TY  - JOUR
T1  - Sosyal Bilgilerde Çevre Eğitimi: Lisansüstü Çalışmalara Ait Bir İnceleme
TT  - Environmental Education in Social Studies: A Study on Graduate Studies
AU  - Yılmaz, Onur
AU  - İbret, Bilgin Ünal
PY  - 2019
DA  - July
DO  - 10.18039/ajesi.577249
JF  - Anadolu Journal of Educational Sciences International
JO  - AJESI
PB  - Anadolu University
WT  - DergiPark
SN  - 2146-4014
SP  - 431
EP  - 449
VL  - 9
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Çevre eğitimi, pek çok derste olduğu gibi SosyalBilgiler dersinde de son derece önemli konular arasında yer almaktadır. Öyleki, çevre eğitiminin gerekliliği Sosyal Bilgiler Öğretim Programında da süreklivurgulanmaktadır. Bu bakımdan, gerek öğretmenlere gerekse bu alanda çalışanaraştırmacılara Sosyal Bilgilerde çevre eğitiminin önemini anlatmaya yönelikbüyük görevler düşmektedir. Çünkü, bir alanda yapılan akademik çalışmalar oalanın gelişmesine katkı sağlar. Bu araştırmada, Türkiye’de Sosyal Bilgilerdeçevre eğitimine yönelik hazırlanan yüksek lisans ve doktora tezleriincelenerek, yapılan bu lisansüstü çalışmaların yönelimleri belirlenmeyeçalışılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesikullanılmıştır. Elde edilen veriler satır satır kodlama yapılaraktümdengelimsel (betimsel) analiz yöntemiyle analiz edilmiş; önce temalara sonrabu temalardan da bulgulara ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda; Sosyal Bilgileralanında çevre eğitimi ile ilgili tezlerin sınırlı olduğu; Sosyal Bilgilerdeçevre eğitimi konusunun daha çok yüksek lisans düzeyinde çalışıldığıbelirlenmiştir. Ayrıca, araştırmaların genel olarak öğretmenlerden ve öğretmenadaylarından mesleki yeterliliklerine ve çevreye karşı tutumlarına ilişkingörüş alma şeklinde yapıldığı görülmüştür. Araştırmalar genellikle nicelaraştırma yöntemi ile yürütüldüğünden nitel araştırma yöntemine dayalıçalışmaların çok sınırlı olduğu; daha çok ölçek ve anket uygulamaya dayalıaraştırmaların yapıldığı tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına dayanarak,çevre eğitimini konu edinen uygulamalı doktora tez çalışmalarına öncelikverilmesi gerektiği söylenebilir. Ayrıca araştırmalarda daha derinlemesine veritoplayabilmek amacıyla nitel araştırma yöntemlerine ağırlık verilmesigerekmektedir.
KW  - Sosyal bilgiler
KW  - çevre eğitimi
KW  - lisansüstü eğitim
N2  - Environmentaleducation, as in many other subjects, is also one of the most important topicsin the Social Studies course. The necessity of environmental education isemphasized in the Social Studies Curriculum. In this respect, there is a greatdeal of responsibility for explaining the importance of environmental educationin Social Studies to both teachers and researchers in this field. Because, thedevelopment of a field is related to research in that field. It is also one ofthe most important topics in the Social Studies course.This research aims todetermine the orientation of graduate and doctoral theses conducted in thefield of Environmental Education in Social Studies in Turkey. In this researchwas used.document analysis, one of the qualitative research methods, The datawere analyzed by line-line coding; firstly the themes were then reached fromthese themes. It was determined as a result of the research that there arelimited theses on environmental education in the field of Social Studies;environmental education in the Social Studies, is mostly studied at thegraduate level. In general, it has been studied that teachers and pre-serviceteachers generally have their opinions about their professional competence andtheir attitudes towards the environment. In addition, It was determined as aresult of the research that the studies were conducted with quantitativeresearch method and the studies based on qualitative research method were verylimited; more scale and survey based on application-based research. Based onthe results of the research, it can be said that priority should be given toapplied doctoral thesis studies on environmental education. In addition, inorder to collect more in-depth data, it is necessary to focus on qualitativeresearch methods.
CR  - Bailey, K. (1994). Methods of social research. New York: The Free Press.
CR  - Brause, J. A. ve Wood, D. (1993). Environmental education in the schools creating a program that works. USA: Desktop Publishing.
CR  - Creswell, J. W. (2013). Educational research: planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. basu.nahad.ir/uploads/creswell.
CR  - Dilek, A., Baysan, S., & Öztürk, A. A. (2018). Türkiye’de sosyal bilgiler eğitimi üzerine yapılan yüksek lisans tezleri: Bir içerik analizi çalışması. Turkish Journal of Social Research/Turkiye Sosyal Arastirmalar Dergisi, 22(2).
CR  - Ertürk, H. (1994). Kentsel çevre sorunlarının çözümü açısından ekolojik ilkeler. Ekolojik Yaklaşım (17. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu: Kent ve Çevre: Planlamaya 
Ekolojik Yaklaşım), 4-5-6 Kasım 1993, Bildiriler Kitabı, p. 49-58, Bursa.
CR  - Flowers, A. L. (2007). An experiential environmental education: An exploration of grade eight students environmental attitudes, behaviors and emotions (Yayımlanmamış doktora tezi). Dalhousie University.
CR  - Göktaş, Y., Hasançebi, F., Varışoğlu, B., Akçay, A., Bayrak, N., Baran, M. & Sözbilir, M. (2012). Türkiye’deki eğitim araştırmalarında eğilimler: Bir içerik analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12, 177-199.
CR  - İzbırak, R. (1992). Coğrafi terimler sözlüğü. MEB Yayınları, Öğretmen Kitapları Dizisi, İstanbul.
CR  - Kahyaoğlu, M. (2016). Türkiye’de doğa eğitimi üzerine yapılan çalışmalarının analizi: Bir meta sentez çalışması. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1).
CR  - Keleş, Ö. (2007). Sürdürülebilir yaşama yönelik çevre eğitimi aracı olarak ekolojik ayak izinin uygulanması ve değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
CR  - Lynch, K. A. (2001). Environmental education and conservation in Southern Ecuador: Constructing an engaged political ecology approach (Unpublished doctoral thesis). University of Florida. Yang,
CR  - MEB. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (4. 5. 6. ve 7. Sınıflar). Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
CR  - Merriam, S. B. (2013). Qualitative research: A guide to design and ımplementation. S. Turan (Çev.). Ankara: Nobel.
CR  - Oruç, Ş., Ulusoy, K. (2008). Sosyal bilgiler öğretimi alanında yapılan tez çalışmaları. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 121 -132.
CR  - Özdemir, O. (2010). Yeni bir çevre eğitimi perspektifi: “Sürdürülebilir gelişme amaçlı eğitim”. Eğitim ve Bilim, 32(145), 23-38.
CR  - Öztürk, Ç. (2007). Sosyal bilgiler, sınıf ve fen bilgisi öğretmen adaylarının “Coğrafya” kavramına yönelik metafor durumları. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 55-69.
CR  - Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Ed.). Ankara: Pegem A.
CR  - Plevyak, L. and Mayfield A. (2010). Environmental education within early childhood. A. M. Bodzin, B. S. Klein and S. Weaver (Eds.), The inclusion of environmental education in science teacher education (pp. 51-65). Newyork: Springer
CR  - Pooley, J.A, O‟Connor, M., (Sep.2000). Environmental education and attitudes. Environment & Behavior, 32(5), 711-724.
CR  - Smith, S. R. (2009). A critical review of the bioavailability and impacts of heavy metals in municipal solid waste composts compared to sewage sludge. Environment International, 35(1), 142-156.
CR  - Türkiye Çevre Vakfı (2001). Ansiklopedik çevre sözlüğü. Ankara: TÇV Yayını.
CR  - Uzunoğlu, S. (1996). Çevre eğitiminin amaçları, uğraşı alanları ve sorunları. Ekoloji Dergisi, 21, 7-12.
CR  - Yang, J. S. (1993). Perceptions of preservice secondary school teachers in Taiwan, the Republic of China, concerning environmental education (Yayımlanmamış doktora tezi), Texas A&M University.
CR  - Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
CR  - Yılmaz, O. (2016). Sosyal bilgiler ve fen bilgisi eğitimi lisans programlarının çevre eğitimi açısından değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
CR  - Yücel, A. S. ve Morgil, F. İ. (1998). Yükseköğretimde çevre olgusunun araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 84-91.
CR  - Yücel, A. S., & Morgil, F. İ. (2016). Çevre eğitiminin geliştirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 76-89.
UR  - https://doi.org/10.18039/ajesi.577249
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/735037
ER  -