TY  - JOUR
T1  - TARİHİ KAYNAKLAR VE KAZILAR IŞIĞINDA BİR SELÇUKLU SARAYI: KEYKUBADİYE
TT  - A SELJUK PALACE IN THE LIGHT OF HISTORICAL RESOURCES AND EXCAVATIONS: KEYKUBADIYE
AU  - Baş, Ali
PY  - 2019
DA  - July
JF  - Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi
JO  - usad
PB  - Selcuk University
WT  - DergiPark
SN  - 1015-2105
SP  - 51
EP  - 78
IS  - 10
LA  - tr
AB  - AnadoluSelçuklu döneminin en önemli saraylarından birisi olan Keykubadiye Sarayı,Kayseri’de Keykubad (Şeker) Gölünün doğusunda,Kayseri Şeker Fabrikası arazisi içerisindedir. İnşa tarihi kesin olarakbilinmemekle birlikte dönemin kaynaklarından anlaşıldığı kadarıyla 1220’liyılların ortalarında I. Alaeddin Keykubad tarafından yaptırılmıştır. Kubadiyeolarak da anılan saray, İbn Bibi’nin metinlerinde “…Tanrı cenneti dünyadagöstermek için yaratmıştı” şeklinde geçen cümlenin devamında övgü dolu sözlerleele alınmıştır. Bahsi geçen övgü dolu sözlere rağmen ne yazık ki sarayın ömrüçok uzun olmamıştır. Keykubad sonrasında, oğlu II. Gıyaseddin Keyhüsrevzamanında da bir süre kullanılan saray, 1243 Kösedağ Savaşından sonraMoğolların Kayseri’yi istilası sırasında yakılıp, yıkılmıştır. AksaraylıKerimüddin Mahmud 1265 yılında Keykubadiye’nin artık kullanılmayacak durumdaolduğunu belirtmiştir. Bu süreçten sonra tarihi kaynaklarda bir daha sarayınadına rastlanılmamaktadır. Saraydangünümüze, büyük ölçüde tahribata uğramış olan iki yapı kalıntısıulaşabilmiştir. Bunlardan birisi Dört Kemerli Yapı (Küçük Köşk), diğeri de Tonozlu Yapı’dır (Büyük Köşk). KeykubadiyeSarayı Zeki Oral tarafından 1953 yılında keşfedilerek ilim aleminetanıtılmıştır. 1964 yılında Prof. Dr. Oktay Aslanapa kısa süreli kazıçalışmasında, günümüzde mevcut olan kalıntıların etrafını açmaya çalışmış,ayrıca kuzey yönde gölün kenarında, üç tonozlu yapı diye isimlendirdiği vegünümüzde mevcut olmayan yapıda da çalışmalar yürütmüştür. Burada ortaya çıkanveriler çerçevesinde yapıyı küçük bir köşk şeklinde adlandırmış, onun önündebulunan yedi dilimli bir taşın balkon veya iskele ile ilişkili olabileceğinibelirtmiştir.  1980 yılında iseProf.Dr.Oluş Arık ve Prof.Dr.Rüçhan Arık tarafından yine kısa süreli çalışmayapılmış, o çalışma da bazı sebeplerle devam ettirilememiştir.2014 yılında Prof. Dr. Ali Baş’ınbilimsel danışmanlığında Dört Kemerli Yapı ve Tonozlu Yapı olarakisimlendirilen kalıntılarda 07.04.2014 -17.04.2014 tarihleri arasında sondaj vetemizlik çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma sırasında, önemli kültürvarlıkları ortaya çıkarılmıştır. Bundan hareketle, 2014 yılında Kültür veTurizm Bakanlığına müracaatta bulunulmuş, 2015 yılında Bakanlar Kurulu onayıile Prof. Dr. Ali Baş başkanlığında kazı çalışmalarına başlanmış olup, 2018yılında kazının dördüncü sezonu gerçekleştirilmiştir.Bu çalışmada Keykubadiye Sarayı,Selçuklu dönemi kaynaklarından başlanarak, sonrasında sarayın bulunuşu veözellikle yapılan kazı çalışmaları ışığında değerlendirilecektir.
KW  - Keykubadiye
KW  - Saray
KW  - Anadolu Selçuklu
KW  - Kayseri
KW  - Alaeddin Keykubad
CR  - Arık, R. –Arık, O., Anadolu Toprağının Hâzinesi Çini: Selçuklu ve Beylikler Çağı Çinileri, Kale Grubu Yayınları, İstanbul 2007.
CR  - Arık, R., Selçuklu Saray ve Köşkleri, DTCF Yayını, Ankara 2017.
CR  - Aslanapa, O., “Kayseri’de Keykubadiye Köşkleri Kazısı (1964)”, Türk Arkeoloji Dergisi, Sayı XIII-1 (1965), s.19-40.
CR  - Baş, A., “2015 Yılı Keykubadiye Sarayı Kazısı”, 38. Kazı Sonuçları Toplantısı, (23-27 Mayıs 2016-Edirne), C. 2, Ankara 2017, s. 63-78.
CR  - Baş, A., “Keykubadiye Sarayı Kazısı”, Arkhe, S.3, İstanbul 2017, s. 34-37.
CR  - Baş, A., “Keykubadiye Sarayı Kazısında Bulunan Bahçıvan Figürlü Çininin Öyküsü”, Şehir Kültür Sanat, S.1, Kayseri 2017, s. 8-15.
CR  - Baş, A. - Dursun, Ş., “Keykubadiye Sarayı 2014 Yılı Sondaj Çalışması”, XX. Uluslararası Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu (02-05 Kasım 2016), Sakarya 2017, s.87-105.
CR  - Baş, A. - Dursun, Ş. - Özdemir, Y., “Keykubadiye Sarayı Sondaj Çalışması Çini Buluntuları”, Uluslararası XVIII. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu (22-25 Ekim 2014), Aydın 2017, s.105-123.
CR  - Baş, A. - Duran, R. - Dursun, Ş., “2016 Yılı Keykubadiye Sarayı Kazısı”, 39. Kazı Sonuçları Toplantısı, (22-26 Mayıs 2017-Bursa), C. 1, Bursa 2018, s. 395-410.
CR  - Eravşar, O., “Kayseri’de Selçuklu Köşk ve Sarayları”, Sanatsal Mozaik, İstanbul 2000, s.90-97
CR  - Erdmann, K., “Keykubadiye’deki Dört Kemerli Bina Hakkında”, Yıllık Araştırmalar Dergisi, Ankara 1957, s. 93-106.
CR  - Erdmann, K., “Seraybauten des Dreizehnten und vierzehnten Jahrhunderts in Anatolien”, Ars Orientalis, Vol. 3 (1959), s. 77-94.
CR  - Gregory Abû’l-Farac, Abû’l-Farac Tarihi, Çev. Ömer Rıza Doğrul, C.II, TTK Basımevi, Ankara 1950.
CR  - İbn Bibi, El Evamirü’l-Ala’iye Fil Umuri’l-Ala’iye, Çev. M. Öztürk, Cilt I-II, TTK Basımevi, Ankara 1997.
CR  - Kerîmüddin Mahmud-i Aksarayî, Müsâmeretü’l-Ahbâr, Çev. Mürsel Öztürk, TTK Basımevi, Ankara 2000.
CR  - Oral, M. Z., “Kayseri’de Kubadiye Sarayları,” Belleten 17 (1953), s. 501-517.
CR  - Özdemir, Y., “Tarihi Veriler ve Arkeolojik Bulgularla Keykubadiye Sarayı”, TÜBA-AR,  Ankara 2012, s.175-198.
CR  - Özdemir, Y., Kayseri Keykubadiye Sarayı Arkeolojisi, S.Ü.Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 2014.
CR  - Simon de Saint Quentin, Bir Keşişin Anılarında Tatarlar ve Anadolu 1245-1248, Antalya 2006.
CR  - Sümer, F., Yabanlu Pazarı (Selçuklular Devri’nde Milletlerarası Büyük Bir Fuar), Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul 1985.
CR  - Temekoğlu, E.- Aslan, Y.-Fidan, M. A., “Kayseri Keykubadiye Sarayı Kazısı Künk, Tuğla ve Tandırları”, Kalemişi, C.6, S. 12, 2018, s.169-184.
CR  - Turan, O., Selçuklular Zamanında Türkiye, Boğaziçi Yayınları, 3. Baskı, İstanbul 1993.
UR  - https://dergipark.org.tr/en/pub/usad/issue//592867
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/763413
ER  -