TY  - JOUR
T1  - Müdürlerin Güç Temelinin Öğretmenlerin Mesleğe Yönelik Tutumuna Etkisi
TT  - The Effect of Principals’ Power Basis on Teachers’ Professional Attitude
AU  - Karakaş, Ahmet
AU  - Kırbaç, Metin
PY  - 2019
DA  - October
Y2  - 2019
DO  - 10.29129/inujgse.550283
JF  - İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi
JO  - Inonu University Journal of the Graduate School of Education
PB  - Inonu University
WT  - DergiPark
SN  - 2547-9393
SP  - 36
EP  - 65
VL  - 6
IS  - 12
LA  - tr
AB  - Amaç: Bufenomenografik araştırmanın amacı, kamuya ait okullarda görev yapmakta olanöğretmenlerin ifadelerinden yola çıkarak, bir okul müdürünün güç temeline(kaynağına) ilişkin kaç farklı algılama olabileceğini, bu algılama yollarınınöğretmenlerin mesleğe yönelik tutumlarına etkileriyle birlikte ortaya koymak veortaya konulan algılamaları ilgili alan yazın çerçevesinde incelemektir.Yöntem: Buaraştırmada, nitel araştırma metodolojisi kapsamında fenomenografi desenitercih edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 eğitim öğretim yılındaMalatya ilinde görev yapan 14 öğretmen oluşturmaktadır. Çalışma grubununoluşturulmasında maksimum çeşitlilik örneklemesi yaklaşımı esas alınmıştır.Araştırma verileri yarı yapılandırılmış görüşme yöntemiyle elde edilmiştir.Bulgular: 14öğretmenle yapılan yüz yüze görüşmelerin fenomenografik analizi sonucunda, birokul müdürünün güç temelinin sekiz farklı şekilde algılanabildiği görülmüştür.Bu güç temelleri en fazla algılanandan başlanarak sırasıyla kişisel olmayanzorlayıcı güç, kişisel zorlayıcı güç, pozisyona dayalı meşru güç, kişisel ödülgücü, kişisel olmayan ödül gücü, doğrudan bilgi (ikna) gücü, negatif uzmanlıkgücü ve yapılan iyiliğe dayalı meşru güçtür.Sonuçlar ve Öneriler: Araştırmabulguları neticesinde mesleğe yönelik tutumun kullanılan güç temelindenetkilendiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu araştırma, okul yönetimi sürecinde esasalınan güç temellerinin öğretmenler tarafından nasıl algılandığını ortaya koyanbulgularıyla müdürlere okul yönetiminde etkili güç temellerine ilişkin sağlıklıbir perspektif geliştirmeleri bakımından fayda sağlayabilir.
KW  - Güç temelleri
KW  - mesleki tutum
KW  - fenomenografi
N2  - Purpose: The aim of this research is, to reveal how manyconceptions of a principal can be related to the basis of power (source), toshow the effect of different ways of conception on teachers’ professional attitudes and to examine conceptions in thecontext of the relevant field.Design & Methodology: Inthis study, a phenomenographic design was used within the scope ofqualitative research methodology. The research covers 14 teachers in theprovince of Malatya during the 2018-2019 education period (The study group wasselected by maximum sampling approach). The acquisition of the research datawas conducted through face-to-face interviews.Findings: As a resultof the phenomenological analysis of interviews, it was seen that the powerbasis of the principals was perceived in eight different ways; impersonalcoercive power, personal coercive power, legitimate position power, personalreward power, impersonal reward power, direct informational (persuasive)power, negative expert power and legitimatepower of reciprocity.Implications& Suggestions: As aresult of the research findings, it was concluded that the attitude towards theprofession was affected by the power bases used. This research can providebenefits to principals in developing a healthy perspective on effective powerfoundations in school management with the findings of how teachers perceive thefoundations of power in school management process.
CR  - Afzalur Rahim, M. (1986). Some psychometric properties of two measures of French and Raven bases of power. The Journal of Psychology, 120(5), 465-472.
CR  - Ajzen, I. & Fishbein, M. (1977). Attitude-behavior relations: A theoretical analysis and review of empirical research. Psychological Bulletin, 84(5), 888.
CR  - Akgül, R. (2013). Ortaöğretim kurumlarındaki yöneticilerin yönetimde gücü kullanma stillerinin öğretmen algılarına göre örgütsel bağlılığa etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
CR  - Altınkurt, Y., Yılmaz, K., Erol, E. & Salalı, E. T. (2014). Okul müdürlerinin kullandığı güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişki. Journal of Teacher Education and Educators, 3(1), 25-52.
CR  - Aslanargun, E. (2009). İlköğretim ve lise müdürlerinin okul yönetiminde kullandığı güç türleri (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
CR  - Aşkar, P.  & Erden, M. (1987). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeği. Çağdaş Eğitim, 121(12), 8-11.
CR  - Barnard, A., McCosker, H. & Gerber, R. (1999). Phenomenography: A qualitative research approach for exploring understanding in health care. Qualitative Health Research, 9(2), 212-226.
CR  - Bowden, J. A. & Walsh, E. (2000). Phenomenography. Melbourne: RMIT University Press.
CR  - Burke, R. J. & Wilcox, D. S. (1971). Bases of supervisory power and subordinate job satisfactions. Canadian Journal of Behavioural Science/Revue Canadienne Des Sciences Du Comportement, 3(2), 183.
CR  - Corbett, J. M. (1994). Critical cases in organisational behaviour. Houndmills, Basingstoke, Hampshire and London: The Macmillan Press LTD.
CR  - Cömert, M. (2014). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ile okul müdürlerinin kullandıkları örgütsel güç kaynakları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
CR  - Dall'Alba, G., Walsh, E., Bowden, J., Martin, E., Marton, F., Masters, G., ... & Stephanou, A. (1989). Assessing understanding: A phenomenographic approach. Research in Science Education, 19(1), 57-66.
CR  - Demir, A. (2014). Örgütsel vatandaşlık davranışının öncülü olarak okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları (Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
CR  - Doğan, C. (2002). Uludağ Üniversitesi sınıf öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine karşı tutum ve düşünceleri. XI. Eğitim Bilimleri Kongresi, 23-26.
CR  - Erchul, W. P., & Raven, B. H. (1997). Social power in school consultation: A contemporary view of French and Raven's bases of power model. Journal of School Psychology, 35(2), 137-171.
CR  - Erkuş, A., Sanlı, N., Bağlı, M. T. & Güven, K. (2000). Öğretmenliğe ilişkin tutum ölçeği geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 25(116).
CR  - Fishbein, M. & Ajzen, I. (1975). Belief, attitude, ıntention, and behavior: An Introduction to theory and research. Reading, MA: Addison-Wesley.
CR  - French, J.R.P. & Raven, B. (1968). The bases of social power. In D. Cartwright and A. Zander (Eds.), Group dynamics: Research and theory, (pp. 259–269). New York: Harper & Row. (Orijinal çalışma 1959’da yayınlanmıştır).
CR  - Gemmill, G. R. & Wilemon, D. L. (1972). The product manager as an influence agent. The Journal of Marketing, 36(1), 26-30.
CR  - Griffiths, J., Speed, S., Horne, M., & Keeley, P. (2012). 'A caring professional attitude’: What service users and carers seek in graduate nurses and the challenge for educators. Nurse Education Today, 32(2), 121-127.
CR  - Hinkin, T. R., & Schriesheim, C. A. (1989). Development and application of new scales to measure the French and Raven (1959) bases of social power. Journal of Applied Psychology, 74(4), 561.
CR  - Holm, U. (2002). Empathy and professional attitude in social workers and non‐trained aides. International Journal of Social Welfare, 11(1), 66-75.
CR  - Jackson, N. & Carter, P. (2007). Rethinking organisational behavior: A poststructuralist framework. London: Pearson Education.
CR  - Kağıtçıbaşı, Ç. & Cemalcılar, Z. (2014). Dünden bugüne insan ve insanlar: Sosyal psikolojiye giriş. İstanbul: Evrim.
CR  - Karakaş, A. (2018). Öğretmenlerin müdürlerin güç temeline ilişkin algılamaları: Fenomenografik bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
CR  - Kayalı, M. (2011). Okul müdürlerinin kullandıkları örgütsel güç kaynakları (Uşak ili örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
CR  - Koşar, S. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin yönetimde gücü kullanma stilleri ile örgüt kültürü arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
CR  - Koşar, S. & Çalık, T. (2011). Okul yöneticilerinin yönetimde gücü kullanma stilleri ile örgüt kültürü arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(4), 581-603.
CR  - LaPiere, R. T. (1934). Attitudes vs. actions. Social forces, 13(2), 230-237.
CR  - Larsson, J., & Holmström, I. (2007). Phenomenographic or phenomenological analysis: Does it matter? Examples from a study on anaesthesiologists’ work. International Journal of Qualitative Studies on Health and Well-being, 2(1), 55-64.
CR  - Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Newbury Park, CA: Sage.
CR  - Mann, M. (1986). The Sources of Social Power: Volume 1, A History of Power from the Beginning to AD 1760. New York: Cambridge University Press.
CR  - Marton, F. (1981). Phenomenography: Describing conceptions of the world around us. Instructional Science, 10(2), 177-200.
CR  - Marton, F. (1986). Phenomenography: A research approach to investigating different understandings of reality. Journal ofTthought, 21(3), 28-49.
CR  - Marton, F. (1988), Phenomenography: A research approach to investigating different understanding of reality, in Sherman, R.R. and Webb, R.B. (Eds), Qualitative Research in Education: Focus and Methods, Routledge, London, pp. 140-160.
CR  - Marton, F. (1994, November). The idea of phenomenography. In Conference Proceedings, Phenomenography: Philosophy and practice QUT, Brisbane (pp. 7-9).
CR  - Marton, F. & Pong, W.Y. (2005). On the unit of description in phenomenography. Higher Education Research and Development. 24(4), 335-348.
CR  - Marton, F. & Svensson, L. (1979). Conceptions of research in student learning. Higher Education, 8(4), 471-486.
CR  - Offermann, L. R., & Schrier, P. E. (1985). Social influence strategies: The impact of sex, role and attitudes toward power. Personality and Social Psychology Bulletin, 11(3), 286-300.
CR  - Orgill, M. (2012), “Phenomenography”, in Seed, N.M. (Ed.), Encyclopedia of the Sciences of Learning, Springer, New York, pp. 2608-2611.
CR  - Osteraker, M. (2002), Phenomenography as a research method in management research, http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.199.5234&rep=rep1&type=pdf adresinden erişilmiştir.
CR  - Özaslan, G. (2006). Eğitim yöneticilerinin güç tipi tercihlerinin değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
CR  - Özaslan, G. (2017). French ve Raven Perspektifiyle Kişilerarası Gücün Temelleri. Editörler Yılmaz, E. ve Yılmaz, H. (Ed.) Eğitimden Damlalar içinde (s. 35-60). Konya: Palet Yayınları.
CR  - Özaslan G. (2018). Principals’ conceptions of their current power basis revealed through phenomenography. Journal of Educational Administration, 56(2), 220-235.
CR  - Özhan, T. (2016). Okul müdürlerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeylerine yönelik görüşleri arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
CR  - Pars, M. Ş. (2017). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
CR  - Pfeffer, J. (1992). Managing with power: Politics and influence in organizations (New Ed.). Boston: Harvard Business Press.
CR  - Podsakoff, P. M., & Schriescheim, C. A. (1985). Field studies of French and Raven's bases of power: Critique, reanalysis, and suggestions for future research. Psychological Bulletin, 97(3). 387-411.
CR  - Polat, S. (2010). Okul öncesi yöneticilerinin kullandıkları yönetsel güç kaynaklarına ilişkin öğretmen algıları ile öğretmen motivasyonu arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
CR  - Raven, B. H. (1965). Social influence and power. In I.D. Steiner and M. Fishbein (Eds.), Current studies in social psychology (pp. 371–382). New York: Holt, Rinehart, Winston.
CR  - Raven, B. H. (1992). A power/interaction model of interpersonal influence: French and Raven thirty years later. Journal of Social Behavior & Personality. 7(2), 217-244.
CR  - Raven, B. H. (1993), The bases of power: Origins and recent developments. Journal of Social Issues, 49, 227–251. doi:10.1111/j.1540-4560.1993.tb01191.x
CR  - Raven, B. H. (2008). The bases of power and the power/interaction model of interpersonal influence. Analyses of Social Issues and Public Policy, 8(1), 1-22.
CR  - Raven, B. H., Schwarzwald, J., & Koslowsky, M. (1998). Conceptualizing and measuring a power/interaction model of interpersonal influence. Journal of Applied Social Psychology, 28(4), 307-332.
CR  - Salancik, G. R. & Pfeffer, J. (1977). Who gets power and how they hold on to it: A strategic-contingency model of power. Organizational Dynamics, 5(3), 3-21.
CR  - Säljö, R. (1979). Learning about learning. Higher Education, 8(4), 443-451.
CR  - Säljö, R. (1981). Learning approach and outcome: Some empirical observations. Instructional Science, 10(1), 47-65.
CR  - Semerci, Ç. (1999). Öğrencilerin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutum ölçeği. Eğitim ve Bilim, 23(111).
CR  - Sezgin, F. & Koşar, S. (2010). İlköğretim okulu müdürlerinin güç stilleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 273-296.
CR  - Schmidt, R. H., and Bruner, J. G. (1981). A professional attitude toward humaneness. Wildlife Society Bulletin (1973-2006), 9(4), 289-291.
CR  - Schriesheim, C. A., Hinkin, T. R., & Podsakoff, P. M. (1991). Can ipsative and single-item measures produce erroneous results in field studies of French and Raven's (1959) five bases of power? An empirical investigation. Journal of Applied Psychology, 76(1), 106.
CR  - Sin, S. (2010). Considerations of quality in phenomenographic research. International Journal of Qualitative Methods, 9(4), 305-319.
CR  - Smith, M. B. (1968). Attitude change. International encyclopedia of the social sciences, 1(17), 458-467.
CR  - Svensson, L. (1997). Theoretical foundations of phenomenography. Higher Education Research & Development, 16(2), 159-171.
CR  - Uçar, L. (2016). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç türleri ve örgütsel depresyon düzeyi: Bir ilişkisel tarama modeli (Yüksek Lisans Tezi). Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Siirt.
CR  - Üstüner, M. (2006). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 12(1), 109-127.
CR  - Vatansever, S. (2017). Ortaokul yöneticilerinin güç tipi tercihlerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
CR  - Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
CR  - Yorulmaz, A. (2014). Ortaöğretim kurumlarındaki okul yöneticilerinin örgütsel güç kaynakları ve kullanma düzeyleri (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
CR  - Weber, M. (1947). The Theory of Social and Economic Organisation. (T. Parsons, Dü., A. M. Henderson, & T. Parsons, Çev.) New York: The Free Press, Glencoe, Illinois & The Falcon's Wings Press.
CR  - Wicker, A. W. (1969). Attitudes versus actions: The relationship of verbal and overt behavioral responses to attitude objects. Journal of Social issues, 25(4), 41-78.
UR  - https://doi.org/10.29129/inujgse.550283
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/708013
ER  -