TY  - JOUR
T1  - Belge ve Arşiv Yönetimi Süreçlerinde Büyük Veri Analitiği ve Yapay Zeka Uygulamaları
TT  - Big Data Analytics and Artificial Intelligence Applications in Records and Archive Administration Processes
AU  - Cibaroğlu, Mehmet Oytun
AU  - Yalçınkaya, Bahattin
PY  - 2019
DA  - June
DO  - 10.33721/by.570634
JF  - Bilgi Yönetimi
JO  - BY
PB  - Ankara University
WT  - DergiPark
SN  - 2636-8544
SP  - 44
EP  - 58
VL  - 2
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Son yıllarda sıkça duyulan kavramlardanolan yapay zeka ve büyük veri, insan hayatının neredeyse her alanına etkiedecek düzeye gelmiştir. Tüketici davranışlarından kişilik analizlerine, trafikproblemlerinin çözümünden uzay çalışmalarına kadar birçok alanda kullanılanyapay zeka teknolojilerinin uygulama alanlarından biri de son dönemde belge vearşiv yönetimi olmuştur. Yapılan çalışmalar ve yürütülen projeler, çok büyükmiktarda içerik barından arşivler, kütüphaneler ve bilgi merkezlerinin, insaneliyle gerçekleştirilen süreçler yerine artık daha fazla doğruluk ve neredeysesıfır hata ile işleyen otomatikleştirilmiş yazılımlar kullanmak istediklerinigöstermektedir. Uygulama süresinin görece uzun olduğu işler artık terkedilmeyebaşlanmış ve yapay zeka temelli otomatikleştirilmiş süreçler, işlem sürelerini dakikalarahatta saniyelere indirgemiştir. Bunun doğal bir sonucu olarak da bilgiye hızlıerişim sağlanırken, stratejik kararların alınmasında bilginin etkinliği de artmıştır.Bu çalışmada, yapay zeka ve büyük veri kavramları incelenmiş; bu teknolojilerinbelge ve arşiv yönetimi süreçlerine uygulanabilirliği konusunda yapılan uluslararasıçalışmalara değinilmiş ve alan uzmanlarının bu teknolojiler karşısında nasılbir pozisyon alması gerektiği konuları ele alınmıştır. Bilgi ve Belge Yönetimidisiplini ile bu disiplinin ilişkide olduğu diğer bilimsel alanlardaki (VeriBilimi, Yönetim Bilişim Sistemleri, Bilgisayar Bilimi ve Mühendisliği) literatür taramasından elde edilen verilerneticesinde örnek olaylar ve düşünceler incelenmiştir. Son zamanlarda otomatikdosya kodu sınıflandırma ve sevk işlemleri, otomatik arşivleme ve tasfiyesüreçlerinin tasarımı ile ilgili çalışmalar yapılmaktadır. Belge yönetimindeyapay zeka ve büyük veri analitiğinin uygulanabilirliğine dair Türkiye’deyapılan çalışmaların sayısı oldukça sınırlıdır. Yapılan bu çalışma ile alandakieksikliğin giderilmesine katkı sağlanması amaçlanırken, kurumsal belgelerin saklamasüreçlerinde ve arşiv değeri olan malzeme seçiminde yapay zekanın Türkiye’dekullanım koşulları açıklanmaya çalışılacaktır. Aynı zamanda açık devlet verilerininbüyük veri analitiği aracılığıyla halkın ve ilgi gruplarının hizmetine sunulmasıylailgili uygulamalar ortaya konulacaktır. Çağın gereklerini yakalamak adına, Türkiye’dede bu alanda çalışan konu uzmanlarının ve koordinatör kurumların mutlaka buteknolojilerden faydalanması gerektiği anlaşılmaktadır.
KW  - büyük veri
KW  - yapay zeka
KW  - elektronik belge ve arşiv yönetimi
KW  - arşivsel değer
N2  - Artificialintelligence and big data, which are frequently heard in recent years, havereached the level that affect almost every aspects of ​​human being. Recently,records and archive management has been one of the application fields of ArtificialIntelligence (AI) technologies used in many fields from consumer behavior topersonality analysis, from traffic problems to space studies. The studies andprojects show that archives, libraries and information centers from a  huge amount ofcontent bars now want to use automated software that processes more accuracyand almost zero errors instead of man-made processes. Processes which arerelatively long is now being abandoned and automated processes based onartificial intelligence reduced processing times to minutes or even seconds. Asa natural consequence, while providing rapid access to information, theeffectiveness of information in making strategic decisions has increased. Inthis study, the concepts of AI and big data are examined; international studieson the applicability of these technologies to records and archive managementprocesses and the issues that the experts should take against thesetechnologies are discussed. As a result of the information obtained from theliterature review in the other scientific fields, (Data Science, ManagementInformation Systems, Computer Science and Engineering) related with thediscipline of Information and Records Management, case studies and thoughtswere examined. Recently, automatic file code classification and referralprocesses, automatic archiving and design of disposal processes are beingcarried out. Regarding the applicability of AI and big data analytics number ofstudies records management in Turkey is quite limited. While this study aimsto contribute to remedy the deficiencies in the field, it is alsotried to explain that the process of preserving corporate records and the selection ofarchival material which has an archival value using in Turkey in the basis ofAI. At the same time, the implementation of open government data to the publicand interest groups through big data analytics will be introduced. In order tocapture the requirements of the age, it is understood that the experts workingin this field and coordinator institutions surely should benefit from thistechnology in Turkey.
CR  - Aktan, E. (2018). Büyük veri: Uygulama alanları, analitiği ve güvenlik boyutu. Bilgi Yönetimi Dergisi, 1(1), 1-22.
CR  - Arlitsch, K. ve Newell, B. (2017). Thriving in the age of accelerations: A brief look at the societal effects of artificial ıntelligence and the opportunities for libraries. Journal of Library Administration, 57(7), 789-798.
CR  - Boyd, D. ve Crawford, K. (2012). Critical questions for big data. Information, Communication & Society, 15(5), 662-679.
CR  - Cox, M. ve Ellsworth, D. (1997). Application-Controlled Demand Paging for Out-of-core Visualization. Erişim Adresi: https://www.nas.nasa.gov/assets/pdf/techreports/1997/nas-97-010.pdf
CR  - Cox, R., Shah, S., Frederick, W., Nelson, T., Thomas, W., Jansen, G., Dibert, N., Kurtz, M. ve Marciano, R. (2018). A case study in creating transparency in using cultural big data: The legacy of slavery project. IEEE Big Data 2018: 3rd CAS Workshop. Seattle: Washington. Erşim Adresi: https://dcicblog.umd.edu/cas/wp-content/uploads/sites/13/2018/12/12.Cox_-2.pdf
CR  - Currall, J. ve Moss, M. (2008). We are archivists, but are we OK?. Records Management Journal, 18(1), 69-91.
CR  - Çiçek, N. (2009). Modern Belgelerin Diplomatiği. İstanbul: Derlem Yayınları.
CR  - Dale, K. L. (2015). RIM’s role in harnessing the power of big data. Information Management, 2015, 29-32
CR  - Dollar, C. M. (1993). Archivists and Record Managers in the Information Age. Archivaria, 36, 37-52.
CR  - Emery, P. (2003). Document and records management: Understanding the differences and embracing integration. ZyLAB Technologies White Paper, September 2003, 1-8.
CR  - Frey, C. B. ve Osborne, M. A. (2017). The future of employment: How susceptible are jobs to computerisation?” Technological Forecasting and Social Change, 114, 254­280.
CR  - Government Office for Science. (2014). The Internet of Things: Making the Most of the Second Digital Revolution. Erişim Adresi:   https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/409774/14-1230 internet-of-things-review.pdf
CR  - Gramatica, R. ve Pickering, R. (2017). Start-up story yewno: an aı-driven path to a knowledge-based future. Insights the UKSG Journal, 30(2), 107­111.
CR  - Grewal, S. (2014). A critical conceptual analysis of definitions of artificial ıntelligence as applicable to computer engineering. IOSR Journal of Computer Engineering, 6(2), 9-13.
CR  - Gutierrez, D. (2017). Above the Trend Line-Your Industry Rumor Central for 4/10/2017. Erişim Adresi: https://insidebigdata.com/2017/04/10/trend-line-industry-rumor-central-4102017/
CR  - Harari, Y. N. (2017). The Rise of the Useless Class. Erişim Adresi: http:// ideas.ted.com/the-rise-of-the-useless-class/
CR  - IBM. (2010). The Smart Archive Strategy From IBM. IBM Software Industry Solutions.
CR  - Janssen, M. ve Hoven, J. (2015). Big and open linked data (bold) in government: A challenge to transparency and privacy. Government Information Quarterly, 32, 363-368.
CR  - Jie, S., Linqian, D., S. Jing, S. ve Huan, H. (2016). Management of University Endowment Fund Archives Under the Background of Big Data. Erişim Adresi: https://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?tp=&arnumber=7976552
CR  - Kandur, H. (2006). Elektronik Belge Yönetimi Sistem Kriterleri Referans Modeli v.2.0.  Ankara: Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Cilt No: 29.
CR  - Lee, M., Zhang, Y., Chen, S., Spencer , E., Cruz , J. D., Hong, H. ve Marciano, R. (2017). Heuristics for Assessing Computational Archival Science (CAS) Research - The Case of the Human Face of Big Data Project. Erişim Adresi: https://ieeexplore.ieee.org/document/8258179
CR  - Levi, A. S. (2013). Humanities big data. 2013 IEEE International Conference on Big Data. Erişim Adresi: https://pdfs.semanticscholar.org/b302/6e202008a321fa2e15b7668331be9f3cc8cf.pdf
CR  - Mahon, D. (2015). Focus on the active. Business Intelligence Journal, 19(4), 40-47.
CR  - Marciano, R., Lemieux, V., Hedges, M., Esteva, M., Underwood, W., Kurtz, M. ve Conrad, M. (2018). Archival records and training in the age of big data. Advances in Librarianship, 44(B), 179-199.
CR  - McDonald, J. ve Léveillé, J. V. (2014). Whither the retention schedule in the era of big data and open data?. Records Management Journal, 24(2), 99-121.
CR  - Moses, R. P. (2005). A Glossary of Archival and Records Terminology. Chicago: The Society of American Archivists.
CR  - Newell, B. C. (2014). Technopolicing, surveillance, and citizen oversight: a neorepublican theory of liberty and ınformation control. Government Information Quarterly, 31(3), 421-431.
CR  - Prescott, A. (2013). Bibliographic Records as Humanities Big Data. 55-58. Erişim Adresi: https://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?tp=&arnumber=6691670
CR  - Rolan, G., Humphries, G., Jeffrey, L., Samaras, E., Antsoupova, T. ve Stuart, K. (2018). More human than human? artificial ıntelligence in the archive, Archives and Manuscripts, 47(2), 179-203.
CR  - Sakyi, K. T. (2016). Big Data: Understanding Big Data. Erişim Adresi: https://arxiv.org/abs/1601.04602
CR  - Shallcross, M. (2016). Appraising Digital Archives with Archivematica. 3272-3276. Erişim Adresi: https://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?tp=&arnumber=7840985
CR  - Shepherd, E. J. ve Yeo, G. (2003). Managing Records: A Handbook of Principles and Practice. London: Facet Publishing.
CR  - Thompson, N., Ravindran, R., ve Nicosia, S. (2015). Government data does not mean data governance: lessons learned from a public sector application audit. Government Information Quarterly, 32(3), 316-322.
 
Uribe, L. M. (2018). Digital Archives as Big Data. Mathematical Population Studies, 26(2), 69-79.
CR  - Ünal, M. A. ve Özdemirci, F. (2017). EBYS (e-BEYAS) ve e-arşiv sistemlerinde/uygulamalarında yapay zeka yaklaşımı. F. Özdemirci ve Z. Akdoğan (Ed.) Bilgi Sistemleri ve Bilişim Yönetimi Bildiriler Kitabı içinde (ss.57-63). Ankara: BİL-BEM.
CR  - Yong, M., Liming, L. ve Yongsheng, Q. (2015). Improvement of Big Data Retrieval Algorithm in the Intelligent Archives Management. Erişim Adresi:  https://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?arnumber=7494245 adresinden 28.01.2019 tarihinde erişildi.
UR  - https://doi.org/10.33721/by.570634
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/738158
ER  -