TY - JOUR T1 - Osmanlı-İran İlişkilerinde Diplomatik Problem: Bir İngiliz Kızının Kaçırılması TT - A Diplomatic Problem Between the Ottoman and Iran: The Abduction of a British Girl AU - Temel, Mehmet Selim PY - 2019 DA - December JF - Hazine-i Evrak Arşiv ve Tarih Araştırmaları Dergisi PB - T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı WT - DergiPark SN - 2687-6515 SP - 85 EP - 100 VL - 1 IS - 1 LA - tr AB - Bu çalışmada 1891 yılında Osmanlı Devleti sınırına yakın İran sınırları içinde Savuçbulak şehrinde ticaretle uğraşan bir İngiliz ailenin kızı Katy Greenfield'in Mirza Aziz isminde İran vatandaşı bir Kürt tarafından kaçırılıp Osmanlı şehbenderliğine sığınması ve sonrasında gelişen olaylar anlatılmaktadır. Bölgede bulunan aşiretler açısından geçişken bir yapıya sahip olan Osmanlı-İran sınırında bu tür olaylar sık yaşanmakla birlikte bu olay Osmanlı şehbenderhanesini içine alınca iki devlet de bu olaya doğrudan müdahil olmak zorunda kalmıştır. Osmanlı kaynaklarına göre kadın İran mahkemesinde bunu ikrar ederek Müslüman olmuş ve Mirza Aziz'le evlenmiştir. Fakat annesi ve bölgede bulunan İngiliz konsolos durumu kabullenmeyerek kızın mahkemeye tekrar çıkarılmasını istemiştir. Genç kız mahkemeye tekrar çıkarılmak üzere Tebriz'e götürüldüğü sırada yol üzerinde bulunan Savuçbulak Osmanlı şehbenderliğine sığınmıştır. Genç kızın Osmanlı şehbenderhanesine sığınması sonrasında İngiliz gazeteleri dolayısıyla kamuoyunun olaya yoğun ilgi göstermesi sebebiyle İngiltere hükümeti İran ve Osmanlı hükümetleri üzerinde baskı kurarak Katy'nin annesine teslim edilmesini istemiştir. Bölgede bulunan Osmanlı şehbenderlerinin mücadelesi ve Kürt aşiretlerinin genç kadını vermemek için gösterdikleri mukavemet üzerine süreç uzamış fakat en nihayetinde Katy Greenfield mahkemeye ikinci kez çıkarılıp sorgulanmıştır. Katy Greenfield, birinci mahkemedeki gibi Müslüman olduğunu ve Mirza Aziz'le evleneceğini beyan etmiştir. İngiliz konsolos ve kızın annesi gönülsüz olmalarına karşın Katy Mirza Aziz'e teslim edilmiştir. KW - Kız Kaçırma KW - Osmanlı Devleti KW - İran KW - İngiltere N2 - In this study, taking refugee of ayoung British women named KatyGreenfield, who was kidnappedby a Kurdish Iranian citizen named Mirza Aziz in the city of Savuçbulak withinthe borders of Iran near the Ottoman Empire border in 1891, to the Consulate ofOttoman State and the events that followed will be told. Although such incidents were common on the Ottoman-Iranianborder, which has a complex structure in terms of tribes in the region, bothstates had to be directly involved in this case as it has included the Ottomanconsulate. The daughter of an Britishfamily engaged in commerce in the region, Katy Greenfield, was kidnapped byMirza Aziz. According to Ottoman sources, the woman confessed it in the Iraniancourt and became a Muslim and married Mirza Aziz. However,her mother and the British consul in the region refused to accept the situationand demanded her to be taken to court again. When the young girl was taken toTabriz for trial, she took refuge in Consulate of Ottoman in Savuçbulak. Following the young girl took refuge in the Ottomanconsulate, the British government put pressure on the Iranian and Ottomangovernments and demanded that the woman be handed over to her mother because ofthe public interest in the British newspapers to the case. The process was prolonged due to the efforts of the Ottomanconsuls in the region and the resistance of the Kurdish tribes not to turn theyoung woman, however Katy Greenfield was taken to the court and questioned forthe second time at the end. KatyGreenfield stated that she became a Muslim and would marry Mirza Aziz as in thefirst court. Although the British consul and her mother were reluctant, Katyturned back to Mirza Aziz. CR - Babıali Evrak Odası CR - Dahiliye Nezareti, Şifre Evrakı CR - Hariciye Nezareti Siyasi CR - Hariciye Nezareti Tahran Sefareti CR - Hariciye Nezareti, Tercüme Odası CR - Haritalar CR - İrade Dahiliye CR - İrade Hususi CR - İrade Meclis-i Mahsus CR - Meclis-i Vükelâ Mazbataları CR - Yıldız Esas Evrak CR - Yıldız Maruzât Defterleri CR - Yıldız Perakende Askerî Maruzat CR - Yıldız, Perakende Tahrirat-ı Ecnebiye ve Mabeyn Mütercimliği CR - Yıldız-Sadaret Hususi CR - Daily News CR - Supplement to the Manchester Courier CR - The Birmingham Daily Post CR - The Freemans Journal CR - The Graphic CR - The North-Eastern Daily Gazette CR - The Sheffield and Rotheham Independent CR - The Star CR - Western Mail CR - Çabuk, Fehminaz: II. Abdülhamit Dönemi Osmanlı-İran İlişkilerinde Kürt Aşiretleri Meselesi, (Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013. CR - Deringil, Selim: Simgeden Millete, II. Abdülhamid’den Mustafa Kemal’e Devlet ve Millet, İstanbul: İletişim Yayınları, 2007. CR - Ed. Bilal Gökkır vd.: Osmanlı Toplumunda Kur’an Kültürü ve Tefsir Çalışmaları-I, İstanbul: İlim Yayma Vakfı Kur’an ve Tefsir Akademisi, 2011. CR - Georgeon, François: Sultan Abdülhamid, İstanbul: Homer Kitabevi, 2006. CR - Karaca, Ali: “Üç İltica ve Bir Vesika”, Türk Dünyası Tarih Dergisi, S. 28, (1989), s. 45-48. CR - Karaca, Ali: Anadolu Islahâtı ve Ahmet Şâkir Paşa (1838-1899), İstanbul: Eren Yayıncılık, 1993. CR - Kiren, Akın: II. Abdülhamid Dönemi Pan-İslâmist Uygulamaları Ekseninde Osmanlı-İran İlişkileri, (Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017. CR - Sarıkçıoğlu, Melike: Osmanlı-İran Hudut Sorunları (1847-1913), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2013. CR - Wikipedia, Gretna Green maddesi [Erişim Tarihi: 20.09.2019]. UR - https://dergipark.org.tr/en/pub/hed/issue//667800 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/910374 ER -