TY - JOUR T1 - Ermenistan Devleti’nin Kurulması ve Bölgeden Azerbaycan Türklerinin Zorunlu Göç Ettirilmesi (1906-1953) TT - Establishment of Armenia State and Compulsory Immigration of Azerbaijan Turks from the Region (1906-1953) AU - Edi, Ahmet AU - Bayramov, Amrah PY - 2020 DA - December DO - 10.31679/adamakademi.676719 JF - Adam Academy Journal of Social Sciences JO - ADAM AKADEMİ PB - Ankara Düşünce ve Araştırma Merkezi WT - DergiPark SN - 2146-4936 SP - 377 EP - 398 VL - 10 IS - 2 LA - tr AB - Güney Kafkasya’da günümüzde mevcut olan Ermenistan Cumhuriyeti’nin temeli ÇarlıkRusya’nın bölgeyi işgali sonrası atılmıştır. Kuzey Azerbaycan sınırları içinde yeralan Revan ve çevre bölgelerinde Rus desteği ile Ermeniler kendi devletlerini oluşturmuştur.Bu bölgelerde Ermeni nüfus sayısını artırmak için Çarlık Rusya, İran veOsmanlı topraklarından binlerce Ermeni’yi göç ettirerek bölgeye yerleştirmiştir. XX.yüzyılın ilk çeyreğinde Ermeniler bölgede nüfus üstünlüğü sağlamak için Müslümannüfusa karşı katliamlarını gerçekleştirmişlerdir. Böylece on binlerce Müslüman öldürülmüştür.Hayatta kalanlar ise bölgeden göç etmek zorunda kalmışlardır. Buna ilaveolarak Ermeniler, 1991 yılına kadar bölgede çoğunluğu oluşturan Müslümanların nüfusüstünlüğünü kırmak için bölgede zorunlu göç faaliyetlerini gerçekleştirmişlerdir.Ermeniler tarafından bölgedeki Müslümanlara karşı girişilen bu sistematik göçler1948-1953 ve 1988-1991 yılları arası gerçekleştirilmiştir. Bu göçler ile Ermeniler, istedikleriTürksüz Ermenistan Devleti’ni oluşturmayı başarmışlardır.Çalışmada bahsi geçen “Ermenistan Devleti’nin Kurulması ve Bölgeden AzerbaycanTürklerinin Zorunlu Göç Ettirilmesi”, nitel araştırma yöntemlerinden doküman vebelge analizi yöntemi kullanılarak ele alınmıştır. Böylece arşiv belgeleri, gazeteler vedönemi anlatan birinci elden kaynaklar incelenerek objektif bir çalışma ortaya çıkarılmıştır KW - Revan Hanlığı KW - Kuzey Azerbeycan KW - Ermenistan KW - Sovyet Rusya KW - Müslüman KW - Türk KW - Göç N2 - The foundation of the Republic of Armenia, which exists today in the South Caucasus,was laid after the occupation of the region by Tsarist Russia. The Armeniansformed their own state with Russian supporting Revan and surrounding a reaswithin the borders of Northern Azerbaijan. In order to increase the number of Armeniansin these regions, Tsarist Russia, Iran and the Ottoman territories migratedthousands of Armenians to the region. XX. in the first quarter of the century, Armenianscarried out massacres against the Muslim population in order to maintainpopulation superiority in the region. Thus, tens of thousands of Muslims werekilled. Survivors were forced to migrate from the area. In addition, Armenians carriedout forced migration activities in the region in order to break the populationsuperiority of Muslims, who formed the majority in the region until 1991. Thesesystematic migrations by Armenians against Muslims in the region were carriedout between 1948-1953 and 1988-1991. With these migrations, the Armenians succeededin creating the state of Armenia without the Turks they wanted.The “establishment of the state of Armenia and the forced migration of AzerbaijaniTurks from the region” mentioned in the study were discussed using the method ofdocument and document analysis from qualitative research methods. Thus, archivaldocuments, newspapers and first-hand sources describing the period were examinedand an objective study was uncovered. CR - Azerbaycan Respublikası Devlet Arşivi (ARDA), fond 970, siyahı 1, iş 15. CR - ARDA, f 970, s1, iş 113. CR - ARDA, f.411, s.28, iş.677. CR - ARDA, f.411, s.28, iş.34. CR - Собрание Узаконений и Распоряжений Рабоче-Крестьянского Правительство А. С. С. Р, за 1923 г, Издание Народного Комиссариата Юстиции А. С. С. Р, Баку, 1925 г. CR - Azerbaycan Gazetesi. CR - Azatlık Gazetesi. CR - Halk Gazetesi. CR - Aliyev, F & Hasanov, U. (2007). İrevan Hanlığı, Şark-Garp Yayınları. Bakü. CR - Arif, E. (2004). Kafkasya Jeopolitiğinde Rusya, İran, Türkiye Rekabeti ve Ermeni Faktörü, Natürel Yayınları. Ankara. CR - İsmayılov, M. (2007).Azerbaycan Tarihi XIX. Yüzyıl, IV Cilt, Elm Yayınları. Bakü. CR - Karabağ Özgürlük Örgütü. (2009). Ermeni Vahşetleri (1905-1906; 1918-1920), Biznesmen Namig Habibov Matbaası. Bakü. CR - Kurbanlı, E. (2004). Azerbaycan Türklerinin Ermenistan'dan Göçürülmesi, Ağrıdağ Yayınları. Bakü. CR - Paşayev, A. (2013). Azerilerin Ermenistan SSC'den Göçürülmesi (1948-1953); Belgeler Toplusu, Zerdabi LTD Yayınları. Bakü. CR - Çıraqzade, V. (1992).İstiklal Yollarında, Azerneşr. Bakü. CR - Mahmudov, Y & Valiyev, H. (2016).Azerbaycan Halkına karşı 1918 Soykırımları, Azerbaycan Tarihçileri İçtimaı Birliği Yayınları. Bakü. CR - Esedov & Memmedov. (1992). Ermenistan Azerileri ve Onların Acı Kaderi, Azerbaycan Yayınları. Bakü. CR - Mustafa, N. (2015). İrevan Şehri; Türk-İslam varlığı nasıl yok edildi, Berikan Yayınevi. Ankara. CR - Necefli, G. (2014). Doğu Anadolu, Nahcivan ve İrevan Bölgelerinde Ermenilerin Türk-Müslüman Ahaliye Karşı Yaptıkları Soykırımlar (1918-1920), Turhan Yayınları. Bakü. CR - Ordubadi, Memmed, S. (2007). Kanlı Yıllar, Kafkasya Yayınları. Bakü. CR - Seferli, F. (2018). Sözde Ermeni Soykırımı ve Tarihi Hakikatler, Ecemi Yayınları. Nahcivan. CR - Bayramova, A. (2015)."Erivan Hanlığının Bazı Etnotoponimlerinin Sözcüksel-Anlamsal Özellikleri", Hikmet Yurdu Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 8(16), 213-229. CR - Kızılkaya, O. (2014). "Günümüzün Ermenistan Coğrafyasında Türk Nüfusun Tarihi Süreçteki Durumu", Yeni Türkiye Dergisi, 20(63), 2599-2603. CR - Hasanoğlu. M, Süleymanlı, N. (2013). "Ermenistan Devleti'nin Oluşumu Sürecinde Güney Kafkasya'da Nüfus Mücadelesi ve Azerbaycan", Avrasya İncelemeleri Dergisi, 2(2), 289-303. CR - Mustafayev, B. (2013). "Resulzade Hükumeti Dönemi ve Yaşanan Terör Olayları (1918-1920)", Avrasya İncelemeler Dergisi, C(2), 205-231. CR - Mustafayev, B. (2013). "Sovyetler Döneminde Rusya'nın Dağlık Karabağ Politikası", Karadeniz Araştırmalar Dergisi, (39), 53-68. CR - Memmedova, İ. (2017). "İrevan Hanlığının Nüfusu", Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 4(11), 25-57. CR - Saydam, A. (1990). "Rusya'nın Kafkasya'yı İşgali". Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 243-261. CR - Şıhaliyev, E. (2016). "Güney Kafkasya'da Britanya'nın Ermeni Politikası", İRS Dergisi, 3(26), 34-41. Lisansüstü Tezler CR - Mustafayev, B. (2009). Ermenilerin Kuzey Azerbaycan’daki Faaliyetleri (1905-1920), (Yayınlanmamış doktora tezi).Ege Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. CR - ATA Şevkiye, D. (2010). Dağlık Karabağ Sorunu, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Karadeniz Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon. CR - Web1- http://www.fao.org/nr/water/aquastat/countries_regions/ARM/ARM-CP_eng.pdf CR - Web2- http://www.virtualkarabakh.az/az/post-item/3/27/irevan-tarixi-melumat.html CR - Web3- URL:http://haypedia.com/makale/Osmanl%C4%B1%20Tarihi/0e7350d3-7495-45a6-8573-76f381bacbe8. CR - Web4- URL:http://dergipark.gov.tr/download/article-file/26215 UR - https://doi.org/10.31679/adamakademi.676719 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/935514 ER -