TY - JOUR T1 - KIBRIS VE UYGUR TÜRK HALK MASALLARINDA ÖNE ÇIKAN BAZI MOTİFLER ÜZERİNE İNCELEMELER AU - Gökbulut, Burak AU - Yeniasır, Mustafa PY - 2017 DA - August JF - TÜRÜK Uluslararası Dil Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi PB - Yasin ŞERİFOĞLU WT - DergiPark SN - 2147-8872 SP - 123 EP - 137 VL - 1 IS - 10 LA - tr AB - Türkler,yüzyıllardır dünya kültürünün önemli bir parçası olmuş ve dünya kültürüne çokönemli katkılarda bulunmuşlardır. Türklerin bu zengin kültürü, yüzyıllarınbirikimiyle oluşmuş olan bir kültürdür. Türk halk edebiyatı da bu kültürün birparçasıdır ve çeşitli türleriyle âdeta bir hazine niteliğindedir. Birtoplumun içerisinden çıkan edebî eserler hem dönemin estetik anlayışına ışıktutar hem de kültürel kimliğin oluşumuna ve gelecek nesillere aktarılmasındaönemli bir işlevi yerine getirirler. Masallar da bu bağlamda sözünü ettiğimizedebî eserler içerisinde çok önemli bir rol oynamaktadırlar. Günümüzde Türkdünyasının farklı bölgelerine baktığımızda aralarındaki mesafe fiziki anlamdauzak olsa da kültüre dair birçok şeyin ortak olduğunu söyleyebiliriz. Bu durummasallarda da göze çarpmaktadır.Çalışmamızdaesas amacımız Türk dünyasının iki uzak noktasında bulunarak, derin Türkkültürünün kaynaklarıyla beslenen ve şekillen Uygur ile Kıbrıs Türklerininmasallarında yer alan ortak motifleri belirlemek ve daha sonra bu motiflerüzerinde inceleme yapmaktır. Buamaçla Kıbrıs Türk halk masalları ile Uygur Türk halk masallarında yer alanbazı motifleri tespit ederek bunların taşıdığı anlamları ve kökenlerinigöstermeye çalıştık. Kıbrıs Türk halk masalları ile Uygur Türk halkmasallarında tespit ettiğimiz bazı motifleri şu şekilde sıralamak mümkündür:Hızır, rüya, çocuksuzluk, aksakallı adam, demir, şekil değiştirme vs. KW - Motif KW - Masal KW - Kıbrıs KW - Uygur KW - Hızır KW - rüya KW - çocuksuzluk KW - aksakallı adam KW - demir KW - şekil değiştirme CR - ARTUN, Erman (2006). Anonim Türk Halk Edebiyatı Nesri, İstanbul: Kitabevi. CR - ASLAN, Namık (2004). Şekil Değiştirme Motifinin Anlatılarımızdaki Bazı Yansımaları Üzerine, Millî Folklor, 2004, Yıl 16, Sayı 64, 37-43. CR - BAKIRCI, Nedim. (2015). Ignacz Kunos’un Derlediği Masal Metinlerinde Yer Alan Mitolojik Unsurlar Üzerine Bir İnceleme. International Journal of Eurasia Social Sciences, Y. 6, S. 20, 183-210. CR - ÇAĞIMLAR, Zekiye (2008). Türk Halk Edebiyatında Av ve Avcı Kavramlarına Yüklenen Anlamlar. Emine Gürsoy Naskali ve Hilal Oytun Altun (Ed.). Av ve Avcılık Kitabı (383-414). İstanbul: Kitabevi. CR - ÇELEPİ, M. S. (2010). Dânişmend-nâme’de rüyaların işlevleri. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, 5/1, 263-280. CR - DUYMAZ, Ali (2001). Kerem ile Aslı Hikâyesi Üzerinde Mukayeseli Bir Araştırma, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. CR - ERGİN Muharrem (2012). Orhun Abideleri. İstanbul: Boğaziçi Yayınları. CR - ERGUN, Metin (1997). Türk Dünyası Efsanelerinde Değişme Motifi, C.I, Ankara: TDK Yayınları. CR - GÖKÇEOĞLU, Mustafa (2004). Efsanelerimiz, , Lefkoşa: Gökçeoğlu Yayınları. CR - KÖKSEL, Behiye (2012). Dede Korkut Kitabı'nda Dinî-Mitolojik Yardımcı Kahraman Motifi”. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Y. 16 S: 1, 73-88. CR - LETİP, Tursun ve YUNUS Hocahmet (1982). Uygur Helk Çöçekliri, Urumçi: Şincan Helk Neşriyati, C.3. CR - OCAK, Ahmet Yaşar (1985). İslâm-Türk İnançlarında Hızır Yahut Hızır-İlyas Kültü, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları. CR - ÖGEL, Bahaeddin (1995). Türk Mitolojisi, C.II, Ankara: Türk Tarih Kurumu. CR - ROUX, Jean-Paul (1994). Türklerin ve Moğolların Eski Dini, Çev.: Aykut Kazancıgil, İstanbul: İşaret Yayınları. CR - SAKAOĞLU, Saim (1980). Anadolu Türk Efsanelerinde Taş Kesilme Motifi ve Bu Efsanelerin Tip Kataloğu, Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınevi. CR - SÖNMEZ, Seniha (2008). Türklerde Dağ Kültü İnancı ve Altay, Tıva ve Sor Destanlarında Dağ, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir. CR - TOHTİ, Sattar (1987). Uygur Halk Çöçekleri, Urumçi: Şincan Halk Neşriyatı, C.8. CR - TÜRKAN, Kadriye (2008). Türk Masallarında Kahramanın ve Samanın Don Değiştirmesi Arasındaki Benzerlikler. Türkbilig, 15, 136-154. CR - TÜRKMEN Fikret ve Ferah Türker (2014). Geleneklerde ve İnanışlarda Demir. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, XIV/1, s.1-8. CR - TÜRKMEN, Fikret (1999). “Eski Türklerin İnançlarında Tabiat Kültü”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, İzmir: Ege Üniversitesi. CR - URAZ, Murat (1967). Türk Mitolojisi, İstanbul, Hüsnütabiat Matbaası. CR - YAKUP, Mirkamil ve Hesen Eli (1982). Uygur Halk Çöçekleri, Urumçi: Şincan Halk Neşriyatı, C.6. CR - YAZICI, Hasan (2009). Dede Korkut Hikâyelerinde Av. Acta Turcica Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, Y. 1, S. 1. CR - YILDIZ, Naciye (2009). “Türk Destanlarında Çocuksuzluk”. Millî Folklor, Y. 21, S. 82, 76-88. CR - YORGANCIOĞLU, Oğuz (1988). Kıbrıs Türk Folklorundan Derlemeler-Masallar I, Mağusa: Arif ve Canbulat Basımevi. CR - YORGANCIOĞLU, Oğuz (2006). Kıbrıs Türk Folklorundan Derlemeler-Masallar II, Mağusa: Arif ve Canbulat Basımevi. CR - YÜKSEL, Hasan Avni (1996). Türk Tasavvuf Geleneğinde Rüya, İstanbul: MEB Yayınları. CR - ZAMAN, Nurmuhemmet ve Şavdun Turgan (1982). Uygur Helk Çöçekliri, Urumçi: Şincan Helk Neşriyati, C.5. UR - https://dergipark.org.tr/en/pub/turuk/issue//517086 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/633099 ER -