TY  - JOUR
T1  - Akupresür Kullanımının Cerrahi Girişim Sonrası Uyku Kalitesine Etkisi
TT  - The Effect of  Using Acupressure on Sleep Quality After Surgery
AU  - Çam Yanık, Tuğba
AU  - Altun Uğraş, Gülay
PY  - 2020
DA  - August
JF  - Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi
JO  - SBÜHD
PB  - University of Health Sciences
WT  - DergiPark
SN  - 2667-8357
SP  - 105
EP  - 112
VL  - 2
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Biyo-psiko-sosyokültürel özellikleri olan insanın en önemli gereksinimlerinden bir tanesi uykudur. Uyku-uyanıklık döngüsü yani sirkadiyen ritim, vücudun temel gereksinimlerinin yerine getirilmesinde önem teşkil eder. Bu döngü bazı faktörlerden dolayı olumsuz yönde etkilenebilmektedir. Bunlardan bir tanesi olan cerrahi girişim, bireyin uyku-uyanıklık döngüsünü etkileyerek uyku kalitesinin bozulmasına neden olmaktadır. Uyku kalitesindeki bozulma, hastalarda cerrahi sürecin ve iyileşmenin uzaması gibi olumsuz sonuçlara sebep olabilmektedir. Cerrahi girişim sonrası dönemde uygulanan hemşirelik girişimleri hastanın uyku kalitesinin arttırılmasında oldukça önemlidir. Cerrahi hemşiresi, hastaların bu süreçte daha iyi bakım alabilmesi için farklı uygulamaları da bakımına katmalıdır. Bunlardan bir tanesi de akupresür uygulamasıdır. Farmakolojik olmayan yöntemlerden olan akupresür, vücudun belli bölgelerine basınç uygulanarak, enerji kanallarının açılıp vücuda enerjinin dengeli bir şekilde dağılmasını sağlamaktadır. Literatürde, cerrahi girişim sonrası uygulanan akupresürün uyku kalitesini arttırdığı belirtilmektedir. Kolay uygulanabilir ve güvenilir olması yönüyle de cerrahi hemşiresi tarafından akupresür rahatlıkla kullanılabilir. Bu derlemenin amacı, cerrahi girişim sonrası dönemde hastalarda kaliteli uykunun arttırılmasında farmakolojik olmayan yöntemlerden olan akupresürün, bağımsız olarak hemşirelik girişimleri içerisinde kullanılabilirliğini göstermektir.
KW  - cerrahi
KW  - hemşirelik
KW  - uyku
KW  - Acupressure
N2  - One of the most important needs of people with bio-psycho-socio-cultural features is sleep. The sleep-wake cycle, the circadian rhythm, is important in fulfilling the basic needs of the body. This cycle can be adversely affected due to some factors. Surgical intervention, which is one of these, affects the sleep-wake cycle and causes sleep quality to deteriorate. Sleep quality disturbance can lead to negative consequences such as prolonged surgical and recovery process in patients. Nursing interventions performed in the post-surgical period are very important in improving the patient's sleep quality. The surgical nurse should also include different applications in order for the patients to receive better care in this process. One of these is acupressure application. Acupressure, which is one of the non-pharmacological methods, provides pressure to certain parts of the body, opening energy channels and distributing energy to the body in a balanced manner. In the literature, acupressure improves sleep quality in the post-surgical period. Acupressure can easily be used by nurse in terms of being easy to apply and reliable. The aim of this review is to show that acupressure can be used in independent nursing interventions, which is one of the non-pharmacological methods in increasing quality sleep the post-surgical period patients.
CR  - Akpınar, D. (2014). Cerrahi hastasında ameliyat sonrası uykuyu etkileyen faktörlerin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, İstanbul.
CR  - Algın, D.İ., Akdağ, G., ve Erdinç, O. (2016). Kaliteli uyku ve uyku bozuklukları. Osmangazi Tıp Dergisi. 38 (Özel Sayı 1), 29-34. doi:10.20515/otd.40263
CR  - Altun Ugras, G., & Öztekin, S.D. (2007). Patient perception of environmental and nursing factors contributing to sleep disturbances in a neurosurgical intensive care unit. The Tohoku Journal of Experimental Medicine, 212(3), 299-308. doi:10.1620/tjem.212.299
CR  - Arab, Z., Shariati, A.R., Asayesh, H., Vakili, M.A., Bahrami-Taghanaki, H., & Azizi, H. (2016). A sham-controlled trial of acupressure on the quality of sleep and life in haemodialysis patients. Acupuncture in Medicine, 34(1), 2-6. doi:10.1136/acupmed-2014-010369
CR  - Asgari, M.R., Vafaei-Moghadam, A., Babamohamadi, H., Ghorbani, R., & Esmaeili, R. (2020). Comparing acupressure with aromatherapy using Citrus aurantium in terms of their effectiveness in sleep quality in patients undergoing percutaneous coronary interventions: A randomized clinical trial. Complementary Therapies in Clinical Practice, 38, 1-7. doi:10.1016/j.ctcp.2019.101066
CR  - Aygin, D., & Şen, S. (2019). Acupressure on anxiety and sleep quality after cardiac surgery: a randomized controlled trial. Journal of PeriAnesthesia Nursing, 34(6), 1222-1231. doi:10.1016/j.jopan.2019.03.014
CR  - Chen Kuo, H., Tsao, Y., Tu, H.Y., Dai, Z.H., & Creedy, D.K. (2018). Pilot randomized controlled trial of auricular point acupressure for sleep disturbances in women with ovarian cancer. Research in Nursing & Health, 41(5), 469-479. doi:10.1002/nur.21885
CR  - Çelik, S. (2019). Kalça ve diz artroplastisi geçiren hastalarda uyku kalitesinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Ankara.
CR  - Çevik, B., ve Taşcı, S. (2017). Akupres uygulamasının ağrı yönetimine etkisi. Sağlık Bilimleri Dergisi, 26(3), 257-261.
CR  - Direk, F., & Celik, S.S. (2012). Postoperative problems experienced by patients undergoing coronary artery bypass graft surgery and their self-care ability after discharge. Turkish  Journal Thorac Cardiovascular Surgery, 20(3), 530-535. doi:10.5606/tgkdc.dergisi.2012.101
CR  - Dolan, R., Huh, J., Tiwari, N., Sproat, T., & Brennan, J. (2016). A prospective analysis of sleep deprivation and disturbance in surgical patients. Annals of Medicine and Surgery, 6, 1-5. doi:10.1016/j.amsu.2015.12.046
CR  - Fındık Ü.Y. (2017). Cerrahi süreç: ameliyat sonrası bakım ve komplikasyonların önlenmesi (2. Baskı). Eti Aslan, F. ( Ed.), Cerrahi bakım vaka analizleri ile birlikte içinde (s. 441). Ankara: Akademisyen Tıp Kitapevi.
CR  - Hatipoğlu, M. (2016). Cerrahi kliniklerinde yatan hastaların uyku durumlarını etkileyen faktörler. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilim Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Yüksek Lisans Programı, İstanbul.
CR  - İskender, M.D., ve Eren, H. (2020). Türkiye'de ağrıya yönelik akupresur uygulaması ile ilgili yapılmış hemşirelik tezlerinin incelenmesi. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi, 3(1), 40-46. doi: 10.5336/jtracom.2020-73529
CR  - İster, E.D., ve Karaca, T. (2019). Türkiye’de akupresur uygulanarak yapılan hemşirelik tezlerinin incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Holistik Sağlık Dergisi, 2(1), 22-31.
CR  - Kankaya, E.A., & Bilik, Ö. (2019). Three enemies of circadian rhythm: anxiety, sleeplessness and pain in patients following open-heart surgery. Clinical and Experimental Health Sciences, 9(3), 246-252. doi:10.33808/clinexphealthsci.599805
CR  - Kaya, G. (2019). Total diz protezi olan yaşlı bireylerde uyku ve depresyon arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Mersin.
CR  - Liao, W.C., Huang, C.Y., Huang, T.Y., & Hwang, S.L. (2011). A systematic review of sleep patterns and factors that disturb sleep after heart surgery. Journal of Nursing Research, 19(4), 275-288. doi:10.1097/JNR.0b013e318236cf68
CR  - Önler, E., ve Yılmaz, A. (2008). Cerrahi birimlerde yatan hastalarda uyku kalitesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 16(62), 114-121.
CR  - Özkan Oskay, G. (2013). Genel cerrahi kliniklerinde yatan hastaların uyku durumlarının değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul.
CR  - Sun, J.L., Sung, M.S., Huang, M.Y., Cheng, G.C., & Lin, C.C. (2010). Effectiveness of acupressure for residents of long-term care facilities with insomnia: a randomized controlled trial. International Journal of Nursing Studies, 47(7), 798-805. doi:10.1016/j.ijnurstu.2009.12.003
CR  - Wiyatno, E.R., Pujiastuti, R.S.E., Suheri, T., & Saha, D. (2017). Effect of accupressure on quality of sleep and pulse rate in patients with acute myocardial infarction. Belitung Nursing Journal, 3(4), 360-369. doi:10.33546/bnj.162
CR  - Yaghoubi, A., Golfeshan, E., Azarfarin, R., Nazari, A., Alizadehasl, A., & Ehasni, A. (2017). Effects of acupressure on sleep quality after coronary artery bypass surgery. Iranian Heart Journal, 18(3), 28-34.
CR  - Yilmaz, H., & Iskesen, I. (2007). Follow-up with objective and subjective tests of the sleep characteristics of patients after cardiac surgery. Circulation Journal, 71(10), 1506-1510. doi.org/10.1253/circj.71.1506
UR  - https://dergipark.org.tr/en/pub/sbuhemsirelik/issue//721957
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1057052
ER  -