TY  - JOUR
T1  - İlaç Satış Verileri Kullanılarak Ağaç Algoritmaları İle Elde Edilen Gelirin Tahmin Edilmesi
TT  - ESTIMATION OF INCOME OBTAINED BY TREE ALGORITHMS USING DRUG SALES DATA
AU  - Aydemir, Emrah
AU  - Kaysi, Feyzi
AU  - Yavuz, Mehmet
PY  - 2020
DA  - June
Y2  - 2020
JF  - Computer Science
JO  - JCS
PB  - Ali KARCI
WT  - DergiPark
SN  - 2548-1304
SP  - 14
EP  - 21
VL  - 5
IS  - 1
LA  - tr
AB  - İnsanların bozulan sağlık dengelerininiyileştirilmesinde kilit rolleri bulunan ilaçlar, günümüzde artan bir orandasatın alınmaktadır. Bu ilaçlara yönelik satın alınma davranışlarının bilinmesiönemlidir. Bu çalışmanın amacı, bir bölgedeki ilaç satın alımına yönelikveriler kullanılarak sonraki durumların tahminlenmesini sağlamaktır. Bu sayedebölgesel olarak tüketilen ilaç türleri üzerinden ilaçların depolanma durumlarıda kontrol altına alınabilir. Bu çalışmada Türkiye’deki bir eczanenin 2018Mayıs ayı ile 2019 Mart ayı arasındaki bir yıllık 108.525 adet ilaç satışverileri analiz edilmiştir. Bu kapsamda hasta türlerine, ilaç yazan kuruma veilaç grubuna göre satış tutarları tahmin edilmeye çalışılmıştır. Weka programıile yapılan tahminlerde ağaç algoritmalarından olan DecisionStump, M5P,RandomForest, RandomTree ve REPTree kullanılmıştır. Bu algoritmaların ortalamamutlak hata, hata karelerinin karekökü ve korelasyon katsayısı değerlerikarşılaştırılarak en başarılı tahmin modeli bulunmaya çalışılmıştır. İlaçgrubuna göre satın alma tutarı ile hasta türlerine göre satın alma tutarlarıtahmin edilirken 0,53 ve 0,58 korelasyon katsayıları çok düşük çıkmış vebaşarılı bir tahmin elde edilememiştir. Fakat ilaç yazan kurumdan elde edilensatın alma tutarları 0,83 korelasyon katsayısı ile yüksek başarılı tahminlerelde edilmiştir.
KW  - İlaç Tahmin
KW  - Ağaç Algoritmaları
KW  - Veri Madenciliği
N2  - Drugs, which play a key role in improvingpeople's deteriorating health balance, are now increasingly being purchased. Itis important to know the buying behavior of these drugs. The aim of this studyis to predict subsequent situations using data for drug purchase in a region.In this way, the storage status of drugs can be controlled through the types ofdrugs consumed locally. In this study one year 108525 Total pharmaceuticalsales data between a pharmacy in Turkey in March 2019 with the month of May2018 were analyzed. In this context, sales amounts were tried to be estimatedaccording to patient types, drug writing institution and drug group. In theestimations made with the Weka program, the tree algorithms DecisionStump, M5P,RandomForest, RandomTree and REPTree were used. The mean absolute error, rootmean squared error and correlation coefficient values ​​of these algorithms werecompared to find the most successful estimation model. While the purchaseamount was estimated according to the drug group and the purchase amountsaccording to the patient types, the correlation coefficients of 0,53 and 0,58were very low and a successful estimate was not obtained. However, highsuccessful estimates were obtained with a correlation coefficient of 0,83obtained from the drug issuing institution.
CR  - Albayrak, A. S. ve Yılmaz, Ş. K. (2009). Veri Madenciliği: Karar Ağaç Algoritmaları ve İMKB Verileri Üzerine Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 31-52.
CR  - Angamo, M. T., Wabe, N. T. ve Raju, N. J. (2011). Assessment of Patterns of Drug Use by Using World Health Organization's Prescribing, Patient Care and Health Facility İndicators in Selected Health Facilities in Southwest Ethiopia. Journal of Applied Pharmaceutical Science, 1(7), 62-66.
CR  - Arinaminpathy, N., Batra, D., Khaparde, S., Vualnam, T., Maheshwari, N., Sharma, L., Nair, S., A. ve Dewan, P. (2016). The number of privately treated tuberculosis cases in India: an estimation from drug sales data. The Lancet Infectious Diseases, 16(11), 1255-1260.
CR  - Aydemir, E. (2018). Weka ile Yapay Zekâ. Seçkin Yayınevi. Ankara
CR  - Barutçu, İ. A., Tengilimoğlu, D. ve Naldöken, Ü. (2017). Vatandaşların akılcı ilaç kullanımı, bilgi ve tutum değerlendirmesi: Ankara ili metropol ilçeler örneği. Gazi Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi Dergisi, 19(3), 1062.
CR  - Breiman, L. (2001). Random forests. Machine learning, 45(1), 5-32.
CR  - Chien, C. F. ve Chen, L. F. (2008). Data Mining to Improve Personnel Selection and Enhance Human Capital: A Case Study in High-Technology Industry. Expert Systems with Applications, 34 (1), 280-290.
CR  - Fan, W., Wang, H., Yu, P. S. ve Ma, S. (2003, November). Is random model better? on its accuracy and efficiency. In Third IEEE International Conference on Data Mining (pp. 51-58). IEEE.
CR  - Gargano, M. L. ve Raggad, B. G. (1999). Data mining-a powerful information creating tool. OCLC Systems & Services: International digital library perspectives, 15(2), 81-90.
CR  - Hay, J. W., Smeeding, J., Carroll, N. V., Drummond, M., Garrison, L. P., Mansley, E. C. ve Shi, L. (2010). Good research practices for measuring drug costs in cost effectiveness analyses: issues and recommendations: the ISPOR Drug Cost Task Force Report—part I. Value in Health, 13(1), 3-7.
CR  - İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası (2019). Temel Göstergeler: Türkiye İlaç Pazarı. Erişim Temmuz 2019  < http://www.ieis.org.tr/ieis/tr/indicators/33/turkiye-ilac-pazari>.
CR  - Mollahaliloğlu, S., Alkan, A., Özgülcü, Ş., Öncül, H. G. ve Akıcı, A. (2011). Hekimlerin Akılcı Reçeteleme Yaklaşımı. T.C. Sağlık Bakanlığı, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, Ankara.
CR  - Onan, A. (2015). Şirket iflaslarının tahmin edilmesinde karar ağacı algoritmalarının karşılaştırmalı başarım analizi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 8(1), 9-19.
CR  - Öztürk, E. (2012). Görüntü sıkıştırma yöntemlerinin etkinliğini arttıran dönüşüm ve bölümlendirme işlemleri (Master's thesis, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).
CR  - Pirinçci, E. ve Bozan, T. (2016). Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Akılcı İlaç Kullanım Durumları. Fırat Tıp Dergisi, 21(3).
CR  - Şantaş, F. ve Demirgil, B. (2017). Akılcı İlaç Kullanımına İlişkin Bir Araştırma. İşletme Bilimi Dergisi, 5(1), 35-48.
CR  - Van Boeckel, T. P., Gandra, S., Ashok, A., Caudron, Q., Grenfell, B. T., Levin, S. A. ve Laxminarayan, R. (2014). Global antibiotic consumption 2000 to 2010: an analysis of national pharmaceutical sales data. The Lancet Infectious Diseases, 14(8), 742-750.
CR  - Witten, I. H. ve Frank, E. (2005). Data Mining: Practical Machine Learning Tools and Techniques, 2. Baskı, San Elsevier, Francisco.
CR  - Zhao, Y. ve Zhang, Y. (2008). Comparison of decision tree methods for finding active objects. Advances in Space Research, 41(12), 1955-1959.
UR  - https://dergipark.org.tr/en/pub/bbd/article/596568
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1106148
ER  -