TY  - JOUR
T1  - ÇİN VE AMERİKA REKABETİNDE ORTA ASYA’NIN KONUMU
TT  - ПОЗИЦИЯ ЦЕНТРАЛЬНОЙ АЗИИ В КОНКУРСЕ КИТАЯ И АМЕРИКИ
AU  - Maımaıtıaılı, Kasimu
PY  - 2020
DA  - June
DO  - 10.17498/kdeniz.712693
JF  - Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi
JO  - Karadeniz | Black Sea | чёрное море
PB  - Hayrettin İVGİN
WT  - DergiPark
SN  - 1308-6200
SP  - 302
EP  - 315
IS  - 46
LA  - tr
AB  - Amerika 20.yüzyıl dünya ekonomisi ve siyasetinde belirleyici dünya gücü olarak varlığını sürdürmüştür. 21. yüzyılda da liderlik statüsünü koruyup koruyamayacağı 1978 yılı sonrası reformlarla hızla gelişmekte olan, iktisadi askeri ve siyasi olarak oldukça ilerleme kaydeden ve gelişmeye devam edeceği beklenen Çin karşısında sorgulanmaya başlamıştır. Amerika yönetimi ve halkının mevcut gerçekler karşısında düşman algısı büyük derecede değişmeye, Çin tehdidi gittikçe İslam ve Rus tehdidinin yerini almaya başlamıştır. Amerikalılar günümüzde artık kendi güvenliğine ve dünyadaki liderlik statüsüne en büyük rakibin Çin olduğuna inanmaktadır. Amerika hükümeti Asya’ya yönelik stratejiler, politikalar geliştirerek uygulamaya başlamış ve dünya çapında işbirliği arama sürecine girmiştir. Çin bunu kendini çevrelemek olarak algılamakla kalmamış, aksine dünyanın süper gücü olma hayalini gerçekleştirmek için batı stratejisi başta olmak üzere Kuşak Yol gibi projeleri geliştirerek etki alanını genişletmeye başlamıştır.  Orta Asya özel coğrafik konumuyla hem Amerika hem de Çin açısından gittikçe önem kazanarak, büyük güçlerin yeni bir rekabet alanı olarak ortaya çıkmıştır.  Bu çalışmada nicel ve nitel verilere dayanarak Çin ile Amerika’da cereyan eden siyasi, ekonomik gelişmelerin dünya güç dengelerinin değişimine olan etkileri değerlendirilmiştir. İki devlet arasında ortaya çıkan ticaret savaşları ve onun nedenlerinin ele alınmasıyla beraber iki süper gücün küresel rekabetindeki Orta Asya’nın önemi incelenmiştir.
KW  - Çin
KW  - Amerika
KW  - Orta Asya
KW  - Güç Dengesinin Değişimi
KW  - Büyük Güçler Rekabeti
N2  - Америка выжила в качестве решающей мировойдержавы в мировой экономике и политике 20-го века. Будет ли он сохранять свойлидирующий статус в 21-м веке или нет, стало подвергаться сомнению перед лицомКитая, который быстро развивался после реформ 1978 года. Он добилсязначительного прогресса в наращивании экономического, военного и политическоговлияния и, как ожидается, продолжит рост в ближайшем будущем. Перед лицомреальности восприятие врага начало резко меняться как в американскойадминистрации, так и в ее людях. Китайская угроза постепенно начала вытеснятьугрозу ислама и россии. Теперь американцы считают, что Китай являетсякрупнейшим конкурентом его безопасности и лидерского статуса в мире.Правительство США начало разрабатывать стратегии и политику для Азии и вступилов процесс поиска сотрудничества по всему миру. Китай не только воспринимает этокак окружение, но и расширил свое влияние, развивая такие проекты, какстратегия «На пути к Западу», «Пояса и дороги», для реализации мечты статьмировой сверхдержавой. Центральная Азия с ее особым географическим положениемприобрела все большее значение как для Америки, так и для Китая, и стала новойареной конкуренции великих держав. В этом исследовании влияние политических иэкономических событий, происходящих в Китае и Америке, на изменение баланса силоценивается на основе количественных и качественных данных. Были рассмотреныторговые войны между ними и их причинами, а также важность Центральной Азии вглобальной конкуренции двух сверхдержав.
CR  - Antoine, B. (2015). Rebalancing China geopolitics,  "One Belt, One Road": China,s Great Leap Outward. European Council on Foreign Relations,  ( 2015): 6-8.
CR  - Cronin, P. (2020). Make No Mistake, China Really Does Want to Dominate the Pacific. Erişim Tarihi: 08.03.2020, https://www.hudson.org/research/15792-make-no-mistake-china-really-does-want-to-dominate-the-pacific.
CR  - Dünya Bankası. (2015). Total reserves (includes gold, current US$). Erişim Tarihi: 01.12.2019, http://data.worldbank.org/indicator/FI.RES.TOTL.CD , 2015.
CR  - EAİ. (2015). China: İnInternational energy data and analysis, U.S.Energy Administration. Erişim Tarihi: 04.02.2020, https://www.eia.gov/beta/international/analysis_includes/countries_long/China/china.pdf  May 14, 2015.
CR  - Hubbard, G., and Navarro, P. (2011). Seeds of Destruction. Pearson Education.
CR  - Kasim, M. (2019). Engagement to Rivalry: American Relations with China since the End of the Cold War. Journal of Social and Political Sciences, 2 (4): 906-916. DOI: 10.31014/aior.1991.02.04.129
CR  - Li, J. (2014). The Silk Road Economic Belt, Eurasian Economic Union and Sino-Russian Cooperation. E Luo Si Xue Kan, 4(23): 7-18.
CR  - Mansour, M. (2020). New US Strategy in Central Asia. Erişim Tarihi: 27.02.2020, http://www.khilafah.com/new-us-strategy-in-central-asia/.
CR  - Navarro, P. (2016). Crouching Tiger: What Means China’s Militarism for The World, Prometheus Books.
  
Pham, P. (2017). Who Has Most To Lose From A U.S.-China Trade War?. Erişim Tarihi: 01.11.2019, https://www.forbes.com/sites/peterpham/2017/12/25/who-has-most-to-lose-from-a-u-s-china-trade-war/#46c8029e70e6.
CR  - Rumer, E., Sokolsky, R., and Stronskki, P. (2016). U.S. Policy Toward Central Asia. Erişim Tarihi: 04.12.2019, https://carnegieendowment.org/2016/01/25/u.s.-policy-toward-central-asia-3.0-pub-62556.
CR  - The Associated Press. (2020). China Manufacturing Plunges in February Amid Virus Controls. Erişim Tarihi: 14.02.2020,https://www.nytimes.com/aponline/2020/02/28/business/bc-virus-outbreak-china-manufacturing-slump.html.
CR  - TheWorldFactbook. (2015). China. Erişim Tarihi: 19.03.2020, https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ch.html, 2015.
CR  - US Department of State. (2020). United States Strategy for Central Asia 2019-2025. Erişim Tarihi: 26.02.2020, https://www.state.gov/wp-content/uploads/2020/02/FINAL-CEN-Strategy-Glossy-2-10-2020-508.pdf.
CR  - World Population Review. (2020). GDP Ranked by Country 2020. Erişim Tarihi: 11.03.2020, http://worldpopulationreview.com/countries/countries-by-gdp/.
CR  - Yifu, L. (2011). China and the Global Economy, Lunc Heon Address. China Economic Journal,  ( 4):  1-14.  DOI: 10.1080/17538963.2011.609612
CR  - Zhào, X., and li, T. (2014). zònghé guǎnlǐ bù, shíyóu duìwài yīcún dù yǔ zhōngguó shíyóu ānquán ——jīyú “yīdài yīlù” zhànlüè de shìjiǎo. Erişim Tarihi: 14.01.2020, www.sic.gov.cn/News/466/5381.htm.
UR  - https://doi.org/10.17498/kdeniz.712693
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1128750
ER  -