TY  - JOUR
T1  - ÇEVRE SORUNLARINA EĞİTİMLE FARKINDALIK OLUŞTURMA
TT  - CREATING AWARENESS WITH ENVIRONMENTAL PROBLEMS
AU  - Kayan, Ahmet
PY  - 2019
DA  - January
DO  - 10.26809/joa.2018548658
JF  - Journal of Awareness
JO  - JoA
PB  - Rating Academy
WT  - DergiPark
SN  - 2149-6544
SP  - 481
EP  - 496
VL  - 3
IS  - 5
LA  - tr
AB  - Çevre denildiğinde genelde canlıların içinde yaşadığı ortam ve koşullarkastedilmektedir. Genel olarak çevresel ortamı canlı ve cansız varlıklaroluşturmaktadır. Çevrenin canlı varlıkları insan, hayvan, bitki vemikroorganizmalar; cansız varlıkları ise hava, su, toprak, sıcaklık, ısı, nemve ışık gibi unsurlar oluşturmaktadır. Çevre sorunları, genelde insanlarınsonradan oluşturduğu çevrenin doğal çevreye etkileri ve yapay çevrede meydanagelen olumsuzluklar şeklinde belirtilebilir. Bu bağlamda, insan kaynaklı çevresorunlarının nedenlerine bakıldığında temelde, insan merkezli doğa anlayışının,sanayileşmenin, kentleşmenin, nüfus artışının, turizmin ve sanayi devrimindensonra tüketim toplumunun ürünü olan yeni tüketim alışkanlıklarının olduğugörülmektedir. Sanayi devrimine kadar insanlar çevre ile uyumlu ve çevreylebarışık bir şekilde yaşıyorlardı. Bu nedenle Sanayi Devriminden önce ortayaçıkan çevre sorunları tabiatın kendi kendini yenileyebilmesi özelliği sayesindeinsanlık için sorun teşkil etmeden kendiliğinden çözebiliyordu. AydınlanmaFelsefesinden önceki dünya görüşü olan Ortaçağ’ın Organik Dünya Görüşü, akla veinsani değerlere dayalı olup, bilginin amacı tabiat olaylarını açıklamaktanibaret olmuştur. Organik dünya görüşü, insanı doğanın parçası olarak gören biranlayış bağlamında şekillenmiştir. Ancak organik dünya görüşü, 17. Yüzyıldayerini mekanik dünya görüşüne bıraktı. Bu anlayışın kökenleri, Bacon,Descartes, Newton ve Galileo’ya kadar götürülebilir. Bu düşünürleringeliştirdikleri metotlar “Bilimsel Devrim” adını almıştır. Bilimsel Devrim,organik görüşün sahip olduğu kutsallıktan uzaklaşarak doğanın bir makine halinegelmesine, doğayı insanın kullanımına, sömürüsüne açık bir hale dönüştürmüştür.İnsan yaşamını tehdit eden, doğal dengenin bozulmasına neden olan gelişmelerAydınlanma Felsefesi ile başlamıştır. Doğa ile uyum yerine doğaya hâkim olmailkesini benimsemiş olan Aydınlanma Felsefesi ile insanlık bilimsel yöndendoğaya egemen olmaya çalışmıştır. Fukuyama bunu şu şekilde ifade etmiştir:Üstün konumu insana, doğaya egemen olma, ondan yararlanma ve onu kendiamaçlarına göre yönlendirme hakkını veriyor. Modern doğa bilimi bunu mümkünkıldı. Burada modern bilimden kastedilen, Aydınlanma felsefesinin getirmişolduğu rasyonel anlayıştan hareketle oluşturulan Bilimsel Devrim’dir. Sonuçtainsan, doğa ile uyumlu yaşamak yerine, doğayla arasındaki ilişkiyi çıkarilişkisine dönüştürmüştür. İnsan, doğayı kendisine sunulmuş bir armağan olarakgörüp, doğayı çıkarları için kullanma hakkını kendisinde görmeyebaşlamıştır. İnsanın çevreye olanalgısının değişmesine neden olan ve insanı çevre sorunlarının odağı halinegetiren bakış açısının temelinde Bacon, Descartes ve Newton gibi biliminsanlarının dile getirdiği ve doğanın insanın emrine sunulmuş ve her türlütüketilebilecek bir ürünmüş gibi değerlendirilmesini de içeren bu yeniparadigma olmuştur. Sonuçta insan;doğayı kendi amaçları doğrultusunda sömürüp, doğal kaynakları tüketip,çevreyi mahveden bir “tüketiciye” dönüşmüştür. AydınlanmaFelsefesiyle bilimsel olarak tabiata üstünlük sağlayan insanoğlu SanayiDevrimiyle de teknolojik olarak üstünlük sağlamıştır. Teknolojik ilerlemeyi enüst seviyede başaran insan, bu başarısını insan-doğa ilişkisini belirlemedegösterememiş, tüketime yönlendirilen ve her şeyin talan edildiği bir toplumsalyapı inşa edilmiştir. Yapılan çalışmalar göstermektedir ki; insanlar günümüzdesanayi devriminde önceki dönmelere göre her yıl yaklaşık bir milyon yılakarşılık gelen fosil yakıt tüketmektedirler. Fosil yakıtların yanmasıylaatmosfere yayılan karbondioksit, iklim değişikliğine neden olurken, yeryüzününısınmasında etkili olan en önemli sera gazlarına da sebep olmaktadır.Karbondioksidin küresel ısınmadaki payı %53.2, CFC’lerin (klora, flora, karbon)payı %21.4, metanın payı %17.3, azot oksidin payı ise %8.1’dir. Yapılançalışmalarda Çin %30, ABD %15 ile en fazla sera gazı üreten iki ülkekonumundadır. Sadece bu iki ülkenin gaz emisyonlar, dünyanın gittikçe ısınmasıiçin yeter de artar. Bu gazların bu kadar çok miktarda salınımı devam etikçe,dünyanın ısısı da artmaya devam edecektir. Zira, karbondioksit doğada 50-200yıl, metan gazı 10 yıl, CFC’ler 150-650 yıl, azot oksitler ise 150- 170 yılkalmaktadır. Dolayısıyla Sanayi Devrimi sonrası ortaya çıkan ve gün geçtikçe artançevre sorunları tehlikeli boyutlara ulaşmıştır. Bu tür nedenlerle günümüzdeçevre, insanoğlunun en çok ilgilendiği konulardan biri olmuştur. Çevre sorunluhale geldiği için bu ilgi etkisini azaltmak yerine güncelliğini koruyaraksürmektedir. Yaşanılan zorluklar, çevreyle ilgilenmeyi, geçici ilgi duymanınötesine taşımaktadır. Çevre sorunları mikro boyuttan makro boyuta taşınmıştır.Zira küresel ısınma, atmosferin zarar görmesi gibi sadece insanlığı değil,bütün canlı türlerini ve dünya yaşamını yok edecek tehlikeli boyutlaragitmektedir. Aydınlanma Felsefesiyle bilimsel olarak, Sanayi Devrimiyle teknikolarak doğaya üstünlük sağlamış olan insanoğlu durmadan doğayı tahrip etmekteve çevre sorunlarına neden olacak faaliyetlerine devam etmektedir. Doğayı tahripeden, çevreyi yaşanmaz hale getiren insanoğlu bilinçlenerek çevre sorunlarınıönleyebilir. Çevre sorunlarını önlemek ve var olan çevre sorunlarını gidermekiçin insanların bu konuda bilinçlenmesinden başka çıkar yol görünmemektedir.Çevre bir insan hakkıdır ama insanların çoğu bu hakkının yerine getirilipgetirilmemesini farkında değildir. İnsanoğlu çevre sorunları karşısında birçıkmaz ve büyük bir tehlike ile karşı karşıyadır. Onu bu çıkmazdan kurtaracakolan da onun bilinçlenmesi ve eğitim yoluyla olayların farkında olmasıdır. Birkonuda bilinçlenmek, sorumlu davranmak ve zararlı davranışlardan kaçınmak içinyapılması gereken ne iyi yol eğitimle farkındalık oluşturmaktır. Bu çalışma,çevre sorunlarının giderilmesi, yeni çevre sorunlarının ortaya çıkmasınınönlenmesi ve insanların sorumlu davranması için eğitimle farkındalık oluşturmakamacıyla yapılmaktadır.
KW  - Çevre
KW  - Çevre Sorunları
KW  - Eğitim
KW  - Farkındalık
N2  - The environment is generally meant to be the environment and conditions in which living beings live. In general, the environment is composed of living and non-living beings. The living beings of the environment are human, animal, plant and microorganisms; Their lifeless assets are elements such as air, water, soil, temperature, heat, humidity and light. Environmental problems can be stated as the effects of the environment created by people on the natural environment and negativity in the artificial environment. In this context, when we look at the causes of human-induced environmental problems, it is seen that the human-centered nature understanding, industrialization, urbanization, population growth, tourism, and new consumer habits are the products of the consumer society after the industrial revolution. Until the industrial revolution, people lived in harmony with the environment and in a way that was in harmony with the environment. For this reason, the environmental problems that arose before the Industrial Revolution could be solved by themselves without causing problems for the humanity. The medieval world view of the Middle Ages before the Philosophy of Enlightenment was based on reason and faith, and the purpose of the knowledge was to explain natural phenomena. The organic worldview has been shaped in the context of an understanding of human being as part of nature. However, the organic world view was replaced by the mechanical world view in the 17thcentury. The roots of this understanding can be traced back to Bacon, Descartes, Newton and Galileo. The methods developed by these thinkers are called Scientific Revolution. The Scientific Revolution has turned nature away from the sacredness of the organic vision and transformed nature into a machine, making nature open to human exploitation and exploitation. Developments that threaten human life and cause deterioration of natural balance have started with Enlightenment Philosophy. With the Philosophy of Enlightenment which adopted the principle of dominating nature instead of harmony with nature, humanity tried to dominate nature in a scientific way. Fukuyama states this in the following way: His superior position gives him the right to dominate nature, to exploit him and to orient him for his own purposes. Modern natural science made it possible. What is meant by modern science is the Scientific Revolution, based on the rational understanding of Enlightenment. In the end, instead of living in harmony with nature, man has transformed the relation between nature and nature. Human beings see nature as a gift presented to him, and he has the right to use nature for his own interests. This new paradigm, which includes scientists like Bacon, Descartes and Newton, is the basis of the perspective that leads to a change in human perception of the environment and makes human beings the focus of environmental problems. The result is human; it has become exploit consumer etic that exploits nature, consumes natural resources and destroys the environment. With the Philosophy of Enlightenment, scientifically superiority to human beings has achieved technological superiority with the Industrial Revolution. The human being achieving the highest level of technological progress has been built to a social structure in which this success cannot be determined in determining the human-nature relationship, driven by consumption, and everything is plundered. Studies have shown that; Nowadays people consume fossil fuels that correspond to about one million years each year according to previous revolutions in the industrial revolution. Carbon dioxide emitted to the atmosphere with the burning of fossil fuels causes climate change while the most important greenhouse gases that are effective in the warming of the earth are also in need. The share of carbon dioxide in global warming is 53.2%, the share of CFCs is 21.4%, the share of methane is 17.3%, the share of nitrogen oxide is 8.1%. In the studies conducted, China is the country that produces the most greenhouse gases with 30% and 15% USA. Only the gas emissions of these two countries are enough for the world to warm up. The temperature of the earth will continue to increase because of such a large amount of release of these gases. Because carbon dioxide in nature 50-200 years, methane gas 10 years, CFCs 150-650 years, nitrogen oxides 150- 170 years remain. Therefore, the environmental problems that arose after the Industrial Revolution and increased day by day have reached dangerous dimensions. Due to such reasons, the environment is one of the subjects that human beings are most interested in. Since the environment becomes problematic, it does not reduce the effect of the interest and continues to be updated. The imperatives are to take care of the environment beyond the temporary interest. Environmental problems have been moved from micro to macro. Global warming is not only mankind, like the damage of the atmosphere, but also dangerous dimensions that will destroy all living species and world life. With the Enlightenment Philosophy, human beings, who have been technically superior to nature by the Industrial Revolution, have been continuing their activities to destroy the nature and cause environmental problems. Human being destroying the environment and making the environment uninhabitable can prevent environmental problems by being conscious. In order to prevent environmental problems and to eliminate the environmental problems, there is no way to get people out of this way. The environment is a human right, but most people are not aware of the fulfillment of this right. Human beings are faced with a dead end and a great danger to environmental problems. What will save him from this predicament is his awareness and awareness of the events through education. What is the best way to be aware, to behave responsibly and to avoid harmful behavior is to create awareness through education. This study is carried out in order to raise environmental awareness, prevent the emergence of new environmental problems and raise awareness with people in order to act responsibly
CR  - Ardoğan, R. (2012). Tüketim, Nüfus Ve Çevre Sorunları: Orantısız Denklem, Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 4, 81-106
CR  - Baudrillard, J. (2017). Tüketim Toplumu. Çev: Nilgün Tutal ve Ferda Keskin,İstanbul: Ayrıntı Yayınları
CR  - Durning, A.(1998). Ne Kadarı Yeterli? Çev: Sinem Çağlayan, Ankara: Tübitak – Tema Vakfı Yayınları
CR  - Ehrlich, P. R. (1976). Nüfus Bombası. Çev: Nurullah İ. Tolon, Ankara: Ayyıldız Matbaası
CR  - Ertekin, K. G., (2011). Avrupa Birliği Çevre Politikaları ve Sürdürülebilir Kalkınma
Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi, http://iibfdergisi.ksu.edu.tr/download/article-file/107656 [Erişim Tarihi: 10 Kasım 2018].
CR  - Fukuyama, F. (2015). Tarihin Sonu ve Son İnsan. Çev: Zülfü Dicleli, İstanbul: Profil Yayıncılık
Görmez, K. (2015). Çevre Sorunları, Ankara: Nobel Yayıncılık
Gül, F. (2013). İnsan-Doğa İlişkisi Bağlamında Çevre Sorunları ve Felsefe, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 14, 17-21
CR  - Kadıoğlu, M. (2007). 99 Sayfada Küresel İklim Değişimi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
CR  - Kahvecioğlu, Y. (2004). Tüketim Toplumu, Ekolojik Risk ve Türkiye, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
CR  - Karakehya, N. (2013). Tüketim Toplumunun Çevresel Etkileri, International Conference On Eurasian Economies, Session 6C: Bölgesel Konular, 778-782
CR  - Karasu, M. A. (2016). Çevresel Kıtlık, Etnik Kimlik ve Çatışma –Suriye Örneği-, Doğu Akdeniz Üniversitesi, K.K.T.C., 24-44
CR  - Kaya, E., Şentürk, H., Danış, O., Şimşek, S. (2007). Modern Kent Yönetimi I, İstanbul: Okutan Yay.
CR  - Kıray, M. (2003), Kentleşme Yazıları, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
CR  - Keleş, R. (2015). Kentleşme Politikası, 14. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi
CR  - Keleş, R. ve Hamamcı C. (1998). Çevre Bilim, Ankara: İmge Kitabevi
CR  - Keleş, R., Hamamcı, C. ve Aykut, Ç. (2009). Çevre Politikası, Ankara: İmge Kitabevi
CR  - Kılıç, S. (2006). Modern Topluma Ekolojik Bir Yaklaşım, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 2, 108-127
CR  - Lynas, M. (2009). 6 Derece. Çev: Duygu Akın, Kutlukhan Kutlu ve Aysun Yavuz, İstanbul: NTV Yayınları
CR  - ÖZER, İnan, (2005). Kentleşme Kentlileşme ve Kentsel Değişme, Ekin Kitapevi, Bursa
CR  - Öztürk, K. (2002). Küresel İklim Değişikliği ve Türkiye’ye Olası Etkileri, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 1, 47-65
Savaş, H. (2012). Tüketim Toplumu, Çevre Performans İndeksi ve Türkiye’nin Çevre Performansının İndekse Göre Değerlendirilmesi, Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 4, 132-148
CR  - Şahin, Ç. E. (2013). Tüketim Toplumu: Mükemmele Evrilen Politika, Research Gate, 1-30
CR  - Toros, A., Ulusoy, M. ve Ergöçmen, B., (1997), Ulusal Çevre Eylem Planı, Nüfus ve Çevre, Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı Yay.
CR  - Türk, A., (1998), Çevre ve İnsan, (Ed: Merih KIVANÇ, Ersin YÜCEL), Anadolu
CR  - Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi, Eskişehir: İlköğretim Öğretmenliği Lisans Tamamlama Programı
CR  - Türkiye Çevre Vakfı, (1997). Nüfus, Çevre ve Kalkınma Konferansı, Ankara: Tükiye Çevre Vakfı Yayını
CR  - Yurdugul, H. (2018, 8 Ağustos). Yetişkinlerin Eğitimi, http://www.ebit.hacettepe.edu.tr/cv_halil_yurdugul.html [Erişim Tarihi: 8 Ağustos 2018].
CR  - Yücel, F. (2003). Sürdürülebilir Kalkınmanın Sağlanmasında Çevre Korumanın ve Ekonomik Kalkınmanın Karşıtlığı ve Birlikteliği, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 11, 100-120
CR  - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Atıklar ve Yok Olma Süreleri, file:///C:/Users/Win10_TR/Desktop/okunacaklar/bunlari_biliyormusunuz.pdf [Erişim tarihi: 2 Nisan 2018].
CR  - https://www.epa.gov/ghgemissions/global-greenhouse-gas-emissions-data#Country [Erişim Tarihi: 16 Nisan 2018].
CR  - https://www.greenpeace.org/international [Erişim Tarihi:16 Nisan 2018].
UR  - https://doi.org/10.26809/joa.2018548658
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/662246
ER  -