TY  - JOUR
T1  - Olcaytû Han Döneminde İlhanlı Vezirleri ve Devlet İçerisindeki Rolleri
TT  - Ilkhanid Viziers in the Period of Olcaytu Khan and Roles in the State
AU  - Gördegir, Ercan
PY  - 2019
DA  - October
Y2  - 2019
JF  - Universal Journal of History and Culture
PB  - Handan AKYİĞİT
WT  - DergiPark
SN  - 2667-8179
SP  - 100
EP  - 115
VL  - 1
IS  - 2
LA  - tr
AB  - XIII.yüzyılın ilk çeyreğinde tarih sahnesinde aktif rol oynamaya başlayan Moğollaryapılan büyükistilalarsonucunda kısa sürede geniş coğrafyalarda hüküm süren büyük bir devletkurdular. Budurumele geçirilen yerlere uygun politika ve icraat yürütmek zorunluluğunu daberaberindegetirdi.Zira göçebe medeniyetine uyumlu olan askeri-sivil karmaşık sistemi, büyük şehirve arazidayalıiktisadi sistemine bağlı yerleşik milletler için uygun değildi. 1256 yılındanitibaren İlhanlıDevleti’ninhükümdar ve yöneticileri tebaasıyla uyum içinde yaşamanın çözüm yollarınıaradılar.Bu çözümyollarından en önemlisi ise uzun zamanlardan beri devlet yönetimi içindebulunan veyerleşikkültürün bütün dinamiklerinden haberdar olan İran’ın güçlü ve köklüailelerinden istifadeetmekoldu.OlcaytûHan dönemine damgasını vuran başlıca devlet adamları onun vezirleri SaadeddinSavecî,ReşîdüddînFazlullah ve Hâce Tâcüddin Ali Şâh Gîlânî’dir. Bu vezirlerin her biri devletidaresindesonderece becerikli kişilerdi. Adı geçen İlhanlı vezirleri hükümdarı etkileme yarışındaher yolumubahgörmüş ve kendi aralarında amansız bir mücadeleye girmişlerdir. Bu çalışmadaOlcaytûHandönemine damgasını vuran üç vezirin hayatları genel olarak incelendikten sonrakendiaralarındanasıl bir mücadeleye girdikleri ve bu durumun İlhanlı Devleti’ne olan etkisiincelendi.
KW  - Vezirlik
KW  - Reşîdüddîn Fazlullah
KW  - Tâcüddin Ali Şâh
KW  - Sadeddin Saveci
KW  - Olcaytu
N2  - XIII. In the first quarter of the century, the Mongols beganto play an active role in the stage of history as a result of large invasionsin a short time established a large state that reigned in large geographies.This brought about the necessity of carrying out appropriate policies andactions to the seized places. Because the military-civilian complex system,which is compatible with nomadic civilization, was not suitable for the settlednations connected to the big city and land-based economic system. Since 1256,the rulers and rulers of the Ilkhanid State have sought solutions for living inharmony with their subjects. The most important of these solutions was to takeadvantage of the powerful and well-established families of Iran, who have beenin state administration for a long time and are aware of all the dynamics ofsettled culture.Among the main statesmen who marked the period of OlcaytûHan, there are three viziers: Saadeddin Savecî, Reşîdüddîn Fazlullah, and HâceTâcüddin Ali Şâh Gîlânî. Every one of these viziers is very good at thegovernment administration. These viziers have tried every way to manipulate theruler. In this context, they have engaged in a serious struggle amongthemselves. In this study, after the general examination of the lives of threeviziers who marked the period of Olcaytû Han, how they engage in a strugglebetween themselves and the effects of this situation on the Ilkhanids statewill be examined.
CR  - Abbasi, J., & Hajiabady, F. (2016). Premiership in fifteenth-century iranian provincial dynasties: From the decline of the Ilkhanids to the rise of the Timurids. Iran Nameh, 1(2), 174-198.
CR  - Abû’l-Farac, G. (1999). Abû’l-farac tarihi (Vol. 2; O¨mer Rıza Doğrul, Trans.). Ankara: Türk Tarih
Kurumu.
CR  - Beyani, Ş . (1389). Din ve devlet der İran akhd-ı Moğol (Vol. 2). Tahran: Merkez-ı Neşr-ı Danişgahi.
(Hukumet-ı İlhanlı; Nebord-ı Meyan-ı du Ferheng)
CR  - Danu, A. (2012). Cengiz İmparatorluğu hakkında ilk tarih kayıtları: Meng ta pei lu ve Hei Ta shi lu.
İstanbul: Ötüken Neşriyat.
CR  - Ebulkasım Abdullah bin Muhammed el Kaşani. (1384). Tarih-e padişah Said Gıyasedünya ve din
Olcaytu. Tahran: Heftomin Numayişhgah Beynelmileli.
CR  - Erdem, I. (1997). Olcaytû han devrinde Horasan’da İlhanlı-C¸ ağataylı mücadeleler. Pamukkale
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(3), 106-112.
CR  - Furuğbehş, A. (2010). Vezaret der ahd-i moğol. Rişte-i Amuzeş-e Tarih, 3(6).
CR  - Gördegir, E. (2019). Olcaytu Han’ın Gilan seferi (1306-1307). Tarih ve Gelecek Dergisi, 5(2),
334-342.
CR  - Gördegir, E., & Özbek, S. (2018). Moğolların Mardin kuşatması ve Hülagü’de Olcaytu’ya İlhanlı
Artuklu münasebetleri. Tarih ve Gelecek Dergisi, 4(3), 106-118.
CR  - Grousset, R. (2003). Bozkır İmparatorluğu: Attila-Cengiz Han-Timur (M. Reşat Uzmen, Trans.).
Ötüken Yayınları.
CR  - Haykıran, K. R. (2015). Moğollar zamanında yakındoğu. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
CR  - Haykıran, K. R. (2016). İlhanlılar devrinde sürdürülen eğitim faaliyetlerine bir bakış ve İlhanlı
hükümdarı Olcaytû Han’ın eğitim politikası. Tarih Okulu Dergisi, 9(26), 15-31.
CR  - Işık, A. (2012). Hafız Ebru’nun Zeyl-i cami’üt -tevârîh-i reşîdî’sinde sultan Olcaytû ve Ebû Sa’îd
do¨nemlerine dair kayıtlar. Yüksek lisans tezi, Harran Ü niversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Şanlıurfa.
CR  - İkbal, A. (1384). Târîh-i Moğol (Ez Hamle-i Cengiz Han ta Teşkil-i Devlet-i Timuri. Tahran:
Moesese-i İntişarat-ı Emîr-i Kebir.
CR  - Kazvinî, H. M. (2018). Târih-i güzide (M. Öztürk, Trans.). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
CR  - Muhammed bin Ali bin Muhamed Ş abankarei. (1363). Mecma’ü’l-ensab. Tahran: Muessese-i İntişarat-ı Emîr-i Kebir.
CR  - Örs, D. (1992). Taˆrîh-i olcaytu. Yüksek lisans tezi, Ankara Ü niversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
CR  - Özbek, S. (2018). Moğolları durduran Türk Sultan Baybars. Berikan Yayınevi.
CR  - Özgüdenli, O. G. (2000). Gazan han ve reformları, (694/1295-703/1304). Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
CR  - Özgüdenli, O. G. (2008). Reşîdüddin Fazlullah-ı Hemedânî (Vol. 35). Türkiye Diyanet Vakfı İslam
Ansiklopedisi.
CR  - Özgüdenli, O. G. (2012). Tümen (Vol. 42). Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.
CR  - Özgüdenli, O. G. (2017). Türkiye’de Moğol tarihi ve kültürü araştırmalarının doğuşu ve gelişimi
(1923-2017). Mutad, 4(2), 460-512.
CR  - Reşidüddin Fazlullah, H. (2013). Camiu’t-tevarih (İlhanlılar kısmı) (A. H. K. İsmail Aka Mehmet
Aslan, Trans.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
CR  - Sıhabü’d-din Abdullah b. Lütfullâh bin Abdurreşid el-Havâfî el- Med’û be-Hafız Ebrû. (1317).
CR  - Zeyl-i camiü’t-tevarih-i reşidî (D. H. Beyani, Ed.). Tahran: Danişiyar-ı Tarih Danişgah-ı
Tahran Şirket-i Tezamuniyi İlmi.
CR  - Semerkandi, K. A. R. (1370). Matla-ı sadeyn ve mücmel Bahreyn. Tahran. Müesese-i Mutalaat ve
Tahkikat-ı Ferhengiyi Pejoheşkah: Doktor Abdulhüseyin Nevai.
CR  - Spuler, B. (2011). İran moğolları (Siyaset, idare ve kültür İlhanlılar devri, 1220-1350) (3rd ed.;
C. K¨oprülü, Trans.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
CR  - Togan, Z. V. (1988). Reşîd-ûd-din tabîb. raşîd al-din tabîb (1248-1318) fazlallah b. ’İmâd al-davla
abu ’l-hayr b. ’alî. İslam Ansiklopedisi Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
CR  - Vassaf. (1346). Tahrir-i tarih-i vassaf. Tahran. (neşr. Abdul-Muhammed Aˆ yetî)
CR  - Yuvalı, A. (2017). İlhanlı tarihi. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
UR  - https://dergipark.org.tr/en/pub/ujhc/issue//610179
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/842899
ER  -