TY - JOUR T1 - Klasik Türk Şiirinde Bir Mûsikî Unsuru Olarak “Tîr/Ok” TT - “Tîr/Ok” As A Musical Element In Classical Turkish Poetry AU - Düzlü, Özlem PY - 2019 DA - October Y2 - 2019 DO - 10.30767/diledeara.635536 JF - Dil ve Edebiyat Araştırmaları JO - DEA PB - Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği WT - DergiPark SN - 1308-5069 SP - 295 EP - 310 VL - 20 IS - 20 LA - tr AB - KlasikTürk şiiri metinlerinde pek çok kelime temel anlamı dışındaki anlamlarıyla dayer almıştır. “Tîr” ve onun Türkçe karşılığı olan “ok” da bu kelimelerarasındadır. Şiir metinlerinde genellikle bir silah unsuru olarak yer verilenbu kelimelerden “tîr”in “Utarit” anlamı da şairlerce rağbet görmüştür. Sözkonusu kelimelerin şiir metinlerinde geçen bir başka anlamı da “keman, kemençe,rebap gibi sazları çalmaya yarayan alet (yay)”dır. Kelimelerin lûgatların büyükçoğunluğunda yer almayan bu anlamı, özellikle tevriye ve ihâm-ı tenasüp yoluylaoluşturulan çok anlamlı yapı içinde şairler için hüner gösterme vasıtasıolurken klasik şiir okurunun/araştırmacısının gözünden kaçabilmektedir. “Tîrin/okun”bu farklı kullanımına dikkat çekmek üzere kaleme alınan bu makaleyle bahse konukelimelerin yer aldığı şiir metinlerinin daha doğru anlaşılmasına katkısağlanması amaçlanmıştır. Ayrıca bir mûsikî unsuru olarak “tîrin/okun” şiirmetinlerinde hangi özellikleriyle ve ne şekilde yer aldığı ortaya konmayaçalışılmıştır.  KW - Tîr KW - ok KW - yay KW - mûsikî KW - klasik Türk şiiri N2 - Several words inclassical Turkish poetry texts have been used with other meanings than their centralmeaning. “Tîr” and its Turkish translation “ok” [arrow] are among these words.The “Utarit” [Mercury] meaning of “tîr”, which is among these words that areincluded as weapon-like elements in poetry texts, has also gained attentionfrom poets. Another meaning of the aforementioned words that is used in poetrytexts is “a tool that is used to play instruments such as “the violin, kemanchaor rebab”, a ‘yay’ [bow]”. While this meaning of the words, which is not includedin most dictionaries, is used as a way of showing talent by poets in astructure with multiple meanings that is created especially by means ofdouble-entendre and ‘ihâm-ı tenasüp’, it may be overlooked byreaders/researchers of classical poetry. With this paper, which was written todescribe the usage of this different meaning of the words “tîr/ok”, it wasaimed to contribute to a more accurate understanding of poetry texts in whichthese words are found. It was also aimed to reveal which aspects and whichforms of “tîr/ok” as a musical element were included in poetry texts. CR - Ahmed Eflâkî. (2006), Ariflerin Menkıbeleri, çev.: Tahsin Yazıcı, İstanbul: Kabalcı Yayınları. CR - Akalın, Şükrü H.-Toparlı, Recep vd. (2011), Türkçe Sözlük, Ankara: TDK Yayınları. CR - Aksoyak, İsmail H. (2018), Gelibolulu Mustafa Âlî Dîvânı, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/58695,gelibolulu-mustafa-ali-divanipdf.pdf?0 (E.T. 10.06.2019) CR - Arı, Ahmet (2018), Sâkıb Dede Dîvânı, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/59860,sakib-dede-divanipdf.pdf?0 (E.T. 01.06.2019). CR - Atalay, Besim (1998), Dîvânu Lûgat-it-Türk Tercümesi, C. I, Ankara: TDK Yayınları. CR - Aydemir, Yaşar (2018), Ramazan Behiştî Dîvânı, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/56445,ramazan-behisti-divanipdf.pdf?0 (E.T. 01.06.2019). CR - Baydu, Uğur (2016), Müzik Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Akıl Fikir Yayınları. CR - Bektaş, Ekrem (2017), Muvakkit-zâde Muhammed Pertev Dîvânı, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/55973,pertev-divanipdf.pdf?0 (E.T. 10.06.2019). CR - Çağbayır, Yaşar (2007), Ötüken Türkçe Sözlük, C. IV-V., İstanbul: Ötüken Neşriyat. CR - Demir, Hiclal (2017), Lâzikîzâde Feyzullah Nâfiz ve Dîvânı, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/54126,53959lazikizade-feyzullah-nafizdivanpdfpdf.pdf?0 (E.T. 10.06.2019). CR - Devellioğlu, Ferit (1999), Osmanlıca-Türkçe Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi. CR - Dikmen, Hamit (1991). Seyyid Vehbî Ve Divanının Karşılaştırmalı Metni. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi SBE. CR - Göksu, Erkan (2015), Türk Kültüründe Silah, İstanbul: Ötüken Neşriyat. CR - Horata, Osman (1998), Esrâr Dede Hayatı-Eserleri-Şiir Dünyası ve Dîvânı, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları. CR - Hüseyin Remzi (H. 1305), Lûgat-ı Remzî, C. I, İstanbul: Matbaa-i Hüseyin Remzi. CR - Kanar, Mehmet (1993), Büyük Farsça-Türkçe Sözlük, İstanbul: Birim Yayınları. CR - Karaköse, Saadet (2017), Nev’î-zâde Atâyî Dîvânı, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/55734,nevi-zade-atayi-divanipdf.pdf?0 (E.T. 02.06.2019). CR - Mütercim Âsım (2009), Burhân-ı Katı, İstanbul: TDK Yayyınları. CR - Okcu, Naci (2011), Şeyh Gâlib Dîvânı Hayatı-Edebî Kişiliği-Eserleri-Şiirlerinin Umûmî Tahlîli, Ankara: TDVY. CR - Olgun, İbrahim-Drahşan, Cemşit (2005), Farsça-Türkçe Sözlük, Ankara: Murat Kitabevi. CR - Şemseddin Sami (2006), Kâmûs-ı Türkî, İstanbul: Çağrı Yayınları. CR - Redhouse J.W. (1863), Lûgat-i Osmânîyye, İstanbul: Matbaa-i Âmire. CR - Redhouse J.W. (2006), Türkish And English Lexicon New Edition, İstanbul: Çağrı Yayınları. CR - Saraç, M.A.Yekta (t.y.), Emrî Dîvânı, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10607,emridivanipdf.pdf?0. (E.T. 22.06.2019). CR - Steingass, F. (2005), A Comprehensive Persian-English Dictionary, İstanbul: Çağrı Yayınları. CR - Tarlan, Ali N. (1992), Ahmet Paşa Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları. CR - Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü, (1993), C. IX, Ankara: TDK Yayınları. CR - Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü, http://sozluk.gov.tr. (E.T. 23.06.2019). CR - Uygun, M.Nuri (2007), Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin Eserlerinde Ve Tasavvuf Anlayışında “Rebap”, İSTEM, S. 10, 113-126. CR - Yanbal, Semra (2009), Şâkir Mehmed Efendi Divânı (Metin-İnceleme), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi SBE. CR - Ziya Şükûn (1984), Gencinei Güftar Ferheng-i Ziya, C. I, İstanbul: MEB Yayınları. UR - https://doi.org/10.30767/diledeara.635536 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/835434 ER -