TY  - JOUR
T1  - Tuna Sahilinde On Altıncı Yüzyılda Kurulmuş Bir Osmanlı Yerleşimi: İsmail Geçidi Kasabası
TT  - An Ottoman Town Situated in the Basin of Danube at the Sixteenth Century: The Town of İsmail Geçidi
AU  - Erdoğru, Mehmet Akif
PY  - 2019
DA  - May
Y2  - 2019
DO  - 10.16971/vakiflar.586866
JF  - Vakıflar Dergisi
PB  - T.C. Vakıflar Genel Müdürlüğü
WT  - DergiPark
SN  - 1011-7474
SP  - 189
EP  - 208
LA  - tr
AB  - Bu makalede, bugün Ukrayna’da bulunanIzmayil Geçidi şehrinin, on altıncı yüzyılın ikinci yarı­sında Darüssaade AğasıMehmed Ağa tarafından nasıl kurdurulduğu üzerinde durulmaktadır. Osmanlı sultanıIII. Murad, güvenlik ve asayişin olmadığı düşünülen bu bölgede ‘Osmanlı derbenthukuku’ üze­rine temellendirilen yeni bir köy/kasaba/hisar kurulması görevini,dönemin Darüssaade Ağası Habeşî Mehmed Ağa’ya vermiştir. Öncelikle bu bölgeninsınırı tespit edilmiş, bu bölge Mehmed Ağa’ya temlik edilmiş ve nihayet MehmedAğa da, dönemin mutat bir uygulaması olarak bu temliki vakfa çevirmiştir.Osmanlı arşiv belgelerinden İsmail Geçidi Kasabası’nın başlangıçta Müslüman vegayrimüslimlerden oluşan karma bir yerleşim yeri olarak kurulduğu görülür. Müslümanlar,buradaki kalede asker olarak görevlendirilmişken, Hristiyanların çiftçi, balıkçıve tacir olarak çalıştırıldıkları görülür. Kili, Bender ve Akkerman arasında,hem deniz hem de kara güzergâhında önemli bir kavşakta bulunan bu yer kısa süreiçinde, Tuna sahilinde önemli bir yerleşim yeri olarak gelişmiştir. Mehmed Ağa,burada kendi adına bir cami inşa ettirmiş ve kasabayı mimari açıdan bir Osmanlı-İslamşehri haline getirmeye çalışmıştır.
KW  - Izmayıl Geçidi
KW  - İsmail Geçidi
KW  - Darüssaade Ağası Mehmed Ağa
KW  - Ukrayna
KW  - Tuna
KW  - Osmanlılar
KW  - Bender
KW  - Akkirman
KW  - Kili
N2  - This article commonly explains how andwhen the town of Ismail Geçidi to found at the second part of sixteenth centuryas an Ottoman town set up by Mehmed Ağa, chief black eunuch of the Sultan MuradIII, originally from Abyssinia. Ismayıl Geçidi, now one of the modern towns ofUkraine, was established as a guardhouse on a pass of the basin of Danube atthe second part of sixteenth century. There was no safety and order in thisregion because of pressures from Russia, Crimean and Caucasian elements. Hesettled a mixed population (Greeks, Serbians, Tartars, Moldavians, Vlahs,Nogai, Crimeans) into the town, based on the Ottoman law on the pass. Ottomansultan Murad III assigned him this region as a private property to develop anew military and commercial centre at the basin of Danube. He built a mosque, bath,fort and wharf and then set up an Islamic waqfs to restore his town. Bordersbelonged to the waqf were determined. Today, we have some Ottoman archivaldocuments about his pious endow­ment, written in Ottoman Turkish. In thisarticle, information was given on the waqfs of the town of Ismail Geçidi,administratively belonged to Bender in that time.
CR  - Decei, Aurel (1997), “İsmail”. MEB İslam Ansiklopedisi, Cilt: 5/2. Eskişehir. s. 1108-1110.
CR  - Emecen, Feridun (2000). “İsmail”. DİA, 23, İstanbul. s. 82-84.
CR  - Evliya Çelebi Seyahatnâmesi (2001). 5. Kitap, İstanbul, Yapı Kredi yayınları.
CR  - Hathaway, Jane (2018), The Chief Eunuch of the Ottoman Harem: From African Slave to Power-Broker, New York, Cambridge University Press,
CR  - İnalcık, Halil (1986). “Budjak”, EI, second edition, Leiden. s. 1286-1287.
CR  - İnalcık, Halil (2000). Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, Cilt I, 1300-1600, çev. Halil Berktay, İstanbul, Eren Yayıncılık.
CR  - Mansel, T., V. J. Parry (1997). “Isma’il”. EI, second edition, Leiden, s. 185-186.
CR  - Necipoğlu, Gülru (2013). Sinan Çağı, Osmanlı İmparatorluğu’nda Mimari Kültür. İstanbul. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
CR  - Orhonlu, Cengiz (1990). Osmanlı İmparatorluğu’nda Derbend Teşkilatı. İstanbul. Eren Yayıncılık.
CR  - Uzunçarşılı, İ. Hakkı (1978). Osmanlı Tarihi. IV/1. Ankara. TTK Yayınları.
CR  - Uzunçarşılı, İ. Hakkı (1982). Osmanlı Tarihi. III, 2. Kısım. Ankara. TTK Yayınları.
UR  - https://doi.org/10.16971/vakiflar.586866
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/753213
ER  -