TY - JOUR T1 - 19. Yüzyılda Osmanlı Topraklarında Eğitimci Bir Misyoner: Wilson Amos Farnsworth’un Kapadokya Faaliyetleri TT - An Educator on a Mission in Ottoman Lands in the 19th Century: Wilson Amos Farnsworth’s Cappadocia Activities AU - Kaçmaz, Ercan AU - Figenkaplan, Büşra PY - 2019 DA - June Y2 - 2019 DO - 10.26466/opus.560699 JF - OPUS International Journal of Society Researches JO - opus PB - İdeal Kent Yayınları WT - DergiPark SN - 2528-9527 SP - 2776 EP - 2796 VL - 11 IS - 18 LA - tr AB - 19. yüzyıl ve 20. yüzyıl Osmanlı Devleti’nindeğişime açık olduğu bir dönemdir. Zikredilen dönemlerde hükümet, devletidaresinin yanında, sivil ve askeri okulları, ticaret odaları gibi sivilorganizasyonları, tarikatları ve nihayet hâlâ dini eğitimin en iyi temsilcileriolan medreseleri kontrolü altına alıp; kendi zihniyeti ve ideolojisidoğrultusunda şekillendirmek sureti ile gücünü büyük bir oranda arttırmakistiyordu. Fakat hükümetin gerçekleştirmek istediği bu reformlar; savaş, siyasiistikrarsızlık ve ekonomik dalgalanmalar nedeniyle büyük ölçüde altyapıdanyoksundu ve durum genel olarak stabil değildi. 19. ve 20. yüzyılda, Osmanlıdevlet yapısı içerisinde hemen her gün yeni kanunlar çıkıyor, birine alışmadanöteki devreye sokuluyordu. Bir yıldan fazla görevde kalan eğitim bakanıneredeyse yok gibiydi. Bu durum bile, dönemin ne kadar çalkantılı, dalgalı veistikrarsız olduğunu göstermesi açışından oldukça çarpıcıdır. Sistem değişincekurumların değişmesi de kaçınılmazdı. Batı’da modernleşme, radikal sistemdeğişiklikleri olmadan gerçekleştiği için eski sistemin kurumları kolaylıklaıslah edilebilmiştir. Osmanlı’nın isemodernleşmesi geleneğe karşı başlamıştır. Bu durum Osmanlı topraklarınımisyoner eğitimcilerin faaliyetlerini kolayca gerçekleştirebilecekleri bir alanhaline getirmiştir. Bunlardan birisi de Wilson Amos Farnsworth olmuştur.Farnsworth, Osmanlı Devleti’nin bu durumunu fırsata çevirerek, Amerikan BoardTeşkilatı aracılığı ile dünyanın bir ucundan diğer ucu olan Kapadokya bölgesinemisyonerlik faaliyetlerini gerçekleştirmek adına gelmiştir. Bu çalışma, 19.yüzyıl döneminde eğitim anlamında oluşan boşlukların yabancı misyonerlertarafından nasıl doldurulmaya çalışıldığına dair bir tablo çizecektir. KW - Osmanlı KW - 19. Yüzyıl KW - Eğitim KW - Modernleşme KW - Misyoner N2 - 19th century and 20th century is a period when theOttoman state was open to change. In the mentioned periods, the governmentwanted to increase the power of the state by the state administration as wellas the civil organizations such as civilian and military schools, chambers ofcommerce, sects, and finally by taking control of madrasahs, which are the bestrepresentatives of religious education, and by shaping them in line with theirown mentality and ideology. However, these reforms, which the government wantedto carry out, lacked much infrastructure due to war, political instability andeconomic fluctuations, and the situation was not stable. In the 19th and 20thcenturies, almost every day, new laws emerged within the Ottoman statestructure, and one was engaged in the other without getting used to. Theminister of education, who spent more than a year in office, seemed almostabsent. Even this situation is quite striking to show how volatile, fluctuatingand unstable the period is. When the system changed, it was inevitable for theinstitutions to change. In the West, because the modernization took placewithout radical system changes, the institutions of the old system could easilybe reformed. Ottoman modernization began against tradition. This situation hasmade the Ottoman lands an area where missionary educators can easily carry outtheir activities. One of them was Wilson Amos Farnsworth. Farnsworth turnedthis chance into an opportunity by the American Board to carry out itsactivities from one end of the world to the other end of the Cappadocia region.This study will focus on of how the gaps in the educational sense of the periodare tried to be filled by foreign missionaries. CR - Akyüz, Y. (2011). Osmanlı döneminden cumhuriyete geçilirken eğitim-öğretim alanında yaşanan dönüşümler. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1 (2), 9-22. CR - Alkan, M. Ö. (2008). Osmanlı İmparatorluğu’nda modernleşme ve eğitim. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 6 (12), 9-84. CR - Anderson, R, (1872). History of the missions of the American board of commissioners for foreign missions to the oriental churches. Vol. I. Boston: Congregational Publishing Society. CR - Bozaslan, B. M. ve Çokoğulları, E. (2015). Osmanlı’dan cumhuriyet’e modern eğitimin inşası: Devletin kurtarılmasından devletin kurulmasına. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7 (3), 309-329. CR - Brigette C. K. (2011). Finding Aid for American Board of Commissioners for Foreign Missions Records, Section 12, Missionary Research Library Archives, 1878-1958. Accessed on the 3rd of March 2019 from https://library.columbia.edu/content/dam/libraryweb/locations/burke/fa/mrl/ ldpd_4492650.pdf CR - Cebeci, D. (2009). Tanzimat ve Türk ailesi. İstanbul: Bilge Oğuz Yayınları. CR - Demir, C. (2008). Kayseri, Nevşehir, Niğde üçgeninde Amerikan board’un eğitim faaliyetleri, YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi,. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Kayseri. CR - Demir, C. (2012). Amerikan Board belgelerine göre Talas Amerikan kız ve erkek kolejleri. Turkish Studies, 7 (4), 1405-1420. CR - Döşkaya, F. Ç. (2018). Amerikan Board ve Misyoner Corinna Shattuck’ın Urfa faaliyetleri. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, İlkbahar, 5(14), 84-119. CR - Duran, A. (2017). Meşrutiyet dönemi eğitimdeki yenileşme hareketleri ve cumhuriyet dönemine bıraktığı miras. Capadocia Journal Of History And Social Sciences, 8, 62-77. CR - Emecen, M. F. (2016). Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluş ve yükseliş tarihi:(1300-1600). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. CR - Farnsworth, W. A. (2018). Kapadokya’daki Amerikalı Misyonerlerin bilinmeyen tarihi:1853-1903. Mehmet Şahin (çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. CR - Fidan, S., Şahin, K. ve Çelik, F. (2011). Osmanlı modernleşmesinin temel olgularından biri: Bürokrasi, Osmanlının modernleşmesinde bürokrasinin etkinliği ve önemi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 113-128. CR - Figenkaplan, B. (2018). Osmanlı Eyübü’nde kadın ve mülkiyet:1700-1725. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Nevşehir. CR - Greene, J. K. (1916). Leavening the levant. Boston, New York, Chicago: The Pilgrim Press. CR - Karabulut, M. (2016). Osmanlı İmparatorluğu’nda 19. yüzyılda değişim süreci, sosyal ve kültürel durum. Mecmua Uluslar Arası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 49-65. CR - Karagöz, M. (1995). Osmanlı Devletinde ıslahat hareketleri ve batı medeniyetine giriş gayretleri:1700-1839. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 6, 173-194. CR - Karal, E. Z. (2011). Osmanlı Tarihi Islahat Fermanı devri:1861-1876, Cilt VII, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. CR - Karataş, S. (2003). Osmanlı eğitim sisteminde batılılaşma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (1), 231-241. CR - Karpat, H. K. (2014). Osmanlı modernleşmesi toplum, kuramsal değişim ve nüfus, (C. Elitez çev.). İstanbul: Timaş Yayınları. CR - Kodaman, B. (2005). Osmanlı’dan cumhuriyet’e çağdaşlaşma sorunları. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi,18, 149-158. CR - Pardoe, J. (1837). The city of the sultan and domestic manners of the Turks in 1836. London: Henry Colburn Publisher Company. CR - Richter, J. (1910). A History of Protestant Missions in The Near East. Edinburgh: Oliphant, Anderson & Ferrier. CR - Sarıkaya, Y. (1997). Medreseler ve modernleşme. İstanbul: İz Yayıncılık. CR - Soydan, T. ve Tüncel, M. (2013). Osmanlı’da ilk yenileşme döneminde eğitimin kurumsal ve yönetsel yapısının oluşumu ve gelişimi. Milli Eğitim Dergisi, 42, 110-126. CR - Strong, W. E. (1910). The story of the American Board. Boston: The Pilgrim Press. UR - https://doi.org/10.26466/opus.560699 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/732231 ER -