TY  - JOUR
T1  - KIRGIZ ŞİİRİNDE ‘AKAN SU’ AKIMI İLE YAPILAN TABİAT GÜZELLEMESİNİN ÇAĞRIŞIMLARI ÜZERİNE (CEÑİCOK KÖKÖ UULU, TOGOLOK MOLDO VE BARPI ALIKULOV’UN ŞİİRLERİ ÖRNEĞİNDE)
AU  - Kundakcı, Mustafa
PY  - 2019
DA  - June
DO  - 10.17498/kdeniz.557352
JF  - Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi
JO  - Karadeniz | Black Sea | чёрное море
PB  - Hayrettin İVGİN
WT  - DergiPark
SN  - 1308-6200
SP  - 203
EP  - 218
IS  - 42
LA  - tr
AB  - Edebî türler içerisinde yaygın biçimde kullanılan şiirler,anlam bakımından çok katmanlı metinlerdir. Kelimelerin seçimi ve kendisine hasistifi sayesinde oldukça yoğun bir anlatım özelliği gösteren şiirlerde sadeceduygular ele alınmaz. İnsanlar, olaylar ve tabiat şairin ilk temasından sonraşiire girer. Şairin bu unsurlara teması şiire giren insanlara, olaylara vetabiata şiirin doğduğu zamanın şartlarını da ekler. Bu şartlar, okuyucununşiirde doğrudan görebileceği şekilde verilebileceği gibi, dolaylı olarakanlaşılabilecek daha derin bir boyutta da aktarılabilir. Dönemin koşulları,şairleri ortak bir duygu durumunda buluşturduğunda şiirlerde de ortak temalarınkullanıldığı akımlar ortaya çıkar.Kırgız edebiyatında XIX. yüzyılın ikinci yarısından yakınzamana kadar şiirlerde kullanılan ortak temalardan biri de ‘akan su’dur. Daha çok ‘akan su’ temasıetrafında bir tabiat güzellemesi şeklinde söylenen şiirlerde dönemin toplumsalsorunlarına dair izlerin de bulunması mümkündür. Baskı ve zulmün özelliklefakir bir aile ortamında yetişen şairlerin yöneticileri eleştirmesine imkânvermediği bir ortamda şiirlerde doğrudan dönemde yaşanan zorlukları anlatandetayların olması beklenemez.Kırgız şiir geleneğinin içerisinde yetişen Ceñicok Kökö Uulu,Togolok Moldo ve Barpı Alıkulov’un ‘akan su’ temalı şiirlerinde daha çok tabiatgüzellemesi yapılmaktadır. Şairler kişileştirme yoluyla anlattıkları ‘akan su’temasını ideal bir insan ve ideal bir toplum için model olacak şekilde işler.Şiirlerin doğrudan anlattıkları dışında alegorik bir şekilde dolaylı yoldanyani çağrışımlar yoluyla aktardıkları içerisinde toplum hayatına yönelikdetaylar üzerinde durulmuştur.
KW  - Kırgız şiiri
KW  - akan su
KW  - Ceñicok Kökö Uulu
KW  - Togolok Moldo
KW  - Barpı Alıkulov
CR  - KAYNAKÇAAkayev, A. (2003). Kırgız Devlet Geleneği ve Manas (1. Baskı). (Çev. S. İbrahimova, E. Rahmanov,T. Şimşek). İstanbul: Da Yayınları.Akmataliyev A., Mukasov M. (Yay. haz.). (2015).Залкар Акындар Сериясы III. Том – Жеңижок. Bişkek: Бийиктик плюс.Akmataliyev A., Mukasov M., Şeyşekanova A., (Yay. haz.). (2015).Залкар Акындар Сериясы VI. Том – Тоголок Молдо, Алдаш Молдо. Bişkek: Бийиктик плюс.Alimov, U. (2003). Kırgızistan’da Akınlar ve Akınlık Geleneği. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisan Tezi.Arıcan, O. (2013). Çağdaş Kırgız Şiirinin Stilistik Hususiyetleri Üzerine. Turkish Studies, Cilt 8, Sayı 4, s.193-199.Arvas, A. (2011). ‘Akınlık’ ve ‘Âşıklık’ Geleneği Arasındaki Bazı Ortaklıklar (Togolok Moldo Örneği). Turkish Studies, Cilt 6, Sayı 3, s. 513-522.Bayrak İşcanoğlu, İ. (2017). Kırgız Kültüründe Su Kültü ve Bağımsızlık Sonrası Kırgız Kadın Yazarların Eserlerine Yansıması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 1, Özel Sayı. 2, s.296-306.Çolakoğlu, E. (2009).  Ortak Bir Değer Olarak Su ve Su Etiği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 5 sayı 9, s.109-116.Jaanbaeva, K. (2015). Аккан Суу Темасы Адабиятта.  http://arch.kyrlibnet.kg/uploads/KNUZHAANBAEVAK.2015-6.pdf, Erişim Tarihi: 08.04.2019.Kapağan, E. (2015). Kırgız şiirinde Ekim Devrimi (1. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.Kara, F. (2013). Kırgız Sovyet Devletinin Oluşması. The Journal Of Academic Social Science Studies, Cilt 6, Sayı 2, s.1749-1767.Kayıpov, S. Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi - Kırgız Edebiyatı, C.31. (Çev. İ.T. Kallimci, A. Kutlu, K. Kulamşayev). Http://Ekitap.Kulturturizm.Gov.Tr/Tr-78589/Kirgiz-Edebiyati-----İ---31cilt.Html, Erişim Tarihi: 11.04.2019.Oymak, İ. (2010). Anadolu’da Su Kültünün İzleri. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Cilt 15, Sayı 1, s.35-55.Özgen, N. (2014). Yirminci Yüzyılın İlk Yarısında Kırgız Edebiyatı Tarihi (1900-1950) (1. Baskı), Ankara: TDK Yayınları.Roux, J. P. (2014). Orta Asya Tarih ve Uygarlık (1. Baskı). (Çev. L. Arslan Özcan). İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
UR  - https://doi.org/10.17498/kdeniz.557352
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/744282
ER  -