TY  - JOUR
T1  - Askeri Devrim ve Türk Modernleşmesine Etkisi
TT  - Military Revolution and Its Effect on Turkish Modernization
AU  - Başaran, Vural
AU  - Demir, Remzi
PY  - 2019
DA  - December
DO  - 10.32704/erdem.656935
JF  - Erdem
PB  - Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı
WT  - DergiPark
SN  - 1010-867X
SP  - 263
EP  - 280
VL  - 0
IS  - 77
LA  - tr
AB  - Avrupa’dakabaca XV. yüzyıldan XVIII. yüzyıla kadar geçen sürede askeri sahadagerçekleşen değişimleri Askeri Devrim tezleri ile açıklamaya çalışanaraştırmacılar, bu dönemde gerçekleşen birtakım teknolojik, bilimsel, idari veiktisadi gelişmeleri de söz konusu bu askeri yeniliklerleirtibatlandırmaktadırlar. Michael Roberts 1560-1660 tarihleri arasında Avrupaaskeriyesinde görülen bir takım değişiklikleri Askeri Devrim olaraktanımlamıştır. Onun araştırmalarından sonra birçok tarihçi de bu konu hakkındakapsamlı araştırmalar yapmaya başlamıştır. Son yıllarda Osmanlı askeri tarihineolan ilginin giderek artması sonucunda Askeri Devrim’in hem Osmanlılara tesirihem de Osmanlıların bu devrime katkıları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmamızdabu araştırmalara da değinilmiştir.Avrupalıve Rus rakipleri ile hem coğrafi yakınlığı hem çıkar ilişkileri bulunanOsmanlıların bu askeri yeniliklerden etkilenmemesi olanak- sızdı. EğerAvrupa’da askeri bir devrim gerçekleşmişse Osmanlılar da bu devrimi bazıyönlerden yakalamışlardı. XVII. yüzyılın son çeyreğinden başlayarak kaybedilensavaşlar ve topraklar askeri teknik ve teknolojilerin yanı sıra AskeriDevrim’in irtibatlı olduğu bilimsel-teknolojik, idari, iktisadi ve kurumsalyapıların da Batı’dan Osmanlılara doğru aktarılması mecburiyetini doğurmuştur.Bu gelişmeler XVIII. yüzyılın ortalarına gelindiğinde Osmanlı kültür hayatınınikili bir yapıya kavuşmasına neden olmuştur. Geleneksel eğitim kurumları olanmedreselerde bilgi üretme faaliyetlerine devam eden ulema sınıfı eski gücünükaybetmeye başlamıştır. Bunun karşısında çoğu askeri ve sivil bürokrat olanmütefenninler topluluğu güçlenmiştir. XVIII. yüzyılın son çeyreğinde bu yeni grubunüyeleri Avrupalı tarzda eğitim veren askeri okullar kurmaya başlamıştır. Dahasonra bunları sivil okullar takip etmiştir. Bu kurumlarda Avrupa’da gelişmekteolan yeni bilimler ve sanatlar okutulmaya başlanmıştır. Balistik, iktisat, mülkiye,inşaat, gemi yapımı ve matematik gibi disiplinler bu okullarda okutulan başlıcadersler olmuştur. Yukarıda verdiğimiz gelişmeler sonucunda Osmanlı-Türk modernleşmesinintemelleri inşa edilmiştir. Yeni bilimler ve teknoloji ile beraber askeri kurumlarda Askeri Devrim’in doğal bir sonucu olarak XVIII. yüzyıl sonlarında Osmanlımütefenninlerini diğer bilginler karşısında ayrıcalıklı bir konuma getirmiş,hatta bu bilginler diğer epistemik toplulukları yavaşça yönetimden uzaklaştırarakXX. yüzyılda tarih sahnesinden dışarı itmişlerdir.
KW  - Askeri devrim
KW  - Türk modernleşmesi
KW  - askeri okullar
KW  - Michael Roberts
KW  - Benjamin Robins
N2  - ABSTRACTSomeresearchers tried to explain the changes that occur in military developmentsapproximately from the 15th century to the 18th century with MilitaryRevolution thesis. They linked some of the developments in technology,administration, science and economy to the military developments. MichaelRoberts described a number of changes in the European military affairs between1560 and 1660 as the Military Revolution. After his research, many historiansbegan to do extensive research on this subject. As a result of the increasing interestin Ottoman military history in recent years, the effect of the MilitaryRevolution on the Ottomans and the contributions of the Ottomans to thisrevolution were tried to be put forward.Ottomanswere affected by these military developments because they had both geographicalconnection and mutual interest relationships with its European and Russian rivals.If a military revolution took place in Europe, the Ottomans tracked it down in someways. The Otto- mans started to lose wars and territories in the last quarterof the 17th century. As a result of these developments, Ottomans had totransfer the military technologies and tactics along with scientific, administrative,economic and institutional structures from Europeans. These de- velopmentscaused the Ottoman cultural life to have a dual structure in the middle of the 18thcentury. The ulema class, which continues to produce knowledge in the madrasas,traditional educational institutions, has started to lose its previous power. Onthe other hand the new scientist group called mütefennin started to gainstrenght. They were mostly military and civilian bureaucrats. In the last quarterof the 18th century, members of this new group began to establish European-stylemilitary schools. Then they were followed by civilian schools. New sciences andarts developing in Europe have started to be used here. Disciplines such asballistics, economics, management, civil engineering, ship building andmathematics have been the main subjects taught in these schools to come. This ledto the construction of the foundations of Ottoman-Turkish modernization. As anatural consequence of the Military Revolution, Ottoman epistemic group named “mütefennin”introduced the new sciences and the technologies to Ottomans and they foundedthe new military and civil institutions. The Ottoman “mütefennins”started to getthe privileged position over other scholars like ulema in the late 18th centuryand pushed other epistemic communities out of the stage of history in the 20th century.
CR  - Ágoston, Gabor (2017). Osmanlı’da Ateşli Silahlar ve Askeri Devrim Tartışmaları, Çev. Kahraman Şakul, İstanbul: Türkiye İş Bankası.
CR  - Aydar, Metin (2016). Risâle-i Tedbîr-i ’Umrân-ı Mülkî: Osmanlı Devleti’nde İktisat İlmini Dair Bir Risâle (Yüksek Lisans),Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
CR  - Başaran, Vural (2015). ‟Osmanlılar’da Balistik ve Modern Fizik İlişkisi”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 55(1), s. 69–89.
CR  - Başaran, Vural  (2017).  Osmanlılarda  XVIII.  Yüzyılda  Balistik Çalışmaları (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
CR  - Bell, Madison Smart (2005). Lavoisier in the Year One: The Birth of a New Science in an Age of Revolution, New York ; London: Atlas Books.
CR  - Black, Jeremy (1995). A Military revolution? A 1660-1792 Perspective, İçinde, Clifford Rogers (Ed.), The Military Revolution Debate: Readings on the Military Transformation of Early Modern Europe, s. 95–114, Oxford: Westview Press.
CR  - Börekçi, Günhan (2006). ‟A Contrubition to the Military Revolution Debate: The Janissaries Use of Volley Fire During The Long Ottoman— Habsburg War of 1593—1606 and the Problem of Origins”, Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae 59(4), s. 407–438.
CR  - Cuomo, Serafina (1997). ‟Shooting by the Book: Notes on Niccolo Tartaglia’s Nova Scientia”. History of Science 35(2), s. 155–188.
CR  - Demir, Remzi (2018). ‟İki Ayrı Epistemik Cemaat, İki Farklı Epistemik Eğilim”, Bilim ve Ütopya 291.
CR  - Demir, Remzi (2019). Bilginin Efendileri: Üç Epistemik Cemaat. Bilim ve Ütopya 296, s. 60–62.
CR  - Galilei, Galileo (1914). Dialogues concerning two new sciences, Çev. H. Crew & A. de Salvio, New York: Macmillan.
CR  - Göger, Veysel (2017). ‟Askerî Devrim Kuramı ve XVI. Yüzyıl Osmanlı Kale Kuşatmaları”. Dîvân 22(42), s. 67–106.
CR  - Gökbunar, R., Gökbunar, A. R., & Uğur, A. (2010). ‟17. Yüzyılda Osmanlı Devleti ve Batı Avrupa Devletleri’nde Mali Yapı Üzerine Savaşın Etkileri”, Maliye Dergisi (159), s. 71–87.
CR  - Hall, Alfred Rupert (2009). Ballistics in the Seventeenth Century, Cambridge ; New York: Cambridge University Press.
CR  - Hessen, Boris (2010). Newton’un Principia’sının Toplumsal ve Ekonomik Kökenleri , Bekir Balkız & Vefa Saygın Öğütle (Ed.), Çev. Eren Buğlalılar, ‟Bilim Sosyolojisi İncelemeleri”, s. 65–147, Ankara: Doğu Batı.
CR  - İhsanoğlu, E., Şeşen, R., Bekar, M. S., & Gündüz, G. (2004). Osmanlı Askerlik Literatürü Tarihi Cilt 1, İstanbul: IRCICA.
CR  - Kaçar, Mustafa (2008). ‟Tersâne Hendesehânesi’nden Bahriye Mektebi’ne Mühendishâne-i Bahrî-i Hümâyûn”, Osmanlı Bilimi Araştırmaları 9(1), s. 51–77.
CR  - Karal, Enver Ziya (1988). Selim III’ün Hat-tı Hümayunları Nizam-ı Cedit-1789-1807, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
CR  - Keegan, John (2019). Savaş Sanatı Tarihi, Çev. Selma Koçak, İstanbul: Say.
CR  - Kingra, Mahinder S.(1993). ‟The Trace Italienne and the Military Revolution During the Eighty Years’ War, 1567-1648”, Journal of Military History 57(3), s. 431–446.
CR  - Kılınçoğlu, Deniz T. (2018). İslâm, İktisat, Ordu ve Reform: Osmanlı İmparatorluğu’nda İlk İktisat Eseri ve Tarihsel Bağlamı, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
CR  - Kolçak, Özgür (2012). XVII. Yüzyıl Askeri Gelişimi ve Osmanlılar: 1660- 1664 Osmanlı-Avusturya Savaşları (Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
CR  - Lynn, John Albert (1996). ‟The Evolution of Army Style in the Modern West, 800-2000”. International History Review 18(3), s. 505–545. https:// doi.org/10.1080/07075332.1996.9640752
CR  - Murphey, Rhoads (2007). Osmanlı’da Ordu ve Savaş 1500-1700, Çev. Tanju Akad, İstanbul: Homer Kitabevi.
CR  - Ortaylı, İlber (2004). ‟Osmanlılarda İlk Telif İktisat Elyazması”, İçinde, Osmanlı İmparatorluğu’nda İktisadi ve Sosyal Değişim Makaleler-1, s. 455– 462, Ankara: Turhan Kitabevi.
CR  - Parker, Geoffrey (1976). ‟The ‘Military Revolution’ 1560-1660: A Myth?” The Journal Of Modern History 48(2), s. 195–214.
CR  - Parker, Geoffrey (2006). Askeri Devrim: Batının Yükselişinde Askeri Yenilikler 1500-1800, Çev. Tuncay Zorlu, İstanbul: Küre Yayınları.
CR  - Roberts, Michael (1995). The Military Revolution, 1560-1660. Clifford J. Rogers (Ed.), ‟The Military Revolution Debate: Readings on the Military Transformation of Early Modern Europe”, Boulder, Colo. ; Oxford: Westview.
CR  - Rogers, Clifford J. (1993). ‟The Military Revolutions of the Hundred Years’ War”, The Journal of Military History, 57(2), 241–278.
CR  - Smith, Adam (1995). Milletlerin Zenginliği, Cilt 3; Çev. H. Derin, Ankara: Maarif Basımevi.
CR  - Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1988). Kapukulu Ocakları, Cilt 2, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
UR  - https://doi.org/10.32704/erdem.656935
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/878159
ER  -