TY  - JOUR
T1  - Sadrazam Şerif Hasan Paşa’nın 1790 Yılına Ait Cephe Yazışmaları
AU  - Uzun, Efkan
PY  - 2019
DA  - July
JF  - Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi
JO  - ODÜSOBİAD
PB  - Ordu University
WT  - DergiPark
SN  - 1309-9302
SP  - 287
EP  - 297
VL  - 9
IS  - 2
LA  - tr
AB  - KüçükKaynaca Antlaşması’nın akabinde çıkan olaylarneticesinde Rusya Kırım’a müdahale etmiş ve 1783 yılında Kırım Rusya tarafındanilhak edilmişti. Osmanlılar döneminde kaybedilen ilk İslam toprağı olanKırım’ın Ruslardan alınması amacıyla başlatılan yeni savaş Osmanlılar için oldukçaağır şartlarda geçmiş, neticede ÖziKalesi de Ruslar tarafından işgal edilmiş ve devlet Yaş Antlaşması’nı imzalamak zorunda kalmıştır. Bu süreç zarfındacephede görev yapan devlet adamları ve askerlerin içinde bulundukları durumunağırlığı çok farklı kaynaklarda belirtilmiştir. Bu kaynak gurubundan biri desadrazamların cepheden yaptıkları yazışmalardır. Bu makalede çok kısa süregörevde kalmış olan Osmanlı sadrazamlarından Şerif Hasan Paşa’nın yazışmalarına ait bir defter içirişindekibelgeler ele alınarak çeşitli yönlerden değerlendirmeye tabi tutulacaktır.Bahse konu belgeler Başkanlık Osmanlı Arşivi’nde Kamil Kepeci Sadaret MektubiKalemi Defteri (KK.d) tasnifinde 0006 numaralı defterde kayıtlıdır.  Zorzamanlarda devlet işlerine bakan çeşitli görevlilerin çalıştıkları şartlarınağırlığı, devletin içinde bulunduğu hal, Osmanlı ordusunun rakiplerine karşıdurumu, askerin savaşma kapasite ve kabiliyeti, lojistik meseleleri, komutakademesinin vaziyeti, askeri görevlilerin birbirleriyle olan münasebeti vb.konular bu yazışmalar ışığında tahlili edilecek başlıca konular arasındadır. Defterdeözellikle Osmanlı ordusu hakkında verilen bilgiler kıymetlidir. Seferlerinlojistiği her devlet için ciddi bir meseledir. Haddizatında bu altındankalkılması son derece zor olan görev devlet adamlarının, yerel idarecilerin vetabi ki sadrazamların da en öncelikli halletmeleri gereken işleri arasındaydı.Bu işin altından hakkıyla kalkamayan sadrazamların görevden azledilmeleri vehatta hayatlarını kaybetmeleri de bu ağır vazife karşısındaki başarılarıylailgiliydi. Dolayısıyla üzerinde çalışılan defterde en fazla mevzu edilen konuşüphesiz bu başlıkla ilgilidir. Ordunun maddi ihtiyaçlarının karşılanması (un,arpa, yem ve yemek vb.), yapılması gereken masrafların hakkıyla tedarikedilmesi, bilhassa savaşacak askerlerin eksiklik hissedildiğinde ordununbulunduğu bölgeden karşılanması yani yöre insanının askere alınması önemleüzerinde durulan başlıca konulardandır.Anahtar Kelimeler: ŞerifHasan Paşa, Ordu, Lojistik, Osmanlı – Rus Savaşları, RumeliAbstractAs a result of theevents that emerged right after theTreaty of Küçük Kaynarca, Russia intervened in Crimea annexed it in 1783.The new war initiated to take Crimea, the first Muslim land to be lost duringthe Ottoman period, from the Russians passed under harsh conditions for theOttomans, and as a result, the ÖziFortress was occupied by the Russians, and the state was forced to sign theYaş Treaty. During this process, theseverity of the situation in which the statesmen and soldiers serving on thefront found themselves in were reported in various resources. One of thesegroups of resources were the correspondences the grand viziers made from thefront. This article will discuss the documents within a notebook belonging tothe correspondences of Sherif Hasan Pasha, an Ottoman grand vizier who servedbriefly, and will subject them to evaluation in various regards. Thesedocuments are recorded with number 0006 in the Kamil Kepeci Sadaret MektubiKalemi Record (KK.d) in the Presidential Ottoman Archive.  The severity of the conditions in which variousofficials tending to state affairs, the circumstances in which the state founditself, the status of the Ottoman army against its competitors, the capacityand capability of the military to fight, logistical issues, the condition ofthe command element, relationships of the military officials to one another,and other headings are among the primary topics to be analyzed in light ofthese correspondences. The circumstances in which senior administrators rulingthe state and their relationships with one another constitute a significant matterwithin our topic. It is possible to reach valuable clues from these types ofrecords about the family, siblings, personality, and identity of a grandvizier. The information provided in the records regarding the Ottoman army isvery valuable. Logistics of campaigns is a significant issue for every state.As such, rising from underneath this was among the primary work statesmen,local administrators, and, of course, grand viziers serving in the incrediblydifficult task needed to deal with. The fact that the grand viziers who wererightfully unable to overcome this were dismissed and even lost their livesrelates to their success against this daunting mission. Accordingly, the topicmost discussed in the records no doubt relates to this heading. Meeting thematerial needs of the army (flour, barley, feed and food, etc.), the rightfulsupply of the expenses needing to be made, and covering at least a portion ofthe soldiers who would fight from the region the army was found, meaningdrafting local people into the army, are among the primary topics discussedwith great importance. Key Words: ŞerifHasan Pasha, Army, Logistics, Ottoman – Russian Wars, Rumeli
KW  - Şerif Hasan Paşa
KW  - Ordu
KW  - Lojistik
KW  - Osmanlı – Rus Savaşları
KW  - Rumeli
CR  - Kaynakça
CR  - Arşiv Belgeleri
CR  - BOA, KK.d, 0006
CR  - Diğer Eserler
CR  - Ahmed Cevdet Paşa. (1309). Tarih-i Cevdet, 5, Dersaadet: Matbaa-i Osmanî.
CR  - Arslan, M. (Haz), (2013). Osmanlı Sadrazamları (Hadîkatü’l-Vüzerâ ve Zeylleri), İstanbul: Kitabevi Yay.
CR  - Başer, A. (2015). Sadrazam Koca Yusuf Paşa’nın 1791 Seferi Esnasındaki Yazışmalarına Dair Bir Defter (7 Temmuz 1791 – 10 Ağustos 1791), Karadeniz Araştırmaları, 48, 79-98.
CR  - Beydilli, K. (2013). Ziştovi Antlaşması, DİA, 44, 467-462.
CR  - Danişmend, İ. H. (1972). İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, 4, İstanbul: Türkiye Yayınevi.
CR  - Fedakâr, C. (2015). 1787-1792 Osmanlı-Rus Harplerinde Kılburun, Özi Nehri ve Hocabey Muharebeleri. Karadeniz Araştırmaları, 46, 119-136.
CR  - İnalcık, (1996). Giray, DİA, 14, 76-78.
CR  - Kurt, Y. ve Ceyhan, M. (2012). Osmanlı Paleografyası ve Osmanlı Diplomatikası, Ankara: Akçağ Yay.
CR  - Kütükoğlu, M. S. (1998). Osmanlı Belgelerinin Dili, Diplomatik, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
CR  - Mustafa Nuri Paşa. (Haz. N. Çağatay), (1992). Netayic ül-Vukuat, III-IV, Ankara: TTK Yay.
CR  - Sarıcaoğlu, F. (1997). Hasan Paşa, Şerif, DİA, 16, 340-341.
CR  - Sezen, T. (2006). Osmanlı Yer Adları, Ankara: Devlet Arşivleri Yay.
CR  - Tektaş, N. (2002). Sadrâzamlar, İstanbul: Çatı Kitapları.
CR  - Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Osmanlı Tarihi, IV/I, IV/II, Ankara: TTK Yay.
CR  - Ünal, M. A. (2011). Osmanlı Tarih Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yay.
UR  - https://dergipark.org.tr/en/pub/odusobiad/issue//573836
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/775333
ER  -