TY - JOUR T1 - KLASİK TÜRK ŞİİRİNE İSLAM SANATLARI ESTETİĞİNİN BİR YANSIMASI: “EŞ’ÂR-I PERÎŞÂN” AU - Karadeniz, Mustafa Uğur PY - 2019 DA - December JF - Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi JO - TEKE PB - Cengiz ALYILMAZ WT - DergiPark SN - 2147-0146 SP - 2022 EP - 2035 VL - 8 IS - 4 LA - tr AB - Klasik Türk şiiri, estetik ilkeleriniİslam sanatından almıştır. Klasik dönem şiiri estetiği de belli bir biçim veanlam bütünlüğüyle ortaya çıkmıştır. Bu şiirin bir özelliği olan konubütünlüğünün yokluğu, bir eleştiri unsuru olmamalıdır. Bu özellik, klasik Türkşiirinin, kaynağını İslam sanatları estetiğinden aldığı önemli bir niteliktir.Şiir metinlerinin konu bakımından dağınık olması, İslam sanatları estetiğindebulunan modüler sistemin şiire yansımasının bir sonucudur. Klasik Türk şiiri, beyitlerin bir arayagelerek oluşturduğu bir metin formuna sahiptir. Bu şiir formunda beyitler, tekbaşlarına anlamlı küçük birimleri temsil etmektedir. Bu şiir geleneğinde, şiirmetninden herhangi bir beyit ait olduğu bütünden koparılsa da canlılığındanherhangi bir şey kaybetmeyecektir. Benzer biçimde İslam sanatlarında yaygınolan modüler sistem de anlamlı küçük birimlerin bir araya gelerek daha büyükbirimleri meydana getirmesi yoluyla oluşur.İslam sanatları estetiğinde yaygın olan bu formu, klasik dönem şairleride “eş’âr-ı perîşân”, “perîşân güftâr”, “perîşân ebhâs”, “elfâz-ı perîşân” gibiifadelerle vurgulamışlardır. KW - Klasik Türk şiiri KW - modüler sistem KW - İslam sanatı KW - estetik CR - Dilçin, C. (2000). Örneklerle Türk şiir bilgisi. Ankara: TDK Yayınları. CR - Durusoy, A. (2002). TDV İslâm ansiklopedisi. Erişim adresi: https://islamansiklopedisi.org.tr/kesret. CR - Erzen, J. N. (1999). Osmanlı sanatı ve mimarisinde estetik ve duyarlık. (çev. M. H. Doğan). Sanat Dünyamız, 73, 55-69. CR - Hâfız-ı Şirâzî (2014). Hâfız divanı. (çev. H. Kırlangıç). Ankara: Hece Yayınları. CR - İsen, M. (1998). Sehî bey tezkiresi. Ankara: Akçağ Yayınları. CR - Köprülü, M. F. (1999). Hayat ve edebiyat. (haz. M.Kalpaklı). Osmanlı Divan Şiiri Üzerine Metinler, (s. 65). İstanbul: YKY Yayınları. CR - Kuban, D. (2007). Osmanlı mimarisi. İstanbul: Yem Yayınları. CR - Küçük, S. (1994). Bâkî dîvânı. Erişim adresi: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR-78361/baki-divani.html CR - Levend, A. S. (1962). Ümmet çağı Türk edebiyatı. Ankara: TTK Yayınları. CR - Mahir, B. (2012). Osmanlı minyatür sanatı. İstanbul: Kabalcı Yayınları. CR - Nasr, S. H. (1992). İslam sanatı ve maneviyatı. (çev. A. Demirhan). İstanbul: İnsan Yayınları. CR - Taburoğlu, Ö. (2016). Resim, söz ve yazı. Ankara: Doğu Batı Yayınları. CR - Tanpınar, A. H. (1977). Edebiyat üzerine makaleler. (haz. Z. Kerman). İstanbul: Dergâh Yayınları. CR - Yenikale, A. (2017). Sünbülzâde vehbî dîvânı. Erişim adresi: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR-196833/sunbulzade-vehbi-divani.html CR - Kavruk, H. (?). Şeyhülislâm yahyâ dîvânı. Erişim adresi: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR-78405/seyhulislam-yahya-divani.html CR - Kurtoğlu, O. (2017). Zâtî dîvânı (Gazaller Dışındaki Şiirler). Erişim adresi: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR-195592/zati-divani.html CR - Okçu, N. (?). Şeyh Gâlip dîvânı. Erişim adresi: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR-78404/seyh-galib-divani.html CR - Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı. kâmûsu’l-muhît tercümesi ve vankulu lügati, Erişim adresi: http://www.kamus.yek.gov.tr UR - https://dergipark.org.tr/en/pub/teke/issue//661871 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/892997 ER -