ayrışmanın beraberinde kültür tarihi açısından son derece sancılıetkileri beraberinde getirdiği söylenebilir: İnsanlık artık ötekileştirdiği herşeyi yer, karanlık ve cehennem ile aynı kefeye koyarken (inferiority),kendinden gördüğü her şeyi putlaştırıp yükseltme (superiority) eğiliminiedinerek bütün savaşlara ve felaketlere sebebiyet veren alışkanlıkları edinerektarihte kanlı sayfalar açmıştır: Savaşlar, ırkçılık, katliamlar hep buˈayrışma'nın devamı olarak görülebilir.Bu dualizmin mitolojide bir anlamda androjentanrılar veya varlıklar sayesinde aşıldığını görmek mümkündür. Androjenlik bubağlamda erkek (andros) ve kadın (gyn)'nin biraradalığı değil, bütün bu ayrışanve iki cinsiyetin temsil ettiği sembolik düzlemdeki özellikler bir arayagelerek kültürel bir ütopya oluşturduğunu söylemek mümkün olabilmektedir.
KW  - Mitoloji
KW  - Doğa- Kültür
KW  - Androjenlik
KW  - Cinsiyet rolleri
CR  - KAYNAKÇA
CR  - Kitap AdresleriAISKHYLOS, (2010). Oresteia: Agamemnon, Adak Sunucular, Eumenidler. Çeviren: ONAY, Yılmaz, İstanbul, Mitos Boyut Yayınları.BRIFFAULT, Robert. (1990). Analar. Çeviren: YEĞİN, Şemsa. İstanbul: Payel Yayınevi.CAMPBELL, Joseph (1972). Myths to Live By. New York: Penguin Press.COLLİNS, C. D. (1991). The Iconography& Ritual of Śiva at Elephanta. Delhi: Sri Satguru Publications.DANIÉLOU, Alain. (1992). Gods Of Love And Ecstasy. Rochester: Inner Traditions.ELIADE, Mircea. (2005). Dinler Tarihi. Çeviren: ÜNAL, Mustafa. Konya: Damla Ofset.ERHAT, Azra (2007). Mitoloji Sözlüğü (15. basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.EURIPIDES. (2010). Bakkhalar. Çeviren: Eyüboğlu, Sabahattin. Ankara: İş Bankası Yayınları.GÖTTNER-ABENDROTH, Heide (1997). Die Göttin und ihr Heros. Münih: Frauenoffensive Verlag.HANKISS, Elemer (2001). Fears and Symbols: An Introduction to the Study of Western Civilization. Budapeşte: Central European Univ Press.KAYA, Korhan. (2003). Hint Mitoloji Sözlüğü. Ankara: İmge Yayıncılık.KAYA, Korhan. (2001). Hinduizm. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.KAYA, Korhan. (1998). Hintlilerde Tanrı. İstanbul: Kaynak Yayınları.KAYA, Nevzat (2000). Der Gott des Grotesken. Eine literaturanthropologische Studie. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No.98.KURZKE, Hermann (1985).  Thomas MannWerk-Epoche-Wirkung. Münih: C. H. Beck Verlag.LEVI-Strauss, Claude (2000). Mythologica I: Das Rohe und das Gekochte. Frankfurt: Suhrkamp Verlag.LLOYD, Genevieve. (1996). Erkek Akıl. Çeviren: ÖZCAN, Muttalip. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.MAILAHN, Klaus (2011). Dionysos, Gott der Frauen. Eine mythologische Spurensuche. Münih: Grin Verlag.MALINOWSKI, Bronislaw (1996). Magie, Wissenschaft und Religion, Frankfurt: Fischer Verlag.NECATİGİL, Behçet ( 2002). 100 Soruda Mitologya. İstanbul: K Kitaplığı Yayınları.PLATON. (2012). Şölen. Çeviren: EYÜBOĞLU, Sabahattin- ERHAT, Azra. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.ROSENBERG, Donna (2000). Dünya Mitolojisi. Ankara: İmge Yayınları.STORL, Wolf-Dieter. (2004). Şiva- The Wild God Of Power And Ecstasy. Rochester: Inner Traditions.TÖKEL, D. A. (2000 ). Divan Şiirinde Mitolojik Unsurlar: Şahıslar Mitolojisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
CR  - İnternet Adreslerihttp://www.mythos-magazin.de/mythosforschung/mh_androgynie.pdf 17.11.2012.http://www.tiyatrodunyasi.com/makaledetay.asp?makaleno=846 19.11.2012http://www.friesian.com/gender.htm
UR  - https://dergipark.org.tr/en/pub/deuefad/issue//513870
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/710509
ER  -