TY  - JOUR
T1  - Rus-Türk İlişkileri Perspektifinden Rusya’nın Doğu Anadolu Politikaları
TT  - Russian Politics towards East Anatolia from the Perspective of Russian-Turkish Reletions
AU  - Attar, Aygün
PY  - 2007
DA  - February
JF  - Erdem
PB  - Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı
WT  - DergiPark
SN  - 1010-867X
SP  - 1
EP  - 18
VL  - 15
IS  - 45-46-47
LA  - tr
AB  - Osmanlı ile Rusya arasında fiili olarak 1700 yılından itibaren başlayangerginlik ve savaş dönemi genel bir bakış açısı ile dünyanın en uzunsavaş dönemlerinden birisi olduğunu söylemek mümkündür. Bu savaşdöneminde taraflar dönemin askeri-politik kuralları gereğince birbirlerine karşı çeşitli stratejiler geliştirmişlerdir. Bunlar genellikle karşı tarafınaskeri ve ekonomik yönlerini mahvetmeye yönelik fiziki saldırılar idi.Ancak xıx. yüzyılda politik anlayış çok daha ince bazı kurgular geliştirdive politikanın bir devamı olan askeri stratejiler de bundan etkilendi.Özellikle etnik yapılar üzerinden rakip devletin gücünü kırmaya, iç huzursuzluk çıkarmaya yönelik bu girişimler çok uluslu devletler için çokdaha sıkıntılı bir süreç yarattı. Devletler bu politika sayesinde savaşyolu ile elde edecekleri bir bölgeyi isyan ettirme veya hâkimlerine sırtçevirme yolu ile ele geçirmek veya topraklarını rakip devletten ayırmasayesinde çok daha az maliyetli bir şekilde amaçlarına ulaşmaya başladılar. Rusya’ da da bu politik anlayış xıx. yüzyılın hemen başlarındakendisini göstermiştir. Rusya bir yandan Balkanlarda Bulgarları, Sırpları, Hırvatları, Yunanları panslavist ideoloji yolu ile Osmanlı devletindenkoparmayı hedeflerken Güney bölgelerindeki Ermenileri dini aynılık,Kürtleri de milliyetçi ideolojinin aşılanması yolu ile Osmanlı ülkesindekarışıklık çıkarmalarını ve hatta olabiliyor ise ayrılmalarını amaçlayanpolitikalar üretmişlerdir. Bunu yaparken Ruslar son derece dinamikbir bilim camiasına sahip olmalarının avantajını sonuna kadar kullandılar. Dünyaca isim yapmış bilim adamları bu politikalar merkezindeneşr yaparlarken bilimi manipüle etmekten de geri durmamışlardır.Onların çalışmaları da Osmanlı ülkesinde önemli politik hadiselerin yaşanmasına neden olmuştur. Böylelikle şunu diyebiliriz ki Moskova vePetersburg’da ve diğer önemli kentlerde üniversitelerde üretilen teoriler, ajanlar ve konsoloslar sayesinde Osmanlı toprakları içinde pratiğegeçirilmiştir.Makalemizde Rusya’nın Ermeni ve Kürtlere yönelik politikalarını irdeleyerek özellikle xıx. yüzyılda tarihçilik yolu ile ortaya çıkarılan toplumsal ayrılık ve aykırılıkları inceleyerek üzerinde çokça söz söylenenönemli bir konuyu aydınlığa kavuşturmaya gayret edeceğiz.
KW  - Rusya
KW  - Osmanlı devleti
KW  - Ermeniler
KW  - Kürt aşiretleri
KW  - büyük elçi
KW  - entelektüeller
N2  - Within a general perspective it is possible to say that the period ofwar and tension which commenced between the Ottoman Empire andRussia in 1700 is the longest war period ever been witnessed worldwide. During this period of war, parties have developed various strategiesin compliance with military-political regulations of the period. Thesestrategies generally consisted of physical attacks aimed to destroy themilitary and economic forces of the opposing side. However in the19th century political comprehension elaborated much more intricatespeculations and the military strategies which were the continuance ofthese policies were affected by these speculations. These attempts aiming to deplete the power of the opposing state and to create internalunrest especially by exploiting ethnical structures engendered distressed times for multinational states. Because of this policy, states beganto attain their objects with lower costs by provocating riots in the region and making them turn their back on their rulers or by separatingtheir lands from that of opposing side’s and consequently conqueringthe land easily. This political comprehension arouse in the beginningof the 19th century in Russia. While planning to separate the Bulgarians, Serbians, Croatians and Greeks of the Balkans from the OttomanEmpire by planting Panslavist ideology, Russia also developed strategies in order to incite chaos and make them break up from the Empireby inseminating religious uniformity ideologies among Armenians inthe southern region and nationalist ideologies among Kurdish people.During the implementation of these strategies Russians benefited fromthe advantages of having an extremely dynamic science community.Even world-renowned scientists haven’t abstained from manipulatingthe science while making publications within the circle of these policies. Their works have given rise to important political incidences in theOttoman Empire. Thus we may state that the theories produced in theuniversities in Moscow, Petersburg and other important cities were putinto practice with the help of agents and consuls within the borders ofOttoman Empire.In our paper we will attempt to clear up an important matter whichhas long been subject of debate by explicating the policies of Russiaover Armenians and Kurds and especially by studying the social disunity and disagreement in the 19th century revealed thanks to historiography.
CR  - Arşivler
Arhiv Vneşney Politiki rossiyskogo İmperii (Rusya).
CR  - Azerbaycan Milli Savunma Bakanlığı Arşivi (Azerbaycan).
CR  - Başbakanlık Osmanlı Arşivi(Türkiye).
CR  - Genelkurmay Başkanlığı Askeri Tarih ve Strateji Etüt Dairesi Bakanlığı Arşivi.
CR  - Gosudarstvennıy Arhiv Rossiyskoy Federatsii (Rusya).
CR  - Kaynaklar
Akgül S, “Doğu Anadolu’da Osmanlı-Rus Rekabeti ve Kürtler”, Osmanlı kitabı içinde, Ankara 1999.
CR  - Arzumanlı V – Musrafa N, Tarihin Kara Sehifeleri, Bakı 1998.
CR  - Avyarov, Osmanlı-Rus ve İran Savaşlarında Kürtler (1801-1900), çev. M. Varlı (Hako Xanî), İstanbul 1995.
CR  - Aydoğan E, İttihat ve Terakki’nin Doğu Politikası (1908-1918), İstanbul 2005.
CR  - Baskakov N. A, Russkie familii tyurskogo proishojdeniya, Moskva 1979.
CR  - Boisard Marsel A, Batı Dayatmacılığı ve İslam, çeviren A. Batur, İstanbul 2002.
CR  - Butkov P. G, Materialı dlya novoy istiorii Kavkaza, s.1722-1803 gg, SPb. 1823, ç.I-III.
CR  - Dadrian V. N, The History of Armenian Genoside. Etnic Confilict from the
CR  - Balkans to Aratolia to the Caucasus, Oxford 1995.
CR  - Degoev V, Boşlaya İgra na Kavkaze: istoriya i sovremennost, Moskva 2003.
CR  - Gafurov A, İmya i istoriya, Moskva 1987.
CR  - Golikov İ, Deyaniya Petro Velikogo, Moskva 1848, t. XVIII.
CR  - Gruşevskiy M. S, İstoriya Ukraynı-Rusi, Lvov 1904-1905(c.I-III), 1903(c.IV), 1905(c. V).
CR  - Gumilev L. N, Eski Ruslar ve Büyük Bozkır Halkları, Türkçe çev. A. Batur, İstanbul 2003, c. II.
CR  - Güven V. F, Türkiye’de Siyasi Kürtçülük Hareketleri (1923-1995), Ankara 1999.
CR  - Hasanlı C, SSRİ – Türkiye Soyug Öüharibenin Sınag Meydanı, Bakı 2005.
CR  - İzady Mehrdad R, Bir El Kitabı Kürtler, Türkçe çev. C. Atila, İstanbul 2004.
CR  - Lyaşevskiy S, İstoriya hristianstva v zemle Russkoy s I v. po XI v i oçerki popredıstoii Rossii, New York – Brooklin 1967.
CR  - Mansurov A, Belıe pyatna istorii i perestroyka, Bakı 1990.
CR  - McCarthy J, Ölüm ve Sürgün, Türkçe çev. B. Umar, İstanbul 1998.
CR  - Presnyakov A. Y, Lektsii po ruskoy istorii, Moskva 1938.
CR  - Rişvanoğlu M, Saklanan Gerçek:Kurmançlar ve Zazaların Kimliği, Ankara 1994, c. II.
CR  - Rohat, Kürdoloji Biliminin 200 Yıllık Geçmişi (1787-1987), İstanbul 1992 (2. bsk).
CR  - Somukian M. J, Empires in Conflict: Armenia and the Great Powers: 1895-1920, New-York 1995.
CR  - SSCB Bilimler Akademisi Tarihi Eserleri, Ed. B. D. Grekov, Moskova 1938 kitabı içinde A. A. Lalayan’ın “Taşnaksütyun Partisinin Karşı-devrimci Faaliyetleri”.
CR  - Şahmatov A. A, “K voprosu o polskom vliyanii na drevnerusskiyegovorı”, Russkiy filologiçeskiy vestnik, No: 1, Varşava 1913, s. 1-12.
CR  - Şahmatov A. A, Drevneyşiye subı russkogo plemenı, Petersburg 1919.
CR  - Üşümezsoy Ş, Kürt “Kim”liği, İstanbul 2005.
CR  - Vernadsky G, The Origins of Russia, Oxford 1959; aynı müel, Ancient Russia, New Haven 1952.
UR  - https://dergipark.org.tr/en/pub/erdem/issue//540481
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/671800
ER  -