TY  - JOUR
T1  - Geleneksel İslam İnancında Mitolojik Unsurların Kritiği: Cinlerle İlgili İnanışlar Bağlamında Bir İnceleme
AU  - Merdin, Saadettin
PY  - 2019
DA  - December
Y2  - 2019
JF  - Kader
JO  - Kader
PB  - Mehmet BULĞEN
WT  - DergiPark
SN  - 2602-2710
SP  - 641
EP  - 643
VL  - 17
IS  - 2
LA  - tr
AB  - “Geleneksel İslamİnancında Mitolojik Unsurların Kritiği: Cinlerle İlgili İnanışlar BağlamındaBir İnceleme” adlı çalışmada cin inancının Sümerlerden Yahudiliğe kadar olantarihsel gelişimi incelenmiş, akabinde Müslümanların cin inancının büyük ölçüdeyarı animist/ruhçu câhiliye Araplarından tevarüs ettiği gösterilmiştir. Câhiliye Arapları varlık dünyasının dikyarısını cinlere tahsis etmişlerdir. İnandıkları mesh teorisi söz konusu bu cinve şeytanların istedikleri surete/biçime girmesine olanak tanır. Yılan bunlarınbaşında gelir. Cân; hem yılan hem de şeytan/İblis demektir. Yılanları bu yüzdenöldürmekten korkarlar. Cin ve şeytan olarak nitelemedikleri pek azvarlık/hayvan vardır. Bu teori İsrailoğullarının domuz ve maymunadönüştürülmesini de izah eder. Tabiat olaylarını cinlerle izah ederler. Kumfırtınaları cin kabilelerinin birbirleriyle savaşırken çıkardığı tozdankaynaklanır. Aşağı yukarı tüm biyolojik ve psikolojik rahatsızlıklarınetiyolojisinde mutlaka bu mitolojik varlıklar bulunur. Nazar, veba hep onlarıneseridir. Şairler şiirlerini, kâhinler kehanetini onlar vasıtasıyla icra eder.İslâm yeni bir ontoloji ve epistemoloji getirmediğinden, davetinimuhataplarının epistemesi/mütearifesi üzerinden yaptığından; câhiliye cininancı İslâm sonrası da büyük ölçüde devam etmiştir. Son bölümde cin ve şeytanlarınzikredildiği âyetler yeni bir okumaya tabi tutulmuştur. Yiyen, içen, evlenen,kabileler halinde yaşayan, şair ve kâhinlere gökten haber getiren, istediklerianda istedikleri surete girebilen, birçok hastalıklara neden olduğuna, büyü vekehânet sektöründe faaliyet gösterdiğine inanılan bu hibrit varlıklarınmahiyeti, nesnel gerçekliği sorgulanmıştır. Söz konusu bu mitik varlıklarınKur’ân’da zikredilmesinin nedeni cinlere tapan müşriklerin sakîm inançlarınıtasvir etmekten ibaret olup, bilinenin aksine cinlerin ispatı olmayıp,nefyidir. İlgili âyetler tarihsel (sebeb-i nüzul) ve metinsel (siyak ve sibak)bağlamından yararlanılarak incelendiğinde “cin” kelimesinin “melek, şeytan veinsanlar” için de kullanıldığı görülmektedir. Şeytan kelimesi de bir sıfatolması hasebiyle çoğunlukla “insan şeytanları” (Mekke şeytanları, Medinelimünafıklar ve Yahudi liderler); bazen “haset, megalomani, unutma” vb. kişilikzaaflarını betimlemede; nadiren de soyut şeytan (İblis) için kullanılmıştır.Bununla birlikte Süleyman’ın cin ve şeytanlarını “yabancı işçiler ve ustalar”olarak te’vil etme imkânı bulunamamıştır. Bu konuda en makul çözümün Kur’ân’ı“edebî bir metin” olarak gören yaklaşımlarda olduğu söylenilebilir. Cin inancı,tabiat yasalarının henüz bilinmediği mitolojik bir evren tasavvurunun doğaluzantısıdır. İlk Müslümanların evren tasavvurunun da büyük ölçüde mitolojikolduğunu, bu nedenle vahyin ilk muhataplarının mütearifesini esas alarakonlarla diyalog kurduğunu söylemek mümkündür. Evren tasavvurumuzun cin inancıetrafında oluşan mitolojik unsurlardan arındırılması, değişen vesâilin(bilimsel verilerin) mesâil-i kelâm’a intibak ettirilmesi suretiyle din diliningüncellenmesi gerektiği vurgulanmıştır.
KW  - Cin
KW  - şeytan
KW  - demonoloji
KW  - angeloloji
KW  - mitoloji
KW  - câhiliye
KW  - mitolojik evren tasavvuru
CR  - MERDİN, SAADETTİN. GELENEKSEL İSLAM İNANCINDA MİTOLOJİK UNSURLARIN KRİTİĞİ: CİNLERLE İLGİLİ İNANIŞLAR BAĞLAMINDA BİR İNCELEME, ÇANAKKALE, 2019.
UR  - https://dergipark.org.tr/en/pub/kaderdergi/issue//632546
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/911883
ER  -