TY  - JOUR
T1  - Bushak ve Dîvân-i Etʻime
TT  - Bushak and “Dîvân-i Etʻime” (The Divan of the Food)
AU  - Kaska, Çetin
PY  - 2019
DA  - September
DO  - 10.30622/tarr.607375
JF  - Turkish Academic Research Review
JO  - tarr
PB  - Mehmet ŞAHİN
WT  - DergiPark
SN  - 2602-2923
SP  - 317
EP  - 336
VL  - 4
IS  - 3
LA  - tr
AB  - Bushak, Fars edebiyatınınhicri dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında hezel ve hiciv yazan şairlerindendir.Divanındaki en önemli mevzu yemek ve yiyeceklerdir. Eserinde Hâfız, Irâkî,Mevlânâ, Fîrdevsî ve Attâr gibi büyük şairlerin şiirlerini tazmin edip onlarahezel ve hiciv tarzında cevaplar vermiştir. Bushak, Fars edebiyatında ilk defaaşçılık ile ilgili lügat, ıstılah ve tabirleri nazma döken kişidir. Divanı ilkdefa Mîrzâ Habîb-i İsfahânî tarafından h.1302 yılında İstanbul Galata’dabulunan Ebûzziyâ matbaasında basılmıştır. Bushak yemeklerin vasfı hakkındaizlediği hezel ve hiciv tarzıyla hem Fars edebiyatına yeni bir konu kazandırmışhem de kendisinden sonra taklit edilecek bir üslup meydana getirmiştir. Bushak’tansonra Nizâm-i Kârî onun üslubunu elbiselere uyarlamış, ancak bu alanda Bushakkadar başarılı olamamıştır. Bushak’ın Dîvân-ı Etʻime adlı eseri manzumve mensur bölümlerden oluşmaktadır. Bu divanın elyazması nüshaları İstanbul’dabulunmaktadır. Bu makalede Bushak’ın hayatı ve meşhur eseri Dîvân-ıEtʻime hakkında bilgi verilmiş, Bushak’ın hangi şairlerin şiirlerini tazminettiği ve onlara nasıl cevaplar verdiği konusuna işaret edilmiştir.
KW  - Bushak
KW  - Dîvân-i Etʻime
KW  - Fars Edebiyatı
KW  - Mizah
KW  - Habib-i İsfahani
N2  - Abstract      Bushakis a poet writing humourous and satirical poems in the Persian literature inthe second half of the hijri ninth century. The most important subject of hisdivan is foods and meals. In his work he imitates the poems of the greatpersian poets like Hâfız, Irâkî, Mawlânâ, Fîrdewsî, and Attâr and givesresponses to them in the form of humourous and satirical poems. Bushak is thefirst Persian poet who makes use of the words, terms, and expressionsconcerning cookery and cooking in poetry. His divan was printed for the firsttime by Mîrzâ Habîb-i İsfahânî at Ebûzziyâ printing house at Galata İstanbul in1302 AH. By choosing a humorous and satirical style indescribing the qualities and properties of foods he introduced a newsubject into the Persian literature and also constructed a new style to beimitated after him. After Bushak, Nizâm-i Kârî adapted his style toclothes, but he was not as successful in this field as Bushak. His divan consists ofsections in prose and poetry. The manuscripts of this divan are located in Istanbul. In this article information about Bushak's life and her famous work Dîvân-ıEtʻime was given, ınformation was given about which poets Bushakcompensated his poems and how he responded to them.
CR  - Browne, Edward Granville (1357). Târîh-i Edebî-i Îrân (Ez Saʻdî Tâ Câmî) Çev. Alî Asgar Hikmet, C.3, Tahran.
CR  - Bushak Etʻime, (1360). Dîvân-i Mevlânâ Bushak Etʻime, Şîrâz: Kitâbfrûşî-yi Maʻrifet-i Şîrâzî.
CR  - Çiftçi, Hasan (2002). Klasik Fars Edebiyatında Hiciv ve Sosyal Eleştiri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
CR  - Devletşâh-i Semerkandî,(1901). Tezkiretü’ş-şuaʻrâ, Nşr. Edward G. Browne, London.
CR  - Dihhodâ, Ali Ekber (1998). Lügâtnâme-i Dihhodâ, C.3, Tahran: Çâp-i Dânişgâh-i Tehrân.
CR  - Fesâî, Mensûr Restegâr (2010). Bushak Etʻime-i Şîrâzî ve Saʻdî, sadishenasi.com.
CR  - Hallâc-i Şîrâzî,  Mevlânâ Ebû İshâk (1302). Dîvân-i Etʻime, nşr. Mîrzâ Habib-i İsfahânî, İstanbul: Ebûzziyâ Matbaası.
CR  - Hânlerî Kiyâ, Zehrâ (1969). Ferheng-i Edebiyât-i Fârsî, Tahran: Enteşârât-i Bunyâd-i Ferheng-i İrân.
CR  - Karâgûzlû, Ali Rızâ Zekâvetî (1382). Külliyât-i Bushâk, Tahran: Neşr-i Mîrâs-i Mektûb.
CR  - Kaska, Çetin (2019). Nizâmuddîn Kârî ve Dîvân-i Elbise’sinde Mizahî Nazireler, İran Çalışmaları Dergisi, s.41-65, Sakarya.
CR  - Mecîdî, Meryem (1383). "Bushâk Etʻime" Dâiretü’l-Muaârif-i Bozorg-i İslâm, Tahran: Merkez-i Dâiretü’l-Muʻârif-i Bozorg-i İslâmî.
CR  - Mîrzâyef, Abdulganî (1971). Ebû’l-İshâk ve Faʻâliyyethâ-yi Edebî-i Û, Duşanbe.
CR  - Nizâm-i Kârî, Mevlânâ (1303). Dîvân-i Elbise, Çâphâne-i Ebuzziyâ, İstanbul.
CR  - Rypka, Jan (1354). Târîh-i Edebiyât-i İrân /Ez Devrân-i Bâstân Tâ Kâcâriye, Çev. İsa Şehâbî, Tahran.
CR  - Safâ, Zebîhullâh (1338). Târîh-i Edebiyyât Der Îrân, C.1, Tahran: İntişârât-i Firdevsî.
CR  - Sübhânî, Tevfîk Hâşim Pûr ve Aksu, Hüsameddin (1374). Fihrist-i Nüsheha-yi Hatî-yi Fârsî-yi Kitâbhâne-i Dânigâh-i İstanbul, Tahran: Pejûheşgâh-i Ulûm-i İnsânî ve Mutâlʻât-i Ferhengî.
CR  - Zumrudî, Hümeyrâ (1378). "Bushak Etʻime" Dânişnâme-i Cihân-i İslâm, C.3, Tahran: Bünyâd-ı Dairetü’l-Maarif-i İslâmî.
UR  - https://doi.org/10.30622/tarr.607375
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/824174
ER  -