TY - JOUR T1 - Buket Uzuner’in Su, Toprak ve Hava Adlı Romanlarında Türk Mitolojisinin İzleri AU - Apaydın, Neşe PY - 2019 DA - December Y2 - 2019 DO - 10.29110/soylemdergi.641362 JF - Söylem Filoloji Dergisi JO - Söylem PB - Yusuf ÇETİN WT - DergiPark SN - 2548-0502 SP - 216 EP - 237 VL - 4 IS - 2 LA - tr AB - Bugün Anadolu’da yaşayan insanların hayatında da Orta Asya veSibirya mitolojilerinin, geldiğimiz topraklardaki kadim halklarınyaşantılarının ve mitlerinin izleri görülmektedir. Günümüzde doğayı egemenliği altına almış insanın doğadan uzaklaşması, onunkaynaklarını tüketmesi, doğa karşısında güçlüyken güçsüz duruma düşmesisonucunu doğurmaktadır. Bu nedenle son yıllarda insanlık yeniden doğaya dönüş,kadim geleneklerin izlerini taşıyan yalın bir yaşam oluşturma çabasınayönelmektedir. Çağdaş insanın doğaya, kadim geleneklere ve mitolojiye dönüşçabasının yansıtıldığı Buket Uzuner’in Su,Toprak ve Hava romanları, makaledeekoeleştiri, ekofeminizm bağlamında incelenecektir.İnsanın en büyük güç olarak gördüğü, onu anlamaya ve çözmeye, altetmeye çalıştığı; kendini onun içinde konumlandırmaya uğraştığı doğa, tarihöncesi çağlarda mitoloji yoluyla çözülmeye çalışılmıştır. Antropolojininçalışmaları bize insanlığın farklı coğrafyalarda, farklı kültürel yaşamlarıolsa bile insan zihninin her yerde benzer şekilde çalıştığını, psikolojik içdünyasının aynı olduğunu göstermektedir. Toplumların mitlerine, mitolojikkahramanlarına baktığımızda da tespit edilen çeşitli benzerlikler, bunudüşündürmektedir.Buket Uzuner’in tabiat dörtlemesi olacağı anlaşılan “Uyumsuz DefneKaman’ın Maceraları” üst başlığını taşıyan romanlarından şimdiye kadar Su (2012), Toprak (2015) ve Hava (2018)yayımlanmıştır. Yazar, romandaki olayları “bugün Anadolu’da yaşayan bütün kültürleringünlük yaşamına sinmiş binlerce yıllık kadim Kaman geleneklerimizden ve OrtaAsya ile Sibirya mitolojilerinden esinlenerek” kurguladığını belirtmiştir.Roman kahramanları günümüzde yaşıyor, çağımızın sorunları ile mücadele ediyorolsalar da gündelik yaşam tarzlarında ve düşüncelerinde geleneksel kültürüsürdürmektedirler. Bu makalede dörtlemenin şimdiye kadar yayımlanan üçü, yani Su,Toprak, Hava değerlendirilecektir.Keywords: Buket Uzuner, Turkish mythology, Kaman tradition, ecocriticism,ecofeminism. Today, in thelives of people living in Anatolia, the traces of Central Asia and Siberianmythologies, the lives and myths of the ancient peoples in the land we comefrom can be seen. Today, people who have taken nature under sovereignty awayfrom nature, consuming its resources, resulting in a powerless state when it isstrong against nature. For this reason, humanity fronts towards an effort toreturn to nature again, create a simple life bearing the traces of ancienttraditions in recent years. Buket Uzuner's novels called Su, Toprak and Hava reflecting the effort of modernhuman to return to nature, ancient traditions and mythology, will be examinedin the context of ecocriticism, ecofeminism. The nature that human sees as the greatest power, tries to figureout and solve, in which struggles to locate himself is tried to be solvedthrough mythology in prehistoric times. The studies of anthropology show usthat the human mind works in the same way everywhere, even if human beings havedifferent cultural life in different geographies, and the psychological innerworld is the same. Various similarities, which are also determined when we lookat the myths and mythological heroes of societies, make us think about it.Buket Uzuner’s novel called UyumsuzDefne Kaman’ın Maceraları titled of Su(2012),Toprak(2015) and Hava (2018) which are understood that will be a nature quartet arepublished so far. The writer states thatthe events in the novel are “inspired by the ancient Kaman traditions and themyths of Central Asia and Siberia which have been imbued with the daily life ofall cultures living in Anatolia today”. The heroes of the novel are alivetoday, but they are maintaining the traditional culture in their dailylifestyles and thoughts, even if they are struggling with the problems of ourage. In this paper, three of the four quarters published so far, namely Su, Toprak and Hava will be evaluated.Türkçe ve İngilizce öz'ler en az 75, en fazla 150 sözcükten oluşmalıdır. KW - Buket Uzuner KW - Türk mitolojisi KW - Kaman geleneği KW - eko eleştiri KW - ekofeminizm CR - Bayat, Fuzuli (2015). Türk Mitolojik Sistemi (Ontolojik ve Epistemolojik Bağlamda Türk Mitolojisi)-1. İstanbul: Ötüken Neşriyat. CR - Bayat, Fuzuli (2018). Türk Mitolojik Sistemi (Kutsal Dişi, Mitolojik Ana, Umay Paradigmasında İlkel Mitolojik Kategoriler, İyeler ve Demonoloji)-2. İstanbul: Ötüken Neşriyat. CR - Campbell, Joseph (2017). Kahramanın sonsuz yolculuğu.S. Gürses (Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları. CR - Çetin, Oya Beklan (2005). “Ekofeminizm: Kadın- Doğa İlişkisi ve Ataerkillik”. Sosyoekonomi, 2005-1: 61-76. CR - Çoruhlu, Yaşar (2017). Türk Mitolojisinin Ana Hatları. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık. CR - Doğan, Süreyya (2017). “Ekoeleştiri ve Buket Uzuner’in Romanları”. Kesit Akademi Dergisi, 11: 673-692. CR - Ekoeleştiri Çevre ve Edebiyat. (2012). Opperman, Serpil (Ed.). Ankara: Phoenix Yayınevi. CR - Gezgin, Elif (2017). “Kadın ve Doğa Üzerindeki Tahakküme Alternatif Bir Bakış: Ekofeminizm Üzerine Bir Değerlendirme”. Border Crossing, 7 (2): 395-412. CR - Leverink, Joris. “Maria Mies İle ‘Ekofeminizm’: Sıkı Çalışma ve Büyük Sevinç Hakkında Bir Konuşma” http://www.toplumsol.org/maria-mies-ile-ekofeminizm-siki-calisma-ve-buyuk-sevinc-hakkinda-bir-konusma-joris-leverink/ 9 Haziran 2014 (Erişim: 13.02.2019) CR - Levi-Strauss, Claude (1986). Mit ve Anlam. Ş. Süer, S. Erkanlı (Çev.). İstanbul: Alan Yayıncılık. CR - Plumwood, Val (2017). Feminizm ve Doğaya Hükmetmek. B. Ertür (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. CR - Saydam, M. Bilgin (2017). Deli Dumrul’un Bilinci “Türk-İslam Ruhu” Üzerine Bir Kültür Psikolojisi Denemesi. İstanbul: Metis Yayınları. CR - Shiva, Vandana, Mies, Maria (2018). Ekofeminizm. İlknur Urkun Kelso (Çev.). İstanbul: Sinek Sekiz Yayınevi. CR - Türk, Seçil Mine (2017). “Ekofeminizm ve Dualizm Fikri”. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 24: 377-392. CR - Uzuner, Buket. (2012). Su. İstanbul: Everest Yayınları. CR - Uzuner, Buket. (2015). Toprak. İstanbul: Everest Yayınları. CR - Uzuner, Buket. (2018). Hava. İstanbul: Everest Yayınları. CR - Wall, Derek (2013). Yeşil Politika.İlknur Urkun Kelso (Çev.). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi. CR - Yılmaz, Ayfer (2015). “Buket Uzuner’in ‘Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları Su’ Adlı Romanı Hakkında bazı Değerlendirmeler”. Asos Journal The Journal of Academic Social Science, 10: 101-122. CR - Yusuf Has Hacib (2017). Kutadgu Bilig. A. Çakan (Çev.), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. UR - https://doi.org/10.29110/soylemdergi.641362 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/908959 ER -