TY  - JOUR
T1  - 1828-1829 OSMANLI RUS SAVAŞINDAN SONRA ERZURUM’UN MAHALLELERİNDEN VE OVA KÖYLERİNDEN RUSYA'YA GÖÇÜRÜLEN ERMENİLER
AU  - Aykun, İbrahim
PY  - 2019
DA  - July
Y2  - 2019
JF  - Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi
JO  - JSSR
PB  - Tokat Gaziosmanpasa University
WT  - DergiPark
SN  - 2564-680X
SP  - 409
EP  - 421
VL  - 14
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Mora isyanı Osmanlıdevletini uzun süre uğraştırmıştır. İngiltere ve Rusya gibi devletler sorunaRumlar lehine dahil olmuşlardır. 1827 yılında Rusya ve İngiltere arasındayapılan ve Rumlara muhtariyet verilmesini öngören antlaşmaya daha sonra Fransada dahil olmuştur. Üç devlet hazırladıkları protokolü Osmanlı devletine kabulettirmemeye zorlamak için Navarinde bulunan Osmanlı donanmasını imha ettiler.Bundan sonra gelişen olaylar bir Osmanlı-Rus savaşının çıkmasına sebep oldu.Doğu cephesinde harekete geçen Rus ordusu Kars başta olmak üzere pek çok yeriele geçirdiler. Erzurum ilk defa Rus işgaline uğradı. 14 Eylül 1829 yılındayapılan Edirne Antlaşmasıyla Ruslar bazı yerler hariç işgal ettikleri yerleriboşattılar. Bu savaştan sonra Ruslar Doğu Anadolu’dan çok sayıda ErmeniyiRusya’ya göçürdüler. Bunun Erzurum açısından sosyal ve ekonomik açıdan ağırsonuçları oldu.
KW  - Erzurum
KW  - Osmanlı Devleti
KW  - Rusya
KW  - Ermeni
CR  - Şerafeddin Turan, 1829 Edirne Antlaşması, DTCF Dergisi, Cilt 9, Sayı 1-2 (1951), s. 137.   Beydilli, Kemal, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşında Doğu Anadolu’dan Rusya’ya Göçürülen Ermeniler, Belgeler XIII/17 Ank. 1988, s. 34.  BOA. HH. Nr. 42833-D  BOA. HH. Nr. 42437.  Puşkin, Aleksandr Sergeyeviç, Erzurum Yolculuğu (Çev. A. Behramoğlu), İst. 1982.  Beydilli, Rusya’ya Göçürülen Ermeniler, s.386-387.  Ahmed Lütfi, Tarih-i Lütfi II, İst. 1290, s. 76.  BOA. HH. Nr. 42741-D.  Beydilli, Rusya’ya Göçürülen Ermeniler, s.368.  BOA. HH. Nr. 36432-H.; Turan, Şerafettin, 1829 Edirne Andlaşması, Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi IX/1-2, s. 142.  Beydilli, Rusya’ya Göçürülen Ermeniler, s.387.  BOA. HH. Nr. 42863.  Beydilli, Rusya’ya Göçürülen Ermeniler, s.387-388.  BOA. HH. Nr. 36432-F.  BOA. HH. Nr. 42863.  Beydilli, Rusya’ya Göçürülen Ermeniler, s.392  Bu defterlerden Erzurum’mun merkezden göçürülenler BOA. HH. Nr. 43065-O : köylender göçürülenler ise BOA. HH. Nr. 43065-P ‘de kayıtlıdır ve çalışlanın esas kaynağını teşkil etmektedir.-  Bayezid ve Eleşkirt taraflarından göçürülenlerin listesi de J.D. Maloma tarafından  Rusça olarak “Li-st of Inhabited Places in Deistricts of Bayazid and Alashkert” adıyla ,”İzvest. İmp.Russ. Geog. Soc. Cauc. Sect.V, s. 1877-78/ yayınlanmıştır.   Allen, W.E.D.-Muratoff, Paul, 1828-1921 Türk- Kafkas Sınırındaki Harplerin Tarihi, Ank., 1966, s.288.  BOA.HH.Nr. 43065-O: : BOA.HH.Nr. 43065-P.  Bu bahsedilen yerlerden göçenlerin köy köy kayıtları için bkz. BOA. HH. Nr. 43065-R.   Cevdet Küçük Tanzimat Devrinde Erzurum. (Basılmamış Doktora Tezi 1975), s. 122.   İlhan Pınar, Moriz Wagner’in Gözüyle Erzurum, Tarih ve Toplum (Temmuz 1997) sayı 163, s. 56.  BOA. HH. Nr. 43155-A.  BOA. HH. Nr. 43155-A.  BOA. HH. Nr. 43155-A.  BOA. HH. Nr. 42721.
UR  - https://dergipark.org.tr/en/pub/gopsbad/issue//528865
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/751172
ER  -