TY - JOUR T1 - TÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNDE YOL AYRIMI: 3 MAYIS 1944 IRKÇILIK-TURANCILIK DAVASI TT - DIVISION OF TURKISH NATIONALISM: THE CASE OF RACISM AND TURANISM 3 MAY 1944 AU - Yücel, Gökberk AU - Bölükbaşı, Yusuf Ziya PY - 2019 DA - October JF - Milliyetçilik Araştırmaları Dergisi JO - MAD-JNS PB - Haluk KAYICI WT - DergiPark SN - 2667-4459 SP - 5 EP - 34 VL - 1 IS - 2 LA - tr AB - 3 Mayıs 1944’de vuku bulan “Irkçılık – Turancılık” davası olarak anılanhadise Türk milliyetçiliği fikir tarihinde bir yol ayrımını ifade etmektedir.Bu yol ayrımı, tarihi, coğrafi ve milliyet tanımına ilişkin farklı bakışaçıları münasebetiyle Türk milliyetçiliğindeki Kemalist (Resmi milliyetçilik)fay hattının kırılması olarak telakki edilebilir. Bunun yanında, II. CihanHarbi’ne bağlı olarak oluşan uluslararası siyasal konjonktürün Türkiye’dekiizdüşümü de Türk milliyetçiliğinde yol ayrımının bir diğer faktörü olarakgörülebilir. Erken cumhuriyet döneminde devlet eliyle şekillenen ve uygulamayakoyulan resmi milliyetçiliğe, özellikle Mustafa Kemal Atatürk’ün vefatısonrasında daha yoğun ve somut itirazlar geliştirilmiştir. Bu itirazlarıntecessüm ettiği mecra ise, Türk milliyetçiliğine resmi ideolojiden farklı biryorum getirme gayreti içerisinde olan Türkçü-Turancı aydınlardır.Türkçü-Turancı aydınlar, özellikle Irkçılık ve Turancılık davası olarak anılansüreç sonrasında iktidarın karşısında konumlanmış ve iktidara sert eleştirilergetirmiştir. Bu çalışmada, birbiriyle eklektik iki ana sorunsal, 3 Mayıs 1944Irkçılık-Turancılık davası merkeze alınarak incelenecektir. Bunlardanbirincisi, Kemalist milliyetçiliğe kavramsal, teorik ve fiili itirazlar geliştirengayrı resmi Türk milliyetçiliğinin ideolojik koordinatlarıdır. İkincisi ise,dönemin siyasi iktidarının milliyetçiliğe ilişkin konumu doğrultusundaTürkiye’de aydın kesimin aldığı pozisyondur. Bu bağlamda çalışmada, Türkmilliyetçiliğinin, tarihsel, toplumsal ve siyasal değişimini, aktörleriylebirlikte anlamak adına “tarihsel karşılaştırmalı araştırma yöntemi” metotolarak kullanılmıştır. Bununla birlikte, dönemin aktörlerinin 3 Mayıs 1944ırkçılık ve Turancılık davası ilişkin söylemleri analiz edilerek, Türkmilliyetçiliğindeki farklılaşma ve ayrışma süreci saptanmayaçalışılacaktır. KW - milliyetçilik KW - Turancılık KW - Aydın Sınıfı N2 - The incident, which tookplace on 3 May 1944 and was referred to as the case of “Racism – Turanism”,represents a crossroads in the history of Turkish nationalism. This distinctioncan be considered as a break of the Kemalist (Formal Nationalism) fault line inTurkish nationalism on the basis of different perspectives on the definition ofhistorical, geographical and nationality. In addition, the projection of Turkeyin the Second World War, the international political conjuncture formeddepending on other factors can also be seen as a crossroads of nationalism inTurkey. In the early republican period, more intense and concrete objectionswere developed to the official nationalism shaped by the state and put intopractice, especially after the death of Mustafa Kemal Atatürk. Those who makethese objections are Turkist-Turanist intellectuals who try to bring adifferent interpretation to Turkish nationalism from the official ideology. TheTurkist-Turanist intellectuals, especially after the process known as Racismand Turanism, were positioned against the power and brought harsh criticism tothe power. In this study, the two main eclectic problematic, 3 May 1944Racism-Turanism case will be examined by taking the center. The first is theideological coordinates of informal Turkish nationalism, which developsconceptual, theoretical and actual objections to Kemalist nationalism.Secondly, in line with its position on nationalism of the era of politicalpower is the position taken by the intellectuals in Turkey. In this context, “historicalcomparative research method” was used as a method to understand the historical,social and political change of Turkish nationalism together with its actors.However, by analyzing the discourse of the actors of the period regarding thecase of racism and Turanism on 3 May 1944, the process of differentiation anddifferentiation in Turkish nationalism will be tried to be determined. CR - • Akçura, Yusuf. (2013). Türkçülüğün Tarihi, Kaynak Yayınları, İstanbul. CR - • Atay, Falih Rıfkı. (7 Mayıs 1944). “Nizam Düşmanlığı Yaptırmayız”, Ulus Gazetesi, s.1 (Say: 8176, Ulus Basımevi, Ankara). CR - • Atay, Falih Rıfkı. (9 Mayıs 1944). “Irkçılık ve Turancılık”, Ulus Gazetesi, s.1 (Sayı: 8178, Ulus Basımevi, Ankara). CR - • Atay, Falih Rıfkı. (13 Mayıs 1944). “Biz Tek Bir Cepheyiz”, Ulus Gazetesi, s. 1 ( Sayı: 8182, Ulus Basımevi, Ankara). CR - • Atay, Falih Rıfkı. (21 Mayıs 1944). “Cumhur Reisimizin Nutku”, Ulus Gazetesi, s.1 (Sayı: 8190, Ulus Basımevi, Ankara). CR - • Atsız, Hüseyin Nihal. (16 Temmuz 1934). “Türk Irkı=Türk Milleti”, Orhun, 9. Sayı CR - • Atsız, Hüseyin Nihal. (9 Ağustos 1941). “Türk Tarihine Bakışımız Nasıl Olmalıdır?”, Çınaraltı, I. Sayı. CR - • Atsız, Hüseyin Nihal. (4 Aralık 1948). “Türkiye Tarihinin Meseleleri”, Yeni Sabah. CR - • Atsız, Hüseyin Nihal. (2015). Türk Tarihinde Meseleler, İstanbul: Ötüken Neşriyat. CR - • Atsız, Hüseyin Nihal. (1969). “On Altı Devlet ve Uydurma Bayraklar”, Ötüken, Sayı 5 (65). CR - • Atsız, Hüseyin Nihal. (10 ve 17 Temmuz 1942). “Osmanlı Padişahları”, Tanrıdağ, 10 ve 11. Sayılar. CR - • Atsız, Hüseyin Nihal. (17 Nisan 1964). “İslam Birliği Kuruntusu”, Ötüken, Sayı 4. CR - • Atsız, Hüseyin Nihal. (1992). Makaleler III., Baysan Yayınevi, İstanbul. CR - • Atsız, Hüseyin Nihal. (1992). Makaleler IV, İrfan Yayınları, İstanbul. CR - • Bilgin, Oğuzhan. (Aralık 2018). “Türk Milliyetçiliği Kemalizm Meselesi: Hegemonya, Asimilasyon, Mücadele”, Akademik Hassasiyetler, C.5, S.10, ss. 331-360. CR - • Bora, Tanıl. (2017). Cereyanlar: Türkiye’de Siyasi İdeolojiler, İletişim Yayınevi, İstanbul. CR - • Campbell, David. (1996). Writing Security: United States Foreign Policy and Politics of Identity, Minneapolis: University of Minesota Press. CR - • CHP Tüzüğü. (Mayıs 1935). Dördüncü Büyük Kurultay, Ulus Basımevi, Ankara. CR - • CHP Programı (Mayıs 1935). Dördüncü Büyük Kurultay, Ulus Basımevi, Ankara. CR - • Darendelioğlu, İlhan E. (1961). Türkiyede Komünist Hareketleri, Toprak Dergisi Yayınları, İstanbul. CR - • Darendelioğlu, İlhan E. (1976). Türk Milliyetçiliği Tarihinde Büyük Kavga, Oymak Yayınları, İstanbul. CR - • Durgun, Şenol. (2010). Modernleşme ve Siyaset, A Kitap, Ankara. CR - • Durgun, Şenol. (2014). Ulus İnşası ve Milliyetçilik, A Kitap, Ankara. CR - • Ercilasun, Ahmet Bican. (2018). Atsız: Türkçülüğün Mistik Önderi, Panama Yayıncılık, Ankara. CR - • Ertekin, Orhangazi. (2009). “Cumhuriyet Döneminde Türkçülüğün Çatallanan Yolları”, Ed. Tanıl Bora ve Murat Gültekingil, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Milliyetçilik, Cilt 4, İletişim Yayınevi, İstanbul, ss. 345-388. CR - • Galip, Reşit. (1932). “Türk Irk ve Medeniyet Tarihine Umumi Bir Bakış”, Birinci Türk Tarih Kongresi Konferans Müzakere Zabıtları (İkinci Baskı), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, ss. 99-162. CR - • Gökalp, Ziya. (1969). Türkçülüğün Esasları, Varlık Yayınevi, İstanbul. CR - • İnan, Afet. (1932). “Tarihten Evvel ve Tarih Fecrinde”, Birinci Türk Tarih Kongresi Konferans Müzakere Zabıtları (İkinci Baskı), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, ss. 18-41. CR - • Maarif Vekâleti. (1944). Irkçılık – Turancılık, Maarif Matbaası, Ankara. CR - • Nadi, Nadir. (10 Mayıs 1944). “Geçirdiğimiz İmtihanlarda Şaşıranlar”, Cumhuriyet Gazetesi, s.1-3. (Sayı 7089, İstanbul) CR - • Nadi, Nadir. (20 Mayıs 1944). “Türk Milletinin Sesi”, Cumhuriyet Gazetesi, s.1. (Sayı: 7099, İstanbul) CR - • Oran, Baskın. (2011). “TDP’nin Kuramsal Çerçevesi”,Ed. Baskın Oran, Türk Dış Politikası Cilt 1: 1919-1980, İstanbul: İletişim Yayınları, ss. 20-97. CR - • Özdoğan, Günay Göksu. (2001). Turan’dan Bozkurt’a Tek Parti Dönemi’nde Türkçülük 1931-1946, Çev. İsmail Kaplan, İletişim Yayınevi, İstanbul. CR - • Saraçoğlu, Cenk. (Nisan 2013). “AKP, Milliyetçilik ve Dış Politika: Bir Milliyetçilik Doktrini Olarak Stratejik Derinlik”, Alternatif Politika, Cilt 5, Sayı 1, ss. 52-68. CR - • Sadak, Necmettin. (9 Mayıs 1944). “On İkiye Beş Kala”, Akşam Gazetesi, s. 1 (Sayı: 9178, İstanbul). CR - • Sadak, Necmettin. (17 Mayıs 1944). “Gençliği Koruyalım”, Akşam Gazetesi, s. 1 (Sayı: 9186, İstanbul). CR - • Sadak, Necmettin. (21 Mayıs 1944). “Milli Şefin Millete Büyük Dersi”, Akşam Gazetesi, s.1 (Sayı: 9190, İstanbul). CR - • Sertkaya, Osman Fikri. (2014). Hüseyin Nihal Atsız, Ötüken Yayınevi, İstanbul. CR - • Turgut, Hulusi. (1995). Türkeş’in Anıları Şahinlerin Dansı, ABC Yayınları, İstanbul. CR - • Türkkan, Reha Oğuz. (1944). Milliyetçilik Yolunda, Müftüoğlu Yayınevi, İstanbul. CR - • Us, Asım. (25 Mayıs 1944). “Gizli Turan Cemiyeti Şeklinde Bir Fesat Şebekesi”, Vakit Gazetesi, s.1 (Sayı: 9436, İstanbul). CR - • Yalçın, Hüseyin Cahid. (9 Mayıs 1944). “Gençliğe Mal İstenen Hareket Hakkında”, Tanin Gazetesi, s.1 (Sayı: 4454-249, İstanbul). CR - • Yalçın, Hüseyin Cahid. (20 Mayıs 1944). “Milli Şefin Gençliğe Hitabesi”, Tanin Gazetesi, s.1 (Sayı: 4454-260, İstanbul). CR - • Yaşlı, Fatih. (2008). Milliyetçilik ve Faşizm: Türkiye’de Irkçı Milliyetçilik Üzerine Bir İnceleme, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. UR - https://dergipark.org.tr/en/pub/madergisi/issue//624602 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/841656 ER -