TY - JOUR T1 - Kış Kentleri İçin Yaya Bölgesi Planlama Yaklaşımları ve Erzurum Kent Ölçeğinde Fırsatlar TT - PEDESTRIAN ZONE PLANNING APPROACHES FOR WINTER CITIES AND OPPORTUNITIES IN ERZURUM CITY SCALE AU - Karahan, Faris PY - 2019 DA - December Y2 - 2019 JF - ATA Planlama ve Tasarım Dergisi JO - ATA PTD PB - Ataturk University WT - DergiPark SN - 2618-608X SP - 69 EP - 78 VL - 3 IS - 2 LA - tr AB - Yayabölgeleri; kentlerde yoğun taşıt ve yaya trafiğinin karmaşıklığının azaltılmasıamacıyla; alış-veriş merkezleri ile ticaret bölgelerinde, alanın günün bellisaatlerinde taşıt trafiğine kapatılması, konut-yerleşim alanlarında ise taşıttrafiğinin yavaşlatılarak yönlendirilmesi ile yaya dolaşım ve alış-verişmerkezi olarak oluşturulan, insanlara güvenli ve rahat hareket olanağı sunançok yönlü işlevlerle donatılmış kentsel açık kamusal alanlardır. Günümüzdegiderek artmakta olan motorlu araç kullanımları ve mekanların araçlara göredüzenlenmesi yayaların rahat, konforlu, güvenli ve sağlıklı dolaşım olanağınıkısıtlamaktadır. Bu yüzden kentsel planlamalarda; kent içi gezinti ve yeşilalanları artırmak için yaya odaklı tasarımlara ağırlık verilmektedir.Dünyadayapılmış yaya bölgeleri düzenlemeleri kentlerde aktif yaşam alanları sağladığıgözlemlenmektedir. İsveç Stockholm’de “Torg”, Danimarka Kopenhagen’da“Stroget”, Avusturya’da Viyana, İsviçre’de Zürih, Batı Almanya’da Münih,Rusya’da St-Petersburg kentlerindeki çalışmalar kentsel tasarım konusunda kışkentlerinde yapılabilecek modern, ferah ve örnek yaya bölgeleri planlamalarıbarındırmaktadır.Yayabölgeleri kentlerde yoğun taşıt ve yaya trafiğinin azaltılması amacıylaalış-veriş merkezleri ve ticari bölgelerde günün belli saatlerinde taşıttrafiğine kapatılan alanlardır. Yaya bölgeleri aynı zamanda konut-yerleşimalanlarında ise taşıt trafiğinin yavaşlatılarak yönlendirilmesi ileoluşturulan, insanlara güvenli ve rahat hareket olanağı sunan çok yönlüişlevlerle donatılmış kentsel açık kamusal alanlardır.İsveçStockholm’de “Torg”, Danimarka Kopenhagen’da “Stroget”, Avusturya’da Viyana,İsviçre’de Zürih, Batı Almanya’da Münih, Rusya’da St-Petersburg gibi kışkentlerinde modern yaya bölgeleri uygulamaları olduğu bilinmektedir.Çalışma sonucunda Erzurum için taşıt trafiği,yaya sirkülasyonu, fonksiyonel ve estetik kaygılar değerlendirilerek kısa veorta vadede (1) Cumhuriyet Caddesi (Filgeçti Köprüsü-Çifte Minareli Medrese),(2) Erzurum Kalesi ve çevresi, (3) Üçkümbetler çevresi, (4) Atatürk Evi çevresi(Çaykara Caddesi ile Yukarı Mumcu Caddesini birbirine bağlayan ulaşım hattı,(5) Atatürk Üniversitesi Yerleşkesi 40. Yıl Anıtı ile Yabancı DillerYüksekokulu arasında kalan alan ve (6) Atatürk Üniversitesi Konukevi 1-2arasında kalan ticari ve sosyal alan yaya bölgesi yaklaşımı içerisinde alan/yolve/veya koridor olarak belirlenmiştir. KW - Kış Kentleri KW - Yaya Bölgeleri KW - Kentsel Planlama KW - Kentsel Tasarım N2 - Pedestrian zones are areas that are closed to vehicle traffic in shopping centers andcommercial zones at certain times of the day in order to reduce the heavy vehicle and pedestriantraffic in cities. Pedestrian zones are urban open public spaces in residential and residentialareas, which are created by slowing the traffic of vehicles and providing safe and comfortablemovement.It is known that there are applications of modern pedestrian zones in winter cities such as Stockholm, Sweden “Torg”, Denmark Kopenhagen “Stroget”, Vienna in Austria, Zurich inSwitzerland, Munich, West Germany, the city of St Petersburg in Russia.At the end of the study, traffic, pedestrian circulation, functional and aesthetic concerns wereevaluated for Erzurum and determined pedestrian zones as (1) Cumhuriyet Street (FilgeçtiBridge-Double Minaret Madrasah), (2) The Erzurum Castle and its surroundings, (3) Vaultsand its environment, (4) the Vicinity of Ataturk House (Çaykara Street Mumcu Street thatconnects up with a transportation line (5), on the Campus of Ataturk University 40. YearMemorial, and the area between the School of Foreign Languages and (6)Commercial andactivity areas between Atatürk University Guesthouse 1-2. CR - Bayraktar, A., Aslanboğa İ.,. Özkan B, Güney A., Türkyılmaz B., 1987. İzmir Kenti İçinde Halkın Açık Alan Gereksinimini Karşılamak Amacı İle Bazı Yol ve Meydanların Taşıt Trafiğinden Arındırılması Olanakları Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniv. Araştırma Fonu Proje No:063, Bornova, İzmir, 20s. CR - Birişçi Yıldırım T., Özel, A. E. ve Oktay, P. 2002. Yaya Bölgeleri Planlama Ve Tasarımı: Çanakkale Çarşı Caddesi Yaya Yolu Örneği'nde, Uluslararası Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi'nde Sunulan Bildiri, Gazi Üniversitesi, Ankara. CR - Cebeci, Ö.F, Çakılcıoğlu M., 2001. Ulaşımda Gözden Kaçan Ayrıntı: Yaya. İstanbul’da Kentiçi Ulaşım Sempozyumu. TMMOB Makine Mühendisleri Odası, 28-29 Haziran, İstanbul. CR - Çağlar, N; 1992. Konut Alanları ve Alışveriş Merkezlerindeki Kent Sokaklarının Çağdaş Tasarımları Üzerine Bir Araştırma. A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Doktora Tezi (Basılmamış), Ankara. CR - Çetin,B., Ö.Köse ve Ş:Bayram; 1991. Çağdaş Kentlerde Yaya Bölgeleri. E.Ü.Z.F. Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Lisans Tezi (Basılmamış), Bornova. CR - Göçer, O., 1977. Şehirsel Alanların Performanslarının Saptanmasında Yardımcı Olabilecek Standartlar. İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yayınları Sayı:2, İstanbul.Rubenstein, H. M., 1992, Pedestrian Malls, Streetscapes and Urban Spaces, John Wiley& Sons, Inc. USA. CR - Şişman E.E, Kırzıoğlu I, 2002. Erzurum Kent Merkezinde Yaya Bölgesi Olabilecek Kent Mekan Birimlerinin Saptanması ve Projelendirilmesi Üzerinde Bir Araştırma. Trakya Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Dergisi B Serisi, Cilt 3, No 2, 127-139, Edirne CR - Özkan B., E.V. Küçükerbaġ, E. Malkoç ve H. Sönmez; 2001. İzmir’deki Bazı Yaya Bölgelerinin Görsel Analiz Çalışması. CR - Öztan, Y., 2004. Yaşadığımız Çevre ve Peyzaj Mimarlığı. Tisamat Basım San., Ankara, 304s. CR - Yalçınkaya, F. 2007. Ankara-Bahçelievler Aşkabat Caddesinin (7. Cadde‟nin) Yayalaştırılmasının Peyzaj Mimarlığı Açısından İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Ankara. CR - Yuen, B. and Chor, C. H., 1998 Pedestrian Streets in Singapore. Transportation 25: 225–242. Kluwer Academic Publishers. The Netherlands.Yıldırım, T., B., Özel, A. E. ve Oktay, P., (2002) Yaya Bölgeleri Planlama Ve Tasarımı: Çanakkale Çarşı Caddesi Yaya Yolu Örneğinde, Uluslararası Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi, Gazi Üniversitesi, Ankara. CR - Zafer, B.; 1996. Yaya Bölgeleri Planlama İlkeleri. E.Ü.Z.F. Peyzaj Mimarlığı Böl. Bölümü, İzmir. CR - URL-1 https://tr.wikipedia.org/wiki/Erzurum CR - URL-2 http://www.erzurum.gov.tr/cografi.asp CR - URL-3 http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist CR - URL-4 https://tr.wikipedia.org/wiki/Erzurum#Erzurum_Kalesi.2C_Saat_Kulesi CR - URL-5 http://www.mekan360.com/360fx_erzurumuckumbetler-erzurum-merkez.html UR - https://dergipark.org.tr/en/pub/ataplanlamavetasarim/issue//546251 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/907916 ER -